شیمی درمانی چقدر زمان بر است؟

متأسفانه، درسال های اخیر شاهد افزایش قابل توجهی در انواع سرطان ها در گروه های سنی مختلف بوده ایم که بر سبک زندگی و وضعیت اجتماعی افراد تأثیر می گذارد. خوشبختانه امروزه درمان های موثری برای بسیاری از انواع سرطان شناسایی شده است.

این روش های درمانی در چهار گروه کلی طبقه بندی می شوند: جراحی ، هورمون درمانی ، پرتودرمانی و شیمی درمانی.

 "شیمی درمانی" (Chemotherapy)

روشی برای از بین بردن سلول های سرطانی و جلوگیری از رشد سریع سلول ها با کمک داروهای شیمیایی است. متخصصان انکولوژی از این ابزار در ترکیب با سایر روش های درمانی برای جلوگیری از رشد توده های بدخیم استفاده می کنند.

نوع و چگونگی ترکیب این روش‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
•    «مرحله» (Stage) و نوع سرطان
•    وضعیت کلی سلامت بیمار
•    درمان‌های پیشین فرد در ارتباط با سرطان
•    محل قرارگیری توده سرطانی
•    ترجیح بیمار

شیمی درمانی به عنوان یکی از راههای درمان سرطان شناخته می شود. اصطلاح شیمی درمانی به داروهایی گفته می شود که بر روی سلولهای سرطانی تأثیر می گذارند و از رشد یا تقسیم آنها جلوگیری می کنند. این روش درمانی سلولهای سرطانی را از بین می برد و رشد آنها را متوقف می کند. اگر پزشک شما شیمی درمانی را برای درمان شما تجویز کرده است ، دانستن دلایل مصرف شیمی درمانی ، عوارض جانبی شیمی درمانی ، مدت مصرف داروهای شیمی درمانی و غیره می تواند به شما در تصمیم گیری درمان کمک کند.

دلایل انجام شیمی درمانی 

شیمی درمانی یک دارو درمانی است که از مواد شیمیایی قدرتمند برای از بین بردن سلول های با رشد سریع در بدن استفاده می کند. شیمی درمانی اغلب در معالجه سرطان استفاده می شود زیرا سلولهای سرطانی بسیار سریعتر از اکثر سلولهای طبیعی بدن رشد و تکثیر می یابند. داروهای شیمی درمانی بسیاری موجود است که می تواند به تنهایی یا به صورت ترکیبی برای درمان طیف وسیعی از سرطان ها مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه این روش درمانی برای بسیاری از انواع سرطان موثر است ، اما دارای خطرات و عوارض جانبی نیز می باشد. برخی از عوارض جانبی شیمی درمانی خفیف و قابل درمان هستند ، در حالی که برخی دیگر می توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند.

این درمان برای از بین بردن سلول های سرطانی در مبتلایان به سرطان استفاده می شود. دلایل مختلفی وجود دارد که می توان از شیمی درمانی برای درمان مبتلایان به سرطان استفاده کرد:

• برای درمان سرطان بدون درمان های دیگر:

شیمی درمانی می تواند به عنوان اصلی ترین یا تنها درمان سرطان استفاده شود.

• پس از روش های درمانی دیگر، سلول های سرطانی را از بین می برد:

شیمی درمانی را می توان بعد از درمان های دیگر مانند جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است در بدن باقی مانده باشند، استفاده کرد.

• شما را برای سایر درمان ها آماده می کند:

از شیمی درمانی می توان برای کوچک کردن تومور استفاده کرد و همچنین شیمی درمانی می تواند در کنار سایر درمان ها از جمله جراحی و پرتو درمانی برای کمک به بهبود سرطان مورد استفاده قرار بگیرد.

•  برای از بین بردن علائم و نشانه ها:

شیمی درمانی به از بین بردن علائم و نشانه های گسترش سلول های سرطانی در بدن کمک بسزایی می کند.

استفاده از شیمی درمانی برای شرایطی غیر از سرطان

برخی از داروهای شیمی درمانی برای معالجه سایر بیماری ها کاربرد دارد از جمله:

بیماری های مغز استخوان:

بیماری هایی که مغز استخوان و سلول های خونی را تحت تأثیر قرار می دهند ممکن است با پیوند استخوان درمان شوند. این کار همچنین به عنوان پیوند سلول های بنیادی نیز شناخته می شود. شیمی درمانی اغلب برای پیوند مغز استخوان استفاده می شود.

اختلالات سیستم ایمنی بدن:

دوزهای پایین داروهای شیمی درمانی می تواند به کنترل سیستم ایمنی بیش فعال در برخی بیماری ها مانند لوپوس ، آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) کمک کند.

عوارض جانبی که در طول درمان شیمی درمانی رخ می دهد

مانند بسیاری از داروها که علاوه بر درمان دارای عوارض جانبی هستند ، شیمی درمانی ها نیز دارای عوارض جانبی بر روی بدن هستند. البته ، عوارض جانبی برای هر فرد متفاوت است ، بسته به نوع سرطان ، داروها ، دوز مصرفی و غیره. بسیاری از این عوارض جانبی قابل پیشگیری یا درمان هستند. اکثر عوارض جانبی پس از درمان از بین می روند.

از جمله شایع ترین عوارض جانبی شیمی درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    از دست دادن اشتها
•    زخم های دهان
•    خون ریزی
•    کبودی
•    استفراغ
•    اسهال
•    ریزش مو
•    خستگی
•    تب
•    درد
•    یبوست

انواع روش های تزریق در شیمی درمانی

همان طور که در قسمت بالا توضیح دادیم، یکی از راه های دریافت دارو تزریق آن می باشد که خود تزریق روش های متفاوتی را در بر می گیرد:

تزریق عضلانی:

عضلات ران و باسن شایع ترین مناطق برای ارائه شیمی درمانی عضلانی هستند. در این نوع تزریق به دلیل وارد شدن دارو در عضلات نسبت به رگ از ماندگاری بیشتری برخوردار می باشد.

