سرطان تهاجمی چیست؟

نتایج بررسی‌ های اخیر نشان می دهد که بیماران سرطان تهاجمی بیش از پیش در حال افزایش هستند. تغذیه مناسب و رعایت زندگی سالم نقش بسزایی در عدم ابتلا به انواع سرطان را دارد. همچنین نقض لایه اوزون و ماندن در هوای آزاد و زیر آفتاب در ابتلا به برخی از انواع سرطان نقش اساسی دارد. با پیشرفت تکنولوژی درمان‌های جدیدی را برای انواع سرطان یافته‌اند اما هنوز علت به وجود آمدن این بیماری هنوز برای محققان پوشیده است. اختلال در عملکرد سلول‌ها منجر به ایجاد بیماری سرطان در بدن افراد خواهد شد.

متاسفانه فرد مبتلا به سرطان تهاجمی امکان دارد مدت زمان طولانی درگیر درمان‌هایی چون شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و غیره باشد حتی بعد از اتمام درمان به طور مداوم باید تحت نظر پزشک خود قرار بگیرد. استفاده از غذاهایی با طبع گرم، سبزیجات پخته، میوه‌های سالم، و آجیل و تنقلات در تامین نیاز بدن به انواع ویتامین‌ها تقش مهمی را ایفا کرده است.

در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در ایمونوتراپی مشاهده شده که موجب توسعه وسیعی در درمان بعضی از انواع سرطان، به خصوص سرطان متاستاتیک شده است.اگر بخواهیم توضیح کوتاهی راجع به سرطان تهاجمی بیان کنیم، می‌توانیم به این جمله بسنده کنیم که سلول‌های سرطانی در بدن فرد مبتلا به سرطان، خاصیت تهاجمی پیدا کرده و این سلول‌های تهاجمی قادر هستند تا با حمله به سایر اعضای مجاور موجب اختلال در عملکرد آن‌ها شوند.

سرطان تهاجمی چیست؟

قبل از این که بتوانیم تعریف دقیقی از سرطان تهاجمی داشته باشیم لازم است تا تعریف واژه تومور و سلول تومورال را بیان کنیم. سلول تومورال، سلولی است که توانایی تکثیر بیش از اندازه و نامحدودی را دارد این در حالی است که سلول های نرمال توانایی تکثیر محدودی را دارند و بعد از چند تقسیم پی‌درپی می‌میرند. منتهی سلول تومورال به صورت نامحدود و مهار گسیخته تکثیر شده و غده‌ای نشئت گرفته از همین تقسیم‌های پی‌درپی حاصل شده که به آن تومور گفته می شود.

انواع سرطان تهاجمی :

شاید برای شما جالب باشد تا بدانید سرطان در بعضی از منابع فارسی با نام چنگار آمده است. سرطان، به مجموعه‌ای از بیماری‌ها گفته می‌شود که از تکثیر مهار نشده سلول‌ها به وجود می‌آید. هنگامی که سلول‌های سرطانی از روال عادی تقسیم و رشد سلول‌ها خارج شود، پدیده تومور اتفاق خواهد افتاد.پزشکان بر این عقیده استوارند که دلیل اصلی اتفاق افتادن این معضل هم‌چنان پوشیده است اما محتمل است که عوامل ژنتیکی یا مواردی که باعث اختلال در فعالیت سلول‌ها می‌شوند، در هسته سلول ایراداتی را وارد می سازند.

به عنوان مثال می‌توانیم به مواردی چون مواد رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و سمی یا تابش بیش از حد اشعه‌هایی مانند نور آفتاب نام بر اشاره داشت. در یک جانور سالم، همواره بین حجم تقسیم سلول، مرگ طبیعی سلولی و تمایز، تعادلی برقرار است.طی تحقیقاتی محققان انگلیسی دریافته‌اند که، عدم برابری غیر ژنتیکی پروتئین، موجب رشد مهار گسیخته، تومور خواهد شد. با توجه به آزمایشاتی که محققان روی موش‌های آزمایشگاهی انجام دادند، پی برده اند که ، دو پروتئین Plcy1 و Grb2 جهت پیوستن در مسیر Akt با هم به رقابت می پردازند.

