۲۰ نکته مراقبتی بعد از شیمی درمانی

امروزه انواع بیماری ها بروز پیدا کرده است و نمیتوان از بیماری ها دوری کرد. عوامل بسیار زیادی هستند که بر روی بیمار شدن افراد تاثیر گذار هستند که عبارت اند از:

• آب و هوای بد و آلوده
• غذاهای نامناسب و ناسالم
• عدم فعالیت و ورزش و ...

همانطور که میدانید عوامل بسیار زیادی هستند که بر روی بیماری ها ی متنوع تاثیر گذار هستند، بهترین کار این است که رژیم غذایی سالم داشته باشیم و ورزش روزانه را به هیچ عنوان فراموش نکنیم.با رعایت بهداشت و تلاش برای بدن سال داشتن بیشتر بیماری های جسمی و روانی از فرد دور میشود اما شرایط خاصی هم پیش می آید که با توجه به وراثت و به ارث بردن برخی از بیماری ها دچار بیماری میشود.اتفاق اگر بخواهد پیش می آید و شما نمیتواند جلوی آن را بگیرید، تنها کاری که میتوانید انجام دهید این است که به سلامت خود اهمیت دهید.برخی از بیماری ها مانند سرطان دیگر شایع شده و افراد زیادی دچار این بیماری شده اند و با پشت سر گذاشتن دوره های شیمی درمانی، سلامت جسمی خود را مجدد بدست آورده اند.

با این حال برخی از افراد هستند که نگران درمان پس از شیمی درمانی هستند و سوالاتی برایشان پیش می آید که عبارت اند از: پس از شیمی درمانی باید چه کار کرد؟ آیا کودک میتواند به فرد شیمی درمانی شده نزدیک شود و یا خیر؟در این پست قصد داریم تا توضیحات کاملی برای درمان و مراقبت های پس از شیمی درمانی را در اختیار شما دوستان عزیز قرار دهیم. پس اگر به دنبال مراقبت های پس از شیمی درمانی هستید و علاقه به خیریه و کمک کردن دارید، بهتر است که این پست را تا آخر مورد مطالعه قرار دهید، پس با ما همراه باشید.دقت داشته باشید که پس از شیمی درمانی باید بسیار مراقب باشید و برای جلوگیری از عفونت باید اطمینان حاصل کنید آبی که می خورید سالم است و تا جایی که سعی دارید بیرون از منزل غذا نخورید.

پزشکی یک دانش کاربردی است که هدف ان حفظ و ارتقای تندرستی، درمان بیماری ها و بازتوانی اسیب دیدگان است. این روند با شناخت بیماری ها، تشخیص، درمان و جلوگیری از بروز ان ها به انجام می رسد. امروزه هدف دانش پزشکی استفاده از فناوری های دانش مبنا و استدلال قیاسی برای رسیدن به راه حل مشکلات بالینی است. تلاش بشر برای درمان بیماری ها و آسیب ها از دوران پیش از باستان وجود داشته است. در دوران باستان مذهب هم در کنار پزشکی وجود داشت. در رنسانس با بهره گیری از روش علمی پزشکی پیشرفت های چشم گیری داشت. امروزه هم با گسترش فناوری و تکنولوژی موفقیت ها و اکتشافات زیادی درباره ی بیماری ها داشته ایم. ما باید سپاسگذار پزشکان قاهر و باتجربه باشیم که درباره ی بسیاری از بیماری ها توصیه های پزشکی ای به ما می کنند و ما را از خطرات آن آگاه می کنند.

خیریه های سرطانی امروزه به منظور کمک به بیماران سرطانی بنا شده است تا بتوانند کمکی برای بیماران سرطانی باشند.

 شیمی درمانی چیست؟

 شیمی درمانی راه حلی است که برای درمان سرطان از آن استفاده می شود. در حقیقت شیمی‌درمانی به داروهایی گفته می ‌شود که روی سلول‌ های سرطانی تاثیر می ‌گذارد و جلوی رشد و تقسیم آنها را در سایر اندام های بدن می گیرد.این روند با کشتن و از بین رفتن سلول های در حال تقسیم اتفاق می ‌افتد. اینکه شیمی درمانی چه قدر بر روی بدن فرد بیمار تاثیر بگذارد بستگی به سطح و میزان پیشرفت سرطان دارد.

