متاستاز سرطان پروستات چیست؟

پروستات غده ای است که زیر مثانه در لگن قرار داشته و وظیفه اش تولید مایع منی و خارج کردن آن از طریق مجرای ادراری تناسلی در آقایان می باشد. این غده دارای بافت عضلانی هم هست تا بتواند هنگام انزال، مایع منی ذخیره شده را از طریق مجرای ادراری به بیرون از بدن هدایت کند.

بر اساس آمارها، حدود یک پنجم از جمعیت مردان در طول عمر خود این سرطان را تجربه خواهند کرد. سرطان پروستات در میان شایع ترین سرطان ها در مردان بالای 40 سال می باشد که ریسک ابتلا به آن با افزایش سن بیشتر هم می شود.

علائم ابتلا به سرطان پروستات معمولا به فاصله کوتاهی بعد از مبتلا شدن بروز می کنند و از این رو می توان آن ها را به موقع تشخیص داد. اما در مواردی هم دیده شده که با گسترش آن به سایر مناطق بدن، سرطان به نوع بدخیم بدل شده و درمان آن را با مشکل مواجه می کند در این حالت در واقع متاستاز سرطان پروستات اتفاق افتاده است.

نحوه بروز سرطان پروستات

قرار گرفتن در معرض مواد پاتوژن و خطر زا می توانند منجر به تحریک سلول های پروستات شده و آن ها را وادار به رشد و تقسیمات غیر طبیعی کند. این سلول ها در اثر تکثیر و تقسیم پی در پی به توده های سلولی سرطانی تبدیل می شوند که اگر به موقع جهت کنترل  رشد آن ها اقدامی صورت نگیرد، می توانند از طریق مایعات بدن همچون خون یا لنف به سایر قسمت ها انتشار پیدا کنند و فرد را با متاستاز سرطان پروستات مواجه کنند.

سرطان پروستات می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد که انواع آن از درجه 1 تا 4 طبقه بندی می شوند. وضعیت 1 نوع خوش خیم و مهار پذیر و نوع 4 بدخیم ترین شکل ممکن را نشان می دهند که متاستاز دهنده است و درمان آن پزشکان را با مشکلات و چالش های فزون تری روبرو می کند.

این گونه از سرطان پروستات می تواند به قدری در بدن فراگیر شود که با ورود به لنف، به گره های لنفاوی حمله کرده و آن ها را مورد حمله قرار دهد. همچنین ممکن است سلول های سرطانی به داخل مجاری ادراری نفوذ کرده و در موارد حاد و شدید بیماری، منجر به مسدود شدن میزنای ها نیز بشوند. 

سرطان پروستات هنگامی که وارد فاز چهارم بدخیمی شود، می تواند به دو شکل بروز کند. در نوع اول سلول های سرطانی وارد لنف شده و گره های لنفاوی نواحی مجاور و اندام های مستقر در لگن را مبتلا می سازند اما در نوع دوم، سرطان به قدری پیشرفت کرده که سلول های سرطانی به استخوان ها و ستون مهره ها هم رسیده و این قسمت ها را هم در گیر کرده است.

ریسک فاکتورها

عواملی که منجر به بروز این سرطان می شود می تواند همچون سایر سرطان ها عوامل تراتوژن را نیز شامل شود اما طبق تحقیقات و مشاهدات انجام گرفته در سراسر دنیا، مهم ترین عامل زمینه ساز بروز این سرطان در آقایان، افزایش سن می باشد. بیش از نیمی از سرطان های پروستات تشخیص داده شده در کشورها از مردان با سن بالای 60 سال بوده اند.

اما همه آنها با متاستاز سرطان پروستات مواجه نمی شوند و در مراحل ابتدایی قابل درمان هستند.عوامل دیگری نیز می توانند در بروز این سرطان نقش داشته باشند.اگر در خانواده مردی، یکی از بستگان نزدیک (پدر یا برادر) سابقه ابتلا به سرطان غده پروستات را داشته باشد، شانس چنین فردی در ابتلا به این سرطان در طول زندگی خود به دو برابر سایر افراد هم سن خود می رسد.

طبق شواهدی که از بیماران مبتلا به سرطان پروستات در کشور ها و قومیت های گوناگون به دست آمده، نژاد آمریکایی آفریقایی در مردان بیشتر احتمال دارد که به این سرطان مبتلا شوند. موضوع دیگری که به اثبات رسیده این است که سیگار کشیدن می تواند ریسک دچار شدن به سرطان پروستات در آقایان را افزایش داده و آن ها را مستعد ابتلا به نوع پیشرفته و بدخیم آن می کند.