تزریق زیر پوست (زیر جلدی):

پوست شکم، ران و بازو از متداول ترین مناطق برای انجام تزریق در درمان شیمی درمانی می باشند. در بعضی موارد شما خودتان توسط گروه متخصص آموزش می بینید و تزریق را در منزل خودتان انجام می دهید.

تزریق وریدی:

این روش به این معنا است که داروها مستقیما به شریان های نزدیک به سرطان تزریق می شوند. در این تزریق بیشتر داروها به تومور سرطانی می رسد و میزان کمتری به بقیه قسمت های بدن سرایت می کند. برای این مورد تیم پزشکی لوله ای را تحت بی حسی موضعی درون شریان قرار می دهند.

تزریق به داخل کانال نخاعی (اینتراتکال):

برای بسیاری از سرطان ها به تزریق داروهای شیمی درمانی به مایع اطراف ستون فقرات نیازی نیست اما در درمان انواع سرطان خون، لنفوم و همچنین برخی از تومور مغزی کاربرد دارد.

تزریق داخل حفره صفاقی:

بین صفاق جداری و احشایی را حفره صفاقی می نامند. این حفره شامل آب، الکترولیت ها و آنتی بادی ها می باشد که حرکت آزادنه ارگان های شکمی را فراهم می کند. در این روش شیمی درمانی از طریق لوله (سوند) به طور مستقیم وارد حفره صفاقی می شوند و تزریق را انجام می دهند.

تزریق داخل شریانی:

داروی شیمی درمانی را به شریان تغذیه کننده تومور وارد می کنند. در این روش به این علت که دارو به طور مستقیم وارد تومور می شود، دیگر نواحی بدن کمتر در معرض عوارض جانبی قرار می گیرند.

بعد از یک جلسه شیمی درمانی چه اتفاقی برای بدن می‌افتد؟

تصور کنید که برای شیمی درمانی سرطان معده به بیمارستان بروید یا در آغاز روند شیمی درمانی سرطان خون هستید.

در جلسه شیمی درمانی برای بدن چه اتفاقی می افتد؟

شیمی درمانی به روش های مختلفی انجام می شود که رایج ترین آنها تزریق وریدی و خوراکی است. این به این معنی است که دارو به داخل رگ های شما تزریق می شود یا می توانید آن را به صورت کپسول مصرف کنید. در برخی از انواع درمان ها ، دارو به عضلات تزریق می شود تا به آرامی توسط بدن جذب شود. داروهای شیمی درمانی معمولاً دو تا سه روز پس از ورود در بدن باقی می مانند و ممکن است عوارض جانبی آنها بسته به بدن میزبان کوتاه مدت یا طولانی مدت باشد. همه بیماران این عوارض را تجربه نمی کنند و برخی ممکن است این دوره را کاملاً بدون مشکل طی کنند. 

هر جلسه شیمی درمانی چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان شیمی درمانی (در هر جلسه) بسته به نوع بیماری و تجویز متخصص متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال ، شیمی درمانی سرطان معده مدت زمانی متفاوت با شیمی درمانی سرطان خون دارد. بعضی از جلسات در نیم ساعت به پایان می رسند و برخی جلسات ممکن است سه یا چهار ساعت به طول بیانجامد. قبل از شروع درمان ، پزشک در مورد مدت شیمی درمانی با شما صحبت خواهد کرد. همچنین ، به دلیل اثرات شیمی درمانی ، شما احتمالاً به طور منظم خون دریافت خواهید کرد. این اهدای خون معمولاً یک روز قبل از جلسه درمان است و بعضی اوقات ممکن است جلسات شما به دلیل ناکافی بودن سطح خون بدنتان لغو شود. پس از اولین جلسه ، علائم و عوارض جانبی بررسی شده و دارو یا ورزش تجویز می شود.

شیمی درمانی چقدر زمان بر است؟

طول دوره شیمی درمانی از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. متخصص انکولوژیک شما بسته به میزان پیشرفت و خصوصیات بدنی شما نوع خاصی از شیمی درمانی را تجویز می کند. برخی از درمان های خاص ترکیبی از شیمی درمانی و روش های دیگر است و برخی از درمان ها فقط شیمی درمانی را به تنهایی دارند. شیمی درمانی را می توان با استفاده از دارو یا ترکیبی از داروهای مختلف انجام داد.

مدت زمان شیمی درمانی تحت تاثیر این عوامل است:
•    نوع سرطان
•    سایز تومور، مکان تومور و نقاطی که به آن گسترش پیدا کرده (همان استیج سرطان)
•    سن و سلامت عمومی
•    توانایی بدن در تحمل عوارض جانبی
•    انواع مشکلات و بیماری‌ها
•    سابقه درمان سرطان

شیمی درمانی معمولاً به صورت دوره ای انجام می شود. این بدان معنی است که پس از یک جلسه شیمی درمانی ، بدن شما تا جلسه بعدی استراحت خواهد کرد تا سلول های سالم تخریب شده دوباره بازسازی شده و بدن برای جلسه بعدی آماده شود. فاصله بین جلسات ، مانند دوز ، مدل و ترکیب داروها به صلاحدید پزشک بستگی دارد. این بازه ها را می توان روزانه ، هفتگی یا حتی ماهانه تنظیم کرد.