شیمی درمانی می تواند عوارضی رابرای فرد بیمار به همراه داشته باشد که در این صورت حتماً باید با پزشک خود مشورت نمایند. شیمی درمانی می تواند بدن فرد بیمار را عاری از سلول‌های سرطانی کند و بهبودی طولانی ‌مدت را برای او به وجود بیاورد اما این امر باز هم به سطح بیماری فرد بستگی دارد.در شیمی درمانی امکان دارد فقط از یک دارو یا ترکیبی از چند دارو استفاده شود. این داروها معمولاً از طریق خون وارد بدن می ‌شود یا به طور اختصاصی و مستقیم فقط سلول‌های سرطانی را هدف قرار می ‌دهند. زمانی که فرد بیمار تحت تاثیر شیمی درمانی قرار می‌ گیرد زندگی او نسبت به افراد عادی فرق می کند. او باید نکاتی را رعایت نماید.

 مراقبت های شیمی درمانی چیست؟

 همان گونه که بیان کردیم عوارض شیمی درمانی برای فرد بسیار زیاد می باشد و شما می توانید با انجام مراقبت ‌هایی این عوارض را مدیریت کنید. از جمله این مراقبت ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1.  خواب کافی و خوب داشته باشید.
2. رژیم غذایی مناسبی ‌را تنظیم کنید
3. استرس را از خود دور کنید.
4. پیاده روی کنید و سعی کنید که فعالیت داشته باشید.
5. از دخانیات و الکل دوری کنید.
6. برای جلوگیری از ابتلا به عفونت مراقبت های بهداشتی را رعایت کنید.
7. مراقبت از دهان بعد از شیمی درمانی بسیار مهم است.
8. ۲ تا ۳ بار در روز مسواک بزنید و چهار بار در روز دهانتان را با محلول آب و نمک شستشو دهید.
9. از خوردن غذاها و نوشیدنی های قند دار دوری کنید و محصولات بدون قند را مصرف کنید.
10. وزن تان را در حالت طبیعی نگه دارید.
11. محصولاتی مانند کرم یا روغن های نرم کننده استفاده کنید، تا لبهای شما خشک و ترک نخورد.

این مراقبت ها، نکات اولیه ای می باشد که هر فرد باید آنها را بعد از شیمی درمانی رعایت کند تا سلامت خود را افزایش دهد و بتواند عوارض شیمی‌درمانی را کم کند.

آمادگی های لازم جهت شیمی درمانی  

برنامه ی تغذیه ای مناسب تهیه کنید : 

 غذاهایی که به مقدار کم نیاز دارید و یا غذاهایی که نیاز به آماده سازی ندارند را همیشه در دسترس داشته باشید. با یک مشاور تغذیه یا پزشک معالج خود در مورد مشکلات تغذیه ای خود مشورت کنید. 

 مثبت اندیشیدن: 

داشتن روحیه خوب، کسب اطلاعات کافی در مورد بیماری و درمان آن و یافتن روش هایی برای مقابله با عوارض جانبی، همه و همه می توانند به کاهش نگرانی و هیجان و در نتیجه بهبود اشتهای شما کمک کنند. 

رژیم غذایی سالم داشته باشید: 

افرادی که تغذیه خوبی دارند بهتر با عوارض جانبی درمان مقابله می کنند و حتی دوز بالای داروها را به خوبی تحمل می کنند. اگر تغذیه خوبی داشته باشید و کالری و پروتئین کافی در رژیم غذایی خود دریافت کنید به خوبی قادر به تحمل عوارض درمان خواهید بود. غذاهای جدید را راحت بپذیرید و امتحان کنید زیرا ممکن است برخی مواد غذایی که قبلاً هرگز دوست نداشته اید، در طی درمان به نظرتان خوش طعم باشد. 

نکات مراقبتی بعد از شیمی درمانی کدام است؟

وقتی تحت شیمی درمانی قرار می ‌گیرید باید برای هر قسمت از بدن خود مراقبت خاصی را انجام دهید. برای اینکه دچار عفونت دهان و دندان نشوید نکات زیر را رعایت کنید:

