پولیپ رکتوم چیست؟

پولیپ رکتوم یک نوع بیماری است که روده بزرگ یا راست روده را درگیر کرده و باعث ایجاد اختلال در نوع عملکرد آن می شود. این بیماری با غربالگری استاندارد و انجام آزمایشات خاص روده بزرگ یا رکتوم قابل تشخیص است.این بیماری در کشور آمریکا به دلیل استفاده بی رویه از روغن های حیوانی از شیوع بسیار زیادی برخوردار است. به طوری که حدود ۲۰ یا ۳۰ درصد از مردم آمریکا سالانه به این نوع بیماری روده ای مبتلا می شوند.

این بیماری در اثر ایجاد پولیپ در روده بزرگ و رشد غیر طبیعی آن در پوشش داخلی روده ایجاد می شود. این پولیپ ها نیز متفاوت هستند و در بخش های مختلفی از روده تشکیل می شوند. بسیاری از این پولیپ ها به صورت مسطح هستند و برخی دیگر نیز دارای ساقه می باشند.همچنین این پولیپ ها در بخش های مختلفی از روده قادر به رشد و تکثیر می باشند. اما مهمترین بخشی که توسط این پولیپ ها درگیر می شود قسمت چپ روده بزرگ می باشد.

در واقع تمام پولیپ های تشکیل شده در روده تبدیل به سرطان نخواهند شد و بسیاری از آن ها ممکن است به صورت خوش خیم باشند. اما بسیاری از پولیپ ها همزمان با شکل گرفتن در روده، سرطانی می شوند.در واقع بهترین و عاقلانه ترین کار جراحی و برداشتن پولیپ می باشد. چرا که با جراحی پولیپ می توان از پیامدها و مشکلات بعدی