از متاستاز استخوانی چه می دانید؟

سرطان یکی از بیماری های بسیار بحث برانگیز در سرتاسر دنیا است که هر ساله افراد بسیاری به این بیماری مبتلا می شوند. لازم به ذکر است که هنوز دلایل ایجاد سرطان در بدن افراد به صورت واضح و مبین مشخص نیست و پزشکان مهم ترین عامل ایجاد سرطان را وراثت و نوع تغذیه و عادات زندگی افراد می دانند.

تومورهای سرطانی به دو نوع خوش خیم و بد خیم تقسیم بندی می شوند و اگر بیماری سرطان به موقع تشخیص داده شود و فرد تحت درمان قرار بگیرد، آن گاه می توان سرطان را با استفاده از داروهای مخصوص و روش های خاص درمان کرد. اگر سرطان بسیار دیر تشخیص داده شود به گونه ایی که سلول های سرطانی قسمت های مختلف بدن را مورد حمله قرار دهند، متاسفانه ممکن است به قیمت از دست رفتن جان افراد تمام شود. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی متاستاز استخوانی و نکات مهم آن بپردازیم.

بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

متاستاز استخوان چیست؟

باید بیان شود که متاستازهای استخوان شایع ترین تومورهای بدخیم استخوان می باشند که البته منشاء آن ها خود استخوان نیست. زمانی که یک فرد دچار سرطان ریه، پستان، پروستات، تیروئید یا سرطان در دیگر ارگان های بدن خود می شود و سلول های سرطانی خود را به استخوان رسانده و در آن جا شروع به رشد کنند، به اصطلاح بیان می کنند که سرطان به استخوان متاستاز داده است یا متاستاز استخوانی به وجود آمده است.

نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که متاستاز استخوانی می تواند در هرجایی از استخوان اتفاق بیافتد اما اساسا در ستون فقرات، لگن و ران رایج تر می باشد. متاستاز استخوانی ممکن است اولین نشانه از وجود سرطان باشد یا این که چند سال بعد از درمان سرطان اتفاق بیافتد.

متاستاز استخوان چگونه ایجاد می گردد؟

لازم به ذکر است که هر سال بیش از یک میلیون سرطان تشخیص داده می شود و نیمی از آن ها می توانند به استخوان متاستاز پیدا کنند. اما با بهبود مراقبت های پزشکی در سال های اخیر هر ساله تعداد بیشتری از بیماران با سرطان های ریه، پستان و پروستات عمر بیشتری دارند و درمان می شوند. همین امر موجب شده است که بتوان بیشتر با عوارض بیماری سرطان مبارزه کرد. متاستاز استخوان یکی از عوارض بیماری سرطان است.

نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که اساسی ترین روش برای انتشار سلول های سرطانی از بافت سرطانی اولیه، جریان خون وریدی می باشد. این موضوع بدان معناست که همان جریان خونی که از بافت خارج شده و به قلب می رود می تواند سلول های سرطانی را با خود حمل کرده و به بافت هایی که جریان خون وریدی را دریافت می کنند ( کبد و ریه) برساند و در آن جا لانه گزینی کند. البته قابل ذکر است که هر سلول سرطانی در هر بافتی نمی تواند تکثیر پیدا کند و بافت میزبان باید بتواند شرایط لازم برای رشد سلول ها را در اختیار آنها قرار دهد.

لازم است بدانید که متاستاز استخوانی باعث درد و شکستگی استخوان ها خواهد شد و از این نظر می تواند برای بیمارانی که این عوارض را دارند، مشکل ساز باشد. در موارد اندکی درمان سرطان منتشر شده به استخوان ها انجام پذیر است اما در برخی از موارد نیز درمان جوابگو نخواهد بود. درمان ها می توانند به کاهش درد و دیگر نشانه های متاستاز استخوانی کمک شایانی نمایند.  

یک موضوع بسیار مهم دیگری که باید بدانید، این است که استخوان از لحاظ شیوع سرطان، سومین بافتی است که میزبان سلول های سرطانی از بافت های دیگر می شود. متاستاز به کبد و ریه معمولاً تا وقتی به مراحل پیشرفته نرسد علامتی ایجاد نمی کنند و بیمار متوجه آن نخواهد شد، اما متاستاز در استخوان معمولاً دردناک است و بسیار زودتر تشخیص داده می شود. همان گونه که بیان کرده ایم، منشاء اکثر متاستازهای به استخوان از ریه، پستان، پروستات، تیروئید و هم چنین کلیه است و این متاستازها بیشتر در استخوان های ستون مهره، لگن، دنده ها، جمجمه، بازو و ران ایجاد می شوند.

درمان بیمارانی که متاستاز استخوان دارند، یک کار تیمی است و نیاز به مشارکت نزدیک متخصصانی از جمله موارد زیر دارد:

• جراح ارتوپد
• متخصص انکولوژیست
• متخصص رادیوتراپی
• متخصص درد
• متخصص روانپزشکی  

علائم متاستاز چیست؟

قبل از آن که به بررسی علائم متاستاز استخوانی بپردازیم، باید بیان کنیم که متاستاز استخوانی زمانی اتفاق می افتد که سلول های سرطانی از تومور اصلی دور شوند و به استخوان ها برسند و در آن ناحیه پخش شوند و باعث ایجاد عارضه های مختلف گردند. متخصصان و پزشکان هم چنان در مورد علت متاستاز مطمئن نیستند و هنوز هم دلیل این که چرا سرطان ها به دیگر نقاط بدن راه پیدا می کنند و در استخوان پخش می شود مشخص نمی باشد.