1.  اگر دچار زخم دهان شدید، حتما با پزشک مشورت کنید.
2. استفاده از دهانشویه های حاوی الکل را کنار بگذارید.
3. دندان هایتان را با محلول جوش شیرین و آب شستشو دهید.
4. روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنید.
5. از خمیر دندان های حاوی فلوراید استفاده کنید.
6. اجازه دهید مسواک تان بعد از هر بار استفاده در معرض هوا خشک شود
7. از مسواک های نرم استفاده کنید.
8. برای این که از ابتلا به عفونت جلوگیری کنید باید نکات زیر را رعایت کنید:
9. نکات بهداشتی حیوان خانگی تان را به کس دیگری بسپارید.
10. سعی کنید به حیوان خانگی تان نزدیک نشوید زیرا حیوانات می توانند عامل انتقال عفونت به شما باشد.
11. از کلاه خنک کننده برای کاهش ریزش مو استفاده کنید.
12. مکمل های مناسب استفاده کنید و بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید.
13. میزان پروتئین و کالری بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید
14. اگر تعداد پلاکت خون شما بعد از شیمی درمانی پایین بود، یاد بگیرید که در مراحل شیمی درمانی و بعد از آن چگونه از آن جلوگیری کنید.
15. اگر در معرض نور خورشید قرار گرفتید از کلاه لبه دار و کرم های ضد آفتاب استفاده کنید.
16. در رژیم غذایی خود از سبزیجات ضدسرطانی مانند گوجه فرنگی و کلم بروکلی زیاد استفاده کنید.
17. اطمینان حاصل کنید آبی که می خورید سالم است.
18. تا جایی که سعی دارید بیرون از منزل غذا نخورید.
19. از خوردن سبزیجات خام،گوشت، ماهی یا هر چیز دیگری که از سلامت ان مطمئن نیستید دوری کنید.
20. با نحوه ی صحیح طبخ غذا آشنا شوید.
21. اگر نسبت به فاسد بودن مواد غذایی شک دارید آن را استفاده نکنید.
22. بهداشت شخصی را رعایت کنید.
23. بعد از دست زدن به تلفن و بعد از انجام کارهای خانه دست های خود را مکرر بشورید.
24. بعد از بازگشت به خانه و یا دست زدن به غذا دست ها را شستشو دهید.
25. از حضور در مکان های پر جمعیت دوری کنید.
26. در تماس با فردی که سرما خورده است حتماً از ماسک استفاده کنید.
27. سعی کنید از انجام کار در محیط های غیر بهداشتی دوری کنید.
28. اگر حیوان خانگی دارید آن را در داخل خانه نگه دارید.

رعایت نکات بالا برای افراد بعد از شیمی درمانی بسیار حیاتی است. باید اضافه کرد که رعایت برخی از نکات تغذیه نیز می تواند به افراد بعد از شیمی درمانی کمک کند. بیمار بعد از شیمی درمانی برای اینکه سیستم ایمنی خود را تقویت کند باید از مواد غذایی خاصی استفاده کند و تغذیه خاصی را رعایت کنند.

مراقبت های تغذیه ای عبارتند از:

1.  مکعب های یخ، شکلات و آبنبات را در دهان بمکید.
2. وعده غذایی کم حجم را در طول روز بخورید.
3. هنگام غذا خوردن حواس تان را به تماشای تلویزیون و گوش دادن موسیقی پرت کنید.
4. غذاهایی که در دمای یخچال و یا در دمای اتاق است را مصرف کنید.
5. کالری های خود را بشمارید. سعی کنید از غذاهای با کالری بالا و دارای پروتئین بیشتر استفاده کنید.
6. سعی کنید یک سوم کالری و پروتئین را در وعده صبحانه خود بگنجانید.
7. ۵.۶ وعده در روز غذا بخورید.
8. آب زیاد بنوشید.

 همیشه بسته هایی از مواد غذایی را با خود همراه داشته باشید که در صورت نیاز به آن بتوانید از آن استفاده کنید.

مصرف مکمل های ویتامین در زمان شیمی درمانی چه فوایدی دارد ؟ 

بیمارانی که در دوران درمان تغذیه مناسبی داشته باشند بهتر میتوانند با بیماری و عوارض جانبی درمان مقابله نمایند. اما با این حال هیچ مدرک علمی مبنی بر اینکه مکمل های غذایی یا داروهای گیاهی قادر به درمان سرطان و یا توقف آن باشند وجود ندارد. به طور مؤکد مصرف غذاهای بهداشتی و سالم برای دریافت طبیعی ویتامین ها، املاح و سایر مواد مغذی توصیه می شود.

 مصرف بسیاری از انواع ویتامین ها و املاح حتی به میزان کم می تواند بسیار خطرناک باشد. مصرف مقادیر زیادی از چند نوع ویتامین حتی ممکن است در مسیر طبیعی و صحیح درمان وقفه ایجاد کند. پس برای جلوگیری از بروز مشکلات، این فرآورده ها را خودسرانه مصرف نکنید و از پزشک خود راهنمایی بخواهید. 