هنگامی که پروتئین Plcy1 به این مسیر می پیوندد، موجب تکثیر سلولی خواهد شد. ولی پروتئین Grb2 تکثیر سلولی را نظارت می‌کند. در سلول‌هایی که از فقدان پروتئین Grb2 رنج می کشند یا با کمبود آن مواجه هست، رشد سلولی، پتانسیل آن را دارد که از کنترل خارج شده و قابلیت سرطانی شدن را داشته باشد. انواع سرطان‌های تهاجمی به اختصار در زیر به آن‌ها اشاره شده است.

سرطان تهاجمی سینه :

هنوز هم سرطان پستان و سرطان پروستات به ترتیب از شایع ‌ترین انواع سرطان در زنان و مردان محسوب می‌شود. مواردی وجود دارند که نشان می‌دهد سوای بر سرطان سینه، سرطان ریه نیز در زنان درحال افزایش است.

سرطان تهاجمی سینه چگونه ایجاد می‌شود؟

پستان از چند غده شیر و گذرگاه‌هایی که شیر را به نوک پستان انتقال می‌دهند، تشکیل می‌شود.وقتی سلول‌های پوشش‌دهنده غده‌های شیری و کانال مربوط به آن به شکل غیرقابل کنترلی افزایش پیدا کنند و این افزایش با پخش و پراکنده شدن آن در نقاط گوناگون بدن، به وسیله خون و لنف‌های سینه ادامه یابد، سرطان سینه پدید می‌آید. سرطان سینه دومین سرطان شایع در جهان است. در سرطان بدخیم سینه روند افزایش سلول‌ها بدون توقف، ادامه پیدا کرده و قابل مهار نیست. در صورتی که به موقع درمان نشود، به قسمت‌های مختلف بدن گسترش پیدا می‌کند (متاستاز)، این امر کار آن‌ها رامختل کرده و درنتیجه با گرفتار کردن اعضای حیاتی بدن، می‌تواند موجب مرگ فرد شود.

روش‌های تشخیص سرطان سینه :

در صورتی که سرطان سینه زود شناسایی شود، می‌توان از شدت انتشار و مرگ آن کاست.

•  معاینه سینه توسط خود فرد
• معاینه سینه توسط پزشک متخصص، این معاینه باید هر سه سال یک بار در زنان 20 تا 40 ساله  انجام شود و به صورت سالانه در زنان بالای 40 سال.
• ماموگرافی در زنان بالای 35 سال

تشخیص سرطان سینه با دست در صورتی امکانپذیر است که تقریبا دو سال از شروع سرطان گذشته باشد. به همین دلیل حتی کسانی که هیچ علائمی ندارند، بهتر است پس از 40 سالگی به شکل منظمی برای انجام ماموگرافی مراجعه کنند. در کشورهایی که ماموگرافی به طور معمول انجام می‌گردد، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان 30درصد کاهش پیدا کرده است.

علائم سرطان تهاجمی سینه :

• ظهور توده در سینه (تومور سینه)

توده‌های ایجاد شده در سینه به شکل سفت و گاهی هم به صورت ساکن و غیر متحرک همراه با چسبندگی به پیرامون در هنگام لمس دارند و اغلب دردی ندارند. تشخیص خوش خیم یا بدخیم بودن توده توسط پزشک متخصص انجام می‌پذیرد.