همچنین به نظر می رسد که مصرف غذاهای با فیبر کم و عدم گنجاندن حجم قابل قبولی از میوه ها و سبزیجات در رژیم غذایی روزانه یا غذاهایی با درصد کلسیم بالا نیز می توانند خطر بروز سرطان پروستات را بالا برده و در صورت مبتلا بودن فرد، امکان گسترش و تهاجم بافت سرطانی به سایر نقاط بدن را افزایش دهند. 

متاستاز سلول های سرطانی در سرطان پروستات

همان گونه که ذکر کردیم، اگر فرد به سرطان بدخیم پروستات و نوع مهاجم آن مبتلا باشد، سلول های غیر طبیعی موجود در بافت سرطانی می توانند با تقسیمات مکرر و کنترل نشده خود شروع به گسترش یافتن و دست اندازی به سایر بافت های داخل بدن بکنند یا به همراه مایعات در گردش، در سراسر بدن پخش شده و نقاط متعددی را مورد هدف و حمله قرار دهند که در این حالت گفته می شود تومور متاستاز داده است.

اعضا و اندام های مورد هدف این تومورهای سرطانی، بسته به میزان گسترش و سرعت رشد تومورها می تواند در بر گیرنده استخوان، ریه، کبد، مغز و یا غدد لنفاوی مستقر در ناحیه لگن باشند. 

علائم بالینی

محل قرار گیری غده پروستات در حفره لگن و درست زیر مثانه می باشد که مجرای خروجی ادرار را احاطه کرده و ترشحات خود را به داخل آن تخلیه می کند. به دلیل مجاورت این غده با کانال خروجی ادرار، اغلب علائم و تغییرات حاصل از گسترش توده های سرطانی در ادرار فرد و نحوه دفع آن قابل مشاهده خواهند بود. رنگ ادرار در این افراد ممکن است صورتی دیده شود که نشان دهنده حضور خون در ادرار آن هاست و یا ممکن است چنین افرادی بعد از دفع ادرار یا حین عمل دفع احساس درد و سوزش داشته باشند.

همچنین هنگامی که می خواهند مثانه خود را تخلیه کنند، حتی اگر مثانه شان هم پر باشد باید برای برقراری جریان خروجی ادرار به خود فشار آورده و زور بزنند. یا بعضا با این که تخلیه ادرار انجام شده اما باز احساس می کنند که مثانه شان به طور کامل خالی نشده و هنوز مقداری ادرار در آن باقی مانده است. گاهی هم نیاز به دفع ناگهانی و سریع پیدا می کنند که در این صورت باید هر چه سریع تر خود را به سرویس بهداشتی رسانده و اقدام به دفع نمایند.

فشار خروج ادرار نیز در این افراد متفاوت از بقیه بوده و ضعیف تر می باشد. بعضی هم ممکن است از درد در ناحیه پشت یا لگن رنج ببرند. در صورت مشاهده علائمی از این قبیل باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کرده و نشانه های خود را برای او شرح دهید.

درمان سرطان پروستات

بسته به نوع و وخامت سرطان پروستات، درمان های قرار گرفته در پیش روی پزشکان می تواند شامل کموتراپی یا رادیوتراپی جهت از بین بردن سلول های مهاجم، عمل جراحی برداشتن پروستات و یا استفاده از هورمون ها جهت جلوگیری از پیشرفت سرطان باشد که در شرایط متاستاز سرطان پروستات معمولا این روش استفاده می شود. امروزه حتی هزینه دارو و درمان های معمولی هم حداقل به دو برابر سال های گذشته رسیده، چه برسد به درمان های شیمی درمانی و تهیه داروهای مورد نظر برای خانواده ای که با آن پول زندگی ماهانه خود را سپری می کنند.

اگر بخواهیم سهمی در یک کار خیر و خداپسندانه داشته باشیم می توانیم با کمک به خیریه سرطانی دست این افراد و خانواده هایشان را گرفته، و به آنها زندگی دوباره ببخشیم و همچنین با جلوگیری از مرگ افراد مبتلا به سرطان  بتوانیم استندهای تسلیت و ترحیم را از دیوارها و سر مزارها برداریم. به امید روزی که با پیشرفت گسترده علم، دیگر در میان مردم هیچ فوتی به دلیل ابتلا به سرطان را شاهد نباشیم