همچنین باید گفت که بعد از شیمی درمانی از خوردن غذاهای زیر دوری کنید:

•  وعده غذایی حجیم
• خوردن یا نوشیدن سریع
• دراز کشیدن بعد از غذا
• غذاهای داغ و تند
• غذاهای شیرین
• نوشیدن همراه با غذا خوردن

افراد بعد از شیمی درمانی باید از خوردن برخی نوشیدنی ها نیز دوری کنند:

• نوشیدنی های حاوی کافئین دار مصرف نکنید.
• از محصولاتی که حاوی شیر لبنیاتی هستند دوری کنید.
• از نوشیدنی های بسیار گرم و سرد دوری کنید.

با رعایت این نکات تغذیه و بهداشتی می توانید عوارض شیمی درمانی را در خود کنترل کنید و یا حتی آن را به پایین‌ترین میزان برسانید.

آیا دوری از فرد شیمی درمانی شده نیاز است؟

 اگر باردار و یا شیرده می باشید، یا تصمیم به باردار شدن دارید، حضور شما در نزدیکی بیماری که شیمی درمانی می شود مانعی ندارد. فقط باید دقت داشته باشید که طی ۴۸ ساعت پس از شیمی درمانی نباید با مایعات بدن بیمار تماس داشته باشید یا آنها را تمیز نمایید.بغل کردن و بوسیدن بیمار تحت شیمی درمانی برای شما و خود بیمار مشکلی بوجود نمی آورد.در ارتباط با کودکان نیز، نشستن در کنار بیمار شیمی درمانی شده، بوسیدن، بغل کردن و تماس کودک با فرد شیمی درمانی شده  برای کودکان و فرد بیمار هیچ مشکلی بوجود نمی آورد .

چه زمانی بعد از شیمی درمانی به پزشک مراجعه کنیم؟ 

داروهای شیمی درمانی به عنوان روش درمانی اصلی در بسیاری از سرطان‌ها استفاده می شوند، گاهی حتی داروهای شیمی درمانی برای جلوگیری از بد خیم شدن مجدد سرطان هایی چون سرطان سینه که با جراحی درمان شده‌اند، استفاده می‌شوند؛ با این وجود داروهای شیمی درمانی هم مثل سایر داروهای شیمیایی مضرات خاص خودش را دارد و نیاز به مراقبت‌ های بعد از شیمی درمانی دارد. بسیار مهم است که بعد از مصرف این داروها ، در صورتی که هر یک از  علائم زیر را مشاهده کردید به پزشک یا تیم مراقبت های بعد از سرطان اطلاع دهید: 

• درد در ناحیه شکم 

• داشتن سردردهای شدید و طولانی مدت 

• داشتن سرفه‌ای که بهبود نمی‌یابد و یا بدتر می‌شود 

• سخت شدن تنفس در هنگام استراحت یا هنگام انجام کارهای ساده 

• سوزش در زمان ادرار 

• خونریزی‌های بدون دلیل 

• داشتن نشانه‌های واکنش آلرژیک مانند تورم، خارش شدید یا خس‌خس سینه 

• داشتن علائم عفونت، مانند تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد، لرز یا عرق 

• اسهال طولانی مدت و یا همراه با خونریزی 

• تهوع و استفراغ شدید 

• ناتوانی در خوردن یا نوشیدن 

• ضعف شدید 

• قرمزی، تورم و یا چرک کردن محل‌های تحت درمان 

• ایجاد بثورات پوستی جدید یا شدت یافتن آن 

• زردی 

سخن آخر :

کسانی که دچار بیماری سرطان می.‌شوند حتما باید تحت درمان قرار بگیرند. راه های مختلف شیمی درمانی یک دارو و یا ترکیبی از چند دارو می باشد که از طریق خون فرد وارد سلول های بدن فرد بیمار می گردد و سلول سرطانی را مورد هدف قرار می ‌دهد. شیمی درمانی می تواند به بهبود فرد کمک نماید زیرا سلول های سرطانی در حال رشد و تقسیم را نابود می‌کند.

همچنین کسانی  که تحت شیمی درمانی قرار می ‌گیرند باید نکات مراقبتی و تغذیه را رعایت نمایند  تا عوارض شیمی درمانی را در خود کم کنند . توصیه می ‌شود که بیماران برای سلامت خودشان این نکات را رعایت کنند. خاطرتان باشد شیمی درمانی سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می کند به همین علت باید به رژیم غذایی و تغذیه ی خود بیشتر دقت نمایید.