چند نوع سرطان وجود دارد؟

واژه سرطان به خانواده بزرگی از بیماری‌ها اطلاق می‌شود که شامل رشد غیر طبیعی سلول‌هاست و این سلول‌ها این قابلیت را دارند که به سایر نقاط بدن گسترش یابند و به آن حمله کنند. طی این بیماری، زیرمجموعه‌ای از نئوپلاسم‌ها شکل می‌گیرند؛ یک نئوپلاسم یا تومور درواقع دسته‌ای از سلول‌ها هستند که طی یک رشد غیر قابل کنترل به‌وجود آمده‌اند و معمولاً درنهایت به تشکیل یک توده می‌انجامند، اما این توده می‌تواند در سرتاسر بدن گسترش یابد.این بیماری در هر قسمت از بدن مانند خون، پوست، سیستم گوارش، سیستم ادراری تناسلی، استخوان، ماهیچه، چشم و … ممکن است آغاز شود و در مراحل پیش‌رفته به سایر نواحی بدن گسترش یابد.

بسته به این که توده تشکیل شده در کدام بخش از بدن باشد، علائم ظاهر شده نیز متفاوت خواهد بود. عوامل مختلفی در ابتلا به سرطان نقش دارند، ازجمله عوامل ژنتیکی، مواد شیمیایی، پرتوها و …روش‌های درمانی زیادی برای سرطان وجود دارد که باتوجه به نوع و میزان پیش‌رفت آن متفاوت خواهد بود؛ این روش‌ها یا به درمان می‌انجامند و یا سرعت پیش‌رفت بیماری را کاهش می‌دهند. روش‌های مختلفی مانند جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، دارو درمانی و … وجود دارد؛ معمولاً جراحی در مراحل اولیه سرطان انجام می‌شود و گاهی لازم است برای درمان نوع خاصی از سرطان از ترکیبی از روش‌های موجود استفاده شود.

چند نوع سرطان وجود دارد؟

سرطان یکی از مرگبارترین بیماری ها در جهان است که در کنار بیماری قلبی بیشترین سهم را در آمار مرگ و میر انسان ها را به خود اختصاص داده است. شاید فکر کنید سرطان یک بیماری است، اما در واقع اصطلاحی کلی برای بیش از 100 بیماری محسوب می شود.انواع متفاوت سرطان از وجوه اشتراک بسیاری برخوردار هستند: جهش ها باعث تغییر در سلول ها و از کنترل خارج شدن رشد آنها می شوند که اکثرا ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی در این زمینه نقش دارند. اکثر مردم انواع مختلف سرطان را بر اساس مکانی که بیماری در بدن ظاهر می شود از هم جدا می کنند، مانند سرطان پروستات و یا سرطان پستان.

اما روش دیگری برای گروه بندی انواع متفاوت سرطان وجود دارد که نه بر اساس مکان شکل گیری بیماری بلکه بر اساس سلول های مهاجم انجام می شود. این نوع گروه بندی، بیماری را به چند نوع شایع سرطان تقسیم می نماید که شامل کارسینوم، سارکوم، ملانوم، لنفوم و لوسمی می شوند.آشنایی با چگونگی کارکرد سرطان می تواند به درک بهتر این بیماری کمک کند که با توجه به شیوع چشمگیر سرطان مساله ای بسیار مهم است.

شناخت سرطان

سرطان در سلول‌ها، یعنی عامل اصلی تولید بافت‌ها، شروع می‌شود. بافت‌ها هم اعضاء و اندام بدن را می‌سازند. به‌ صورت طبیعی، سلول‌ها رشد کرده و وقتی ‌که بدن به سلول‌های تازه نیاز دارد، تقسیم شده و سلول جدید تولید می‌کنند. وقتی سلول‌ها پیر می‌شوند، می‌میرند و سلول‌های جدید جای آنها را می‌گیرند.

گاهی اوقات این فرآیند منظم، اشتباه پیش می‌رود. سلول‌های جدید وقتی ‌که بدن به آنها نیاز ندارد تشکیل می‌شوند و سلول‌های پیر هم در زمانی‌که باید بمیرند، از بین نمی‌روند. این سلول‌های اضافه، تشکیل توده‌ ای از بافت را می‌دهند که به رشد زائد و یا تومور معروف هستند. البته تمام تومورها سرطانی نمی باشند.تومورهای خوش‌خیم (غیرسرطانی) و یا بدخیم (سرطانی) می باشند.

• تومورهای خوش‌خیم سرطانی نیستند.
• تومورهای خوش‌خیم به‌ندرت زندگی انسان را تهدید می‌کنند.
• معمولاً، تومورهای خوش‌خیم می‌توانند برداشته شوند و به‌ندرت دوباره رشد می‌کنند.
• سلول‌های تومورهای خوش‌خیم به بافت‌های اطراف خود و یا دیگر قسمت‌های بدن گسترش پیدا نمی کند.
• تومورهای بدخیم، سرطانی هستند.
• تومورهای بدخیم عموماً جدی‌تر بوده و ممکن است زندگی بیمار را تهدید کنند.
• تومورهای بدخیم را معمولاً می‌توانند بردارند، اما آنها احتمالاً دوباره رشد خواهد کرد.
• سلول‌های تومورهای بدخیم به بافت‌ها و اندام اطراف هجوم برده و به آنها آسیب می‌رسانند.

همچنین، سلول‌های سرطانی می‌توانند از تومور بدخیم جدا شده و وارد جریان خون و یا دستگاه لنفاوی گردند. به همین طریق است که سلول‌های سرطانی از سرطان اولیه جدا شده و گسترش پیدا می کند و تومورهای جدیدی در سایر اندام تولید می‌شود. گسترش سرطان متاستاز نامیده‌ می‌شود. انواع مختلف سرطان، تمایل به گسترش به قسمت‌های مختلف بدن را دارند.

انواع سرطان در بافت‌های مختلف بدن

سرطان انواع مختلفی دارد که اعضای مختلف بدن را درگیر می‌کند و تاکنون بیش از ۲۰۰ نوع سرطان شناسایی شده است.  سرطان آندومتر، سرطانی است که در بافت پوشش رحم (اندام کوچک، توخالی و گلابی شکل در حفره لگن خانم‌ها که جنین در آن رشد می‌کند) بروز می‌کند، بیش‌تر سرطان‌های آندومتر آدنوکارسینوم هستند، یعنی در سلول‌هایی به‌وجود می‌آیند که مخاط و مایعات دیگر را ساخته و آزاد می‌کنند.

سرطان پستان، سرطانی که در بافت پستان شامل مجاری (لوله‌هایی که شیر را به نوک پستان منتقل می‌کند) و لوبول‌ها (غدد تولیدکننده‌ شیر) ایجاد می‌شود؛ این سرطان هم در زنان و هم در مردان ایجاد می‌شود و با این حال سرطان پستان در مردان نادر است.

انواع مختلف سرطان:

نام بسیاری از سرطان ها از نوع سلول هایی که در آن سرطان شروع می شود نشات می گیرد. به عنوان مثال ، ممکن است به شما گفته شود که مبتلا به سرطان کلیه هستید ، اما براساس نوع سلول کلیوی که این تومورها شروع می شوند ، سرطان کلیه می تواند تفاوت چشمگیری داشته باشد. شش نوع عمده سرطان مبتنی بر نوع سلول وجود دارد:

• کارسین
• سار
• میلوما
• لوسمی
• لنف
• انواع مختلط (از جمله بلاستوما)

سرطان ها همچنین ممکن است به سرطان های “جامد” یا مرتبط با خون گفته شوند. سرطان های مرتبط با خون شامل لوسمی ، لنفوم و میلوما هستند ، در حالی که سرطانهای جامد شامل همه سرطانهای دیگر هستند.

کارسینوم:

این نوع  سرطان در سلول های تشکیل دهنده پوست و یا بافت هایی که اندام ها را پوشش می دهند، شروع به رشد می کند که شایع‌ترین انواع سرطان هستند. از جمله نمونه های کارسینوم می توان به سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان پروستات، و سرطان کلیه اشاره داشت.افراد اغلب در اندام ها و یا غده ها به کارسینوم مبتلا می شوند. ممکن است مواردی مثل کارسینوم سلول کلیوی (سرطان کلیه)، کارسینوم پاپیلاری (سرطان تیروئید)، یا کارسینوم مهاجم مجاری (سرطان پستان) را شنیده باشید.

اگرچه انواع سرطان متفاوت هستند، دارای تشابهاتی نیز می باشند:

عوامل مشخص به طور قابل توجهی خطر ابتلای یک فرد به سرطان را افزایش می دهند. استفاده از تنباکو شایع‌ترین علت آن است و چاقی با فاصله ای کم در رتبه بعدی قرار دارد.یکی از عوامل خطرآفرین اجتناب ناپذیر و انکارناپذیر افزایش سن می باشد و به خاطر این که کارسینوم ها شایع‌ترین نوع سرطان هستند، مسئول بیشترین موارد مرگ ناشی از این بیماری نیز می باشند.

در شرایطی که علائم بیماری با توجه به مکانی که سرطان شکل می گیرد، متفاوت می باشند، کارسینوم ها موجب تشکیل تومورهای سفت می شوند و ممکن است ابتدا در قالب یک توده متوجه یکی از آنها بشوید.

سارکوم :

سارکوم شیوع کمتری نسبت به کارسینوم و دیگر انواع سرطان دارد. سارکوم در سلول هایی که بافت های همبند را تشکیل می دهند، زیر و یا بین بافت هایی که اندام ها را پوشش می دهند، آغاز می گردد. برای  مثال، می توان به سرطان های چربی، ماهیچه، و رگ های خونی اشاره داشت. سارکوم به دو گروه اصلی سارکوم استخوانی و سارکوم بافت نرم تقسیم می شود.

متاسفانه، استئوسارکوم، شایع‌ترین نوع سارکوم استخوانی می باشد که بیشتر در کودکان و نوجوانان رخ می دهد. از آنجایی که این بیماری بیشتر افراد جوان را هدف قرار می دهد، پژوهشگران بر این باورند که عوامل سبک زندگی بر میزان خطر ابتلا به بیماری اثرگذار نمی باشد، بلکه سرطان ممکن است به واسطه رشد سریع کودک شکل بگیرد.

همینطور، افراد مبتلا به بیماری ها و یا سندرم های استخوانی خاص یا افرادی که پرتو درمانی را پشت سر گذاشته اند، ممکن است در معرض خطر بیشتری از مبتلا شدن به این بیماری قرار داشته باشند.استئوسارکوم مردان را اندکی بیشتر از زنان تحت تاثیر قرار می دهد و بین آفریقایی‌آمریکایی و لاتین تبارها بیشتر از سفید پوستان شایع می باشد.

یکی از شایع‌ترین علائم استئوسارکوم درد در یک عضو بدن است، اما به خاطر این که کودکان اغلب با ضرب دیدگی و کبودی مواجه هستند، پزشکان ممکن است بیماری اصلی را تشخیص ندهند.بیشتر از 50 نوع سارکوم بافت نرم وجود دارند. برخی از آنها بین کودکان شیوع بیشتری دارند و بعضی دیگر بیشتر بزرگسالان را تحت تاثیر خود قرار می دهند. سارکوم ها می توانند در دست یا پا آغاز شوند، اما ممکن است تنه، سر و یا پشت شکم را نیز تحت تاثیر قرار بدهند.

ملانوم :

ملانوم یکی از انواع سرطان با تشخیص راحت می باشد چونکه به طور معمول بر روی پوست ظاهر می شود. ملانوم نوعی از سرطان است که در سلول های پوست حاوی رنگدانه آغاز می گردد. بر همین اساس است که آنها اغلب تیره و یا سیاه هستند. این خطرناک ‌ترین نوع از سرطان پوست است، اگرچه نسبت به کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی پوست شیوع کمتری دارد، اما احتمال رشد و گسترش آن بیشتر می باشد. ملانوم مسئول بیشتر موارد مرگ ناشی از سرطان پوست نیز می باشد.

قرار گرفتن بیش از اندازه در معرض نور خورشید بزرگترین عامل خطرآفرین برای بیماری ملانوم است. به بیانی دیگر، پرهیز از برنزه کردن پوست، استفاده از لباس متناسب و کرم های ضد آفتاب می تواند تاثیر چشمگیری در پیشگیری از ابتلا به بیماری داشته باشد.افراد سفید پوست به واسطه رنگ روشن پوست خود نسبت به ملانوم آسیب پذیرتر می باشند زیرا هرچه بیشتر مستعد آسیب ناشی از پرتوهای فرابفنش خورشید هستند.

اگرچه افراد مسن احتمال بیشتری دارد به ملانوم مبتلا شوند، اما همچنان یکی از شایع‌ترین سرطان ها در بین افراد کمتر از 30 سال نیز می باشد. پیش از 50 سالگی، ملانوم در بین زنان شایع‌تر است، اما در 65 سالگی مردان دو برابر احتمال بیشتری دارد به ملانوم مبتلا شوند.در 80 سالگی نیز احتمال ابتلای مردان به ملانوم نسبت به زنان سه برابر بیشتر می باشد.در صورت تشخیص زودهنگام، انجام عمل جراحی برای درمان ملانوم کفایت می کند. بر همین اساس، معاینه بدن به طور منظم از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

برای تشخیص ملانوم به خال های نامتقارن، دارای مرزهای نامنظم، حاوی رنگ های متفاوت، بزرگ‌تر از قطر یک مداد و آنهایی که از نظر اندازه، شکل یا رنگ تغییر می کنند، توجه کنید. در صورت گسترش ملانوم، روند درمان ممکن است نیازمند شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا درمان های هدفمند نیز باشد.

لوسمی :

از آنجایی که لوسمی باعث تشکیل تومورهای جامد نمی شود، به عنوان سرطان مایع شناخته می شود. لوسمی مغز استخوان را درگیر می کند و آزادانه در خون شناور می شود. لوسمی انواع مختلف سلول های خونی را تحت تاثیر قرار می دهند. اگرچه بیشر موارد در بزرگسالان رخ می دهند، لوسمی از انواع سرطان شایع بین کودکان نیز می باشد.

سیگار کشیدن یک عامل خطرآفرین اصلی در بزرگسالان است و بعضی شواهد وجود دارند که سیگار کشیدن والدین پیش و پس از زایمان ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در کودکان را نیز افزایش بدهد. چاقی ممکن است یک عامل خطرآفرین برای بعضی موارد لوسمی باشد. پرتوافشانی و قرار گرفتن در معرض بعضی از مواد شیمیایی ممکن است خطر ابتلا به لوسمی را افزایش دهد.

علائم لوسمی امکان دارد شامل خستگی، رنگ پریدگی پوست، کاهش وزن، تب، کبودی یا خونریزی، استخوان درد، و عفونت ها شوند. مانند لنفوم، شیمی درمانی، پرتو درمانی، پیوند سلول های بنیادی و درمان های هدفمند ممکن است برای درمان لوسمی استفاده شوند.

عکس برداری برای تشخیص سرطان

با توسعه ابزارها و تکنیک های جدید ، رادیولوژی تشخیصی پیشرفت چشمگیری داشته است که منجر به تشخیص بهتر سرطان و پیشگیری از جراحی می شود. رادیولوژی فرایند تولید تصاویر از اندام ها و اندام های بدن است. این روش برای تشخیص تومورها و سایر ناهنجاری ها برای تشخیص بیماری و تعیین اثربخشی درمان استفاده می شود. عکس برداری همچنین می تواند در طول بیوپسی و سایر روشهای جراحی مورد استفاده قرار گیرد. سه نوع عکس برداری برای تشخیص سرطان وجود دارد: عکس برداری transmission، عکس برداری reflection، عکس برداری emission. هر یک از این موارد به روش متفاوتی انجام می شود.

عکس برداری Transmission

اشعه ایکس ، اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) و فلوروسکوپی برخی از آزمایش های رادیولوژیکی هستند که در آنها تصاویر با انتقال تولید می شوند. در عکس برداری گذرا ، یک پرتو فوتونی با انرژی بالا تولید شده و از بدن سوژه عبور می کند. این پرتو به سرعت از بافتهای چگالی کم مانند مایع ، خون و ترشحات چربی عبور می کند و یک منطقه تاریک روی فیلم اشعه ایکس باقی می گذارد. بافتهای عضلانی و همبند (رباطها ، تاندونها و غضروفها) خاکستری و استخوانها سفید هستند. این نوع عکس برداری شامل موارد زیر است:

    اشعه ایکس
    سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری)
    اسکن استخوان
    لنفانژیوگرام
    ماموگرافی

عکس برداری Reflection

این نوع تصویربرداری با ارسال امواج صوتی با فرکانس بالا به قسمت ها یا اندام های بدن مورد بررسی ، تصاویر تولید می کند. این امواج صوتی بسته به چگالی بافتها با سرعتهای متفاوتی از نقاط مختلف بدن عبور می کنند. امواج صوتی برای تجزیه و تحلیل به رایانه ارسال می شوند و تصویر بصری از ساختار بدن نشان داده می شود.

تصویربرداری Emission

تصویربرداری Emission عبارت است از تشخیص ذرات هسته ای یا انرژی مغناطیسی توسط اسکنر و تجزیه و تحلیل توسط کامپیوتر برای تولید تصویری از ساختار یا اندام های بدن. در درمان های هسته ای از انتشار ذرات هسته ای از مواد هسته ای که برای آزمایش وارد بدن می شوند استفاده می شود. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از امواج رادیویی با دستگاهی استفاده می کند که میدان مغناطیسی قوی ایجاد می کند و باعث می شود سلول ها فرکانس های رادیویی خود را منتشر کنند.

آزمایش ژنتیک برای تشخیص سرطان

آزمایش ژنتیک می تواند به شما در پیش بینی خطر ابتلا به سرطان در طول زندگی کمک کند. این امر با جستجوی تغییرات خاص در ژن ها ، کروموزوم ها یا پروتئین ها انجام می شود. آزمایش ژنتیک برای برخی از انواع سرطان مانند سرطان سینه ، سرطان تخمدان ، سرطان روده بزرگ ، تیروئید ، پروستات ، لوزالمعده ، کلیه ، معده و موارد دیگر در دسترس است.

آزمایش ژنتیک به شما در پیش بینی خطر ابتلا به یک بیماری خاص و اینکه آیا ژن هایی دارید که می توانند خطر ابتلا به سرطان را به فرزندان شما منتقل کنند ، پیش بینی می کند. با این حال ، به خاطر داشته باشید که هیچ آزمایش ژنتیکی نمی تواند با قطعیت بگوید آیا به سرطان مبتلا می شوید. تنها تعداد کمی از افراد با جهش ژنتیکی به سرطان مبتلا می شوند. یک زن ممکن است 45 تا 65 درصد احتمال ابتلا به سرطان سینه را داشته باشد ، اما هرگز به این بیماری مبتلا نمی شود. در عین حال ، یک زن ممکن است 25 درصد احتمال ابتلا به این بیماری را داشته باشد و به این بیماری دچار شود.

سخن پایانی :

سرطان بیماری شایعی است که انسان‌های زیادی در تمامی سنین در سرتاسر جهان به آن مبتلا می شوند. طی سرطان، سلول‌های قسمت خاصی از بدن، با سرعت غیرقابل کنترلی تقسیم شده و تشکیل یک توده می‌دهند که ممکن است این سلول‌ها از محل خود فاصله بگیرند و به دیگر نواحی بدن راه پیدا کنند و از این طریق به گسترش سرطان در سایر نواحی بدن بیانجامند.

 سرطان در قسمت‌های متفاوت بدن از جمله خون، پوست، سیستم گوارشی، سیستم تنفسی، استخوان و … ممکن است ظاهر شود. روش‌های درمانی این بیماری متنوع می باشد که ازجمله آن‌ها می‌توان به جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و ایمنی درمانی اشاره داشت که بهترین روش باتوجه به محل توده و مقدار  پیش‌رفت بیماری انتخاب می‌شود.

تاکنون مطالعات بسیار گسترده ای در زمینه سرطان صورت گرفته است که به بررسی علل ایجاد سرطان و راه حل‌‌های درمانی برای آن پرداخته است اما بشر هنوز نتوانسته است این بیماری قدیمی را ریشه کن کند. امید است که مطالعات آینده، بتواند به پیشگیری از ابتلا به این سرطان و کاهش مرگ و میر حاصل از آن بیانجامد.