• ترشح یا خونریزی از نوک سینه:

یکی از علائم سرطان سینه ترشح از نوک سینه به شمار می‌رود. امکان دارد این ترشح به شکل خون یا خونابه و در برخی موارد بی‌رنگ باشد.اگر ترشح خونی یا آبکی از یک سینه و از یک مجرا خارج شود یا همراه با غده در سینه باشد، احتمال دارد ابتلاء به سرطان سینه در فرد بالا رود. سرطان تهاجمی سینه در اثر اختلالات پیش آمده علاوه بر درگیر کردن سینه به سایر اعضا نیز نفوذ می‌کند.

سرطان تهاجمی خون :

بیماری سرطان متشکل از انواع تومورهای بدخیم می‌شود. که در علم پزشکی اغلب به آن‌ها نئوپلاسم می‌گویند. هنگامی این اتفاق رخ می‌دهد که یکی از سلول‌های بدن، در اثر موارد گوناگون، گرفتار رشد غیرطبیعی سلول‌های دیگر خواهد شد. این روند در نهایت منتج به تولید تومور شده و آن بخش از بدن را از فعالیت باز می‌دارد و به بخش‌های دیگر نیز انتقال پیدا می‌کند.تومورها به دو گروه بدخیم و خوش‌خیم تقسیم‌بندی می‌شوند.در نوع بدخیم، آن‌ها قادرند تا با پیشرفت بیش از حد به بخش‌های دیگر بدن انتقال پیدا کنند.

این تومور به وسیله سیستم لنفاوی و گردش خون در بدن منتقل شده تا سایر بخش‌‌ها را نیز دچار خود سازد. گاهی اوقات سرطان با این نوع تومور، بدون جراحی درمان پذیر نخواهد بود. تومور خوش‌خیم برعکس بدخیم نمی‌تواند سایر بخش‌های بدن را گرفتار خود کند. در بعضی مواقع این تومور می‌تواند بسیار زیاد رشد کرده باشد.البته لازم به ذکر است که تومورهای خوش‌خیم مغزی می‌توانند منتج به مرگ فرد مبتلا شوند به همین دلیل درمان این نوع از تومور خوش‌خیم اهمیت بسیار زیادی دارد.

سرطان خون خود انواع گوناگونی دارد که روی سلول‌های خون و مغز استخوان اثرگذار هستند.مغز استخوان در حفره بین استخوانی از بافت اسفنجی بهره می‌برد که انواع سلول‌های خونی از آن قسمت به وجود می‌آیند. انواع سرطان‌های خون نوع کارکرد و شکل سلول‌های خون را به طور کامل تغییر می‌دهند که در سرطان تهاجمی خون این معضل به سایر اعضا نیز منتقل می‌گردد. 

سرطان تهاجمی رحم :

احتمال ابتلا به سرطان در سنین متفاوت وجود دارد اما با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان بالاتر خواهد رفت. سرطان موجب می‌شود تا ۱۳٪  از افراد از بین بروند. بر اساس گزارش انجمن بهداشت آمریکا ۷٫۶ میلیون نفر به خاطر ابتلا به سرطان، در سال ۲۰۰۷ جان داده‌اند.سرطان فقط مخصوص انسان‌ها نبوده و تمام جانوران و گیاهان پرسلولی نیز امکان دارد به این بیماری منحوس گرفتار آیند.

بیماری سرطان در نوع خود یک  بیماری پیش رونده محسوب می‌شود.گفتنی است ۷۰ درصد مرگ ‌‌و میرهای ناشی از سرطان در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد، با این وجود مرگ و میرها در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته که رویه افزایشی را داشته‌اند به خوبی کنترل شده است.

بیشتر سرطان‌های تخمدان از یک سلول منفرد به دنبال جمع شدن اختلالات ژنتیکی و اپی ژنتیکی بروز می‌کند. این اختلالات موجب عدم نظارت بر تقسیمات سلولی، ناپایداری ژنتیکی، مقاومت به آپوپتوز، نامیرایی، قابلیت تهاجم یافتن، متاستاز و رگ زایی، مهار آپوپتوز و در آخر موجب نامیرایی سلول‌های سرطانی خواهد شد.سرطان آندومتر، در وضعیت وخیم در قسمت لگن فرد مبتلا پخش شده و سرطان تهاجمی رحم مثانه، روده و سایر اعضا را درگیر خود خواهد کرد. سرطان رحم در لایه سلول‌هایی که غشا رحم را تشکیل می‌دهند، شروع شده و  در وضعیت حاد به سایر قسمت‌ها رسوخ می‌کند.

سرطان تهاجمی زبان :

تفاوت‌های محسوسی در حجم وقوع و مرگ و میر‌های ناشی از انواع سرطان در سراسر جهان وجود دارد. به عنوان مثال میزان مرگ و میر نشئت گرفته از سرطان معده در ژاپن ۷ تا ۸ برابر آمریکا به شمار می‌آید. در برابر میزان مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در آمریکا کمی بیشتر از ۲ برابر ژاپن محسوب می شود.مرگ و میر ناشی از سرطان پوست که بیشتر به دلیل ملانوم بدخیم است در نیوزلند ۶ برابر شایع تر از ایسلند هست.

پراهمیت ‌ترین دلیل آن تفاوت در معرض قرارگیری در نور خورشید (یا نقص لایه ازن) است. متاسفانه سرطان تهاجمی زبان بیشتر در بین آقایان رواج دارد. این سرطان دهانی غالبا در سلول‌های پوششی سطح زبان به وجود می‌آید و در نوع تهاجمی آن به سایر اعضا نیز نفوذ می‌کند.

نتیجه گیری :

به گفته پروفسور پیتر سیسیانی، از دانشگاه کویین مری، «افزایش موارد سرطان امکان ناپذیر نیست و کارهای زیادی هست که با انجام آن می‌توانیم برای پیشگیری از ابتلا به سرطان گام موفقی برداریم.» مواردی در زندگی روزمره افراد مثل چاقی، گوشت قرمز یا استفاده از دخانیات و رژیم غذایی خطر بروز و رشد تومور را افزایش خواهند داد.اصرار ورزیدن بر روی یک روش زندگی سالم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در طول زندگی افراد از ۵۰ درصد به ۳۰ درصد پایین آورد. با توجه به مطالب گفته شده لازم است افراد در رعایت زندگی سالم و تغذیه سالم کوشا باشند چراکه تاثیر فوق‌العاده‌ای در پیشگیری و کنترل سرطان دارد.

با توجه به تحقیقات عمل آمده نور آفتاب نیز در ابتلا به سرطان تاثیر زیادی دارد بنابراین از رفتن به زیر آفتاب به طور افراطی جدا خودداری کنید. کلید موفقیت در روش های جدید درمانی، استفاده از شیمی‌درمانی به همراه ایمنی‌درمانی است.

به گفته ی دکتر اینگرید مایر : «شیمی‌درمانی حالت پنهان‌شدگی سرطان را از بین می‌برد». شیمی‌درمانی با کشتن سلول‌های سرطانی و آزاد کردن موادی که سلول‌های T آن را به‌عنوان عامل خارجی تلقی می‌کنند و به آن حمله می‌کنند، به سیستم ایمنی کمک می‌کند.

دکتر لری نورتون می‌گوید: «پژوهش های جدید، پژوهشی برجسته بوده و آوازه‌ی آن در تمام دنیای پزشکی پخش شده‌ است».

نورتون در این پژوهش مشارکتی نداشته است ولی می‌گوید در تولید داروی پاکلیتاکسل، نقش مشاور را داشته‌ است. او معتقد‌ است این پژوهش، فراتر از تغییر شیوه‌های درمان، شروعی نو برای کشف روش‌های جدیدی برای بهره‌گیری از سیستم ایمنی به‌منظور حمله به سرطان سینه به شمار می‌رود و انتظار پیشرفت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد.

او هشدار داد که به ‌منظور مطالعه‌ی اثرات جانبی ممکن، روش درمان ترکیبی باید مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. دکتر کلوین کالینسکی متخصص سرطان سینه پیشنهاد می‌کند بیمارانی که دارای وضعیتی مشابه بیماران شرکت‌کننده در این مطالعه هستند، بهتر است با پزشکان خود در مورد امکان دسترسی به این داروها حتی قبل از اینکه تایید نهایی FDA بیاید، صحبت کنند. کلوین در این پژوهش نقشی نداشت ولی مشاور ۱۰ شرکت دارویی است.

چرا سرطان سینه ی تهاجمی در مریم میرزاخانی درمان نشد؟

در گفت و گویی که در این رابطه با دکتر متخصص در این زمینه، دکتر مریم طباطباییان در پاسخ به اینکه با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه ی درمان سرطان پستان حاصل شده گمان می رفت این بیماری در مریم میرزاخانی نابغه ریاضی کشورمان، درمان شود،و این پرسش که چرا درمان وی با شکست مواجه شد، گفت: چنین نیست که ما موفق شده ایم مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را  کاملا از بین ببریم و به یک بیماری کاملا علاج پذیر تبدیل کرده باشیم اما در خصوص میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری نسبت به چند دهه گذشته میتوان گفت که آمار آن به نسبت قبل بسیار کم تر شده است.

وی در ادامه  گفت: ما در سرطان پستان با یک بیماری مواجه نیستیم بلکه طیف گسترده ای از بیماری ها است با انواع مختلف سلولی که می تواند سرطان پستان را ایجاد کند به همین دلیل سرطان پستان در همه رفتار مشابهی از خود نشان نمیدهد.

دکتر طباطباییان در ادامه ی صحبت خود گفتند: چند عامل وجود دارد که مشخص می‌کند سرطان پستان از چه نوعی است و بیمار تا چند درصد می‌تواند شانس درمان داشته باشد. تا مدت‌ها قبل ما پیشرفت سرطان و درمان ‌پذیر بودن آن را با گرید سلولی(Grade) اندازه گیری می‌کردیم یعنی می‌گفتیم اگر توموری گرید سلولی ‌اش گرید یک باشد سلول‌هایش رشد کند تری دارند و سلول‌هایی هستند که فرصت بیشتری برای میزبان(بیمار) و درمانگر برای درمان مهیا می‌کنند.

وی ادامه داد : ما با طیفی گسترده از سلول‌های سرطانی مواجه هستیم که از سلول‌هایی با رشد بسیار کند یا تومورهایی که به شدت تهاجمی هستند، می ‌توانند تشکیل شده باشند.

به عنوان مثال: ما بیماری را داریم که می‌گوید به مدت یک سال است توده را لمس می‌کنم و به نظر خودم خیلی رشد نکرده است و وقتی نمونه برداری می‌کنیم می‌بینیم سرطان است در حالی که ما پیش بینی‌مان این است که سرطان در بازه زمانی خاص مثلا طی ۶ ماهه رشد می کند. برعکس بیماری را می‌بینیم که در زمان مراجعه، تومور وی یک سانتی متر است و وی به موقع مراجعه کرده ولی بعد می‌بینیم علیرغم باور ما که بیمار خیلی زود مراجعه کرده، سرطان در مدت کوتاهی متاستاز داده و ارگان های دیگر را درگیر کرده است.

این را تفاوت در بیولوژی تومورهای سرطانی می‌گوییم بنابراین یک فاکتور برای درمان‌پذیر بودن یا نبودن سرطان پستان، خصوصیت تومورهای سرطانی است که از چه نوعی باشددرنهایت توصیه ی اکید پزشکان و متخصصان این است که در صورت مشاهده ی هرگونه علائم، سریعا مراتب را به پزشک مربوطه اعلام دارید تا با تشخیص به موقع، راه های پیش گیری و درمان را شناسایی کنید.