شایان ذکر است که در برخی از اوقات متاستاز استخوانی هیچ علامت و نشانه ای ندارد اما در برخی دیگر، این عارضه با نشانه هایی همراه خواهد بود که در زیر به مهم ترین آن ها اشاره کرده ایم:

• درد در ناحیه استخوان یا همان دردهای استخوانی
• شکستگی استخوان
• بی اختیاری در ادرار
• بی اختیاری در کنترل مدفوع
• داشتن ضعف و بی حالی در دست و پا
• بالا بودن سطح کلسیم در خون که باعث استفراغ، حالت تهوع، یبوست و سردرگمی خواهد شد.

تشخیص متاستاز استخوان چگونه انجام می شود؟

در برخی از موارد منشاء اصلی بیماری مشخص است و فرد بیمار به دلیل دردهای استخوانی به پزشک مراجعه می کند. گاهی هم تنها مشکل بیمار درد استخوانی است و بیمار از اینکه منشاء بیماری وی محل دیگری است بی اطلاع است. باید بیان شود که یکی از ساده ترین راه ها برای تشخیص متاستاز استخوان، رادیو گرافی ساده می باشد.

هم چنین در مواردی که بیمار از درد استخوان شاکی است و پزشک در رادیوگرافی وی علائمی از تخریب استخوان مشاهده می کند، اگر سن بیمار بالای ۴۵ سال باشد، پزشک شما حتما به تومورهای متاستاتیک شک خواهد کرد! استخوان ممکن است در نواحی که سلول های سرطانی رشد کرده اند از بین رفته باشد و در رادیوگرافی، این مناطق به صورت تیره دیده می شوند.

سلول های سرطانی ممکن است در محل رشدشان استخوان سازی کنند که در رادیوگرافی به صورت مناطق سفید رنگ دیده می شوند. هر دو مورد یعنی چه ساخت استخوان و چه از بین بردن استخوان می تواند برای بیمار مشکلات بسیار متعددی را به وجود آورد، به همین دلیل متخصصان راه های درمانی متفاوتی را بر اساس میزان پیشرفت بیماری پیشنهاد می دهند.

لازم به ذکر می باشد که در برخی از تومورها ممکن است هم مناطق تخریب استخوان و هم مناطق استخوان سازی دیده شوند. اسکن رادیوایزوتوپ یا همان بون اسکن می تواند به پزشک نشان دهد که آیا فقط یک استخوان از بدن درگیر شده یا استخوان های دیگر هم به این مشکل مبتلا شده اند. در واقع رادیوایزوتوپ نوعی تصویربرداری است که انتشار تومور در کل اسکلت بدن را نشان می دهد.

پزشک معالج ممکن است از سی تی اسکن یا ام آر آی هم برای بررسی بیشتر تومور استفاده نماید. یکی از موارد دیگری که می تواند اطلاعات مفیدی هم در مورد تشخیص بیماری و هم در مورد بررسی میزان فعالیت بیماری در اختیار پزشک قرار دهد، آزمایش خون و بررسی سطح کلسیم در آن است.

بنابراین به صورت خلاصه از جمله راه های تشخیص متاستاز استخوان، به صورت زیر می باشد:

• آزمایش اشعه ایکس
• اسکن استخوان
• توموگرافی
• ام.آر.آی
• آزمایش پی.ای.تی

درمان متاستاز استخوان:

باید بیان شود که روش های درمان متاستاز استخوان چندین مورد می باشد که در زیر به برخی از رایج ترین آن ها اشاره می کنیم:

• شیمی درمانی
• هورمون درمانی
• پرتو درمانی
• جراحی

حال در قسمت بعد به توضیح هر یک از این راه های درمانی می پردازیم:

شیمی درمانی و درمان متاستاز استخوان:

لازم به ذکر است که در این روش پزشک از مواد خاص شیمیایی که برای هر تومور متفاوت است استفاده می کند. به عنوان مثال: اگر بیمار دچار سرطان متاستاز کبد باشد داروهایی که برای شیمی درمانی این ناحیه استفاده می شود باید متناسب با نوع سرطان باشد و موثر باشد.

پرتو درمانی

پرتو درمانی که به آن درمان با رادیواکتیو نیز گفته می شود یکی از بهترین روش های درمان است. لازم به ذکر است که در طول این درمان سلول های سرطانی که خوش خیم هستند از بین خواهند رفت و بدن مجدد شروع به ساختن سلول های جدید می کند و به حالت طبیعی باز می گردد. هدف پرتو درمانی از بین بردن سلول های سرطانی است که دیگر قابل برگشت نیستند. بیماران با کمک پرتو درمانی می توانند درد و خطر شکستگی را کاهش دهند.

جراحی و درمان متاستاز استخوان:

در بیشتر موارد جراحی باعث بازگشت عملکرد طبیعی استخوان می شود. نوع جراحی به ناحیه و اندازه تومور سرطانی بستگی دارد. جراحی معمولا با برداشتن یک قسمتی از تومور و یا با استحکام بخشی به استخوان ها برای جلوگیری از شکستگی انجام می شود. زمانی که شکستگی استخوان ایجاد شده باشد و یا شکستگی استخوان در شرف وقوع باشد، جراحی برای جایگزین کردن از صفحه های فلزی بوسیله میخ، پیچ، سوزن، سیم و پروتز انجام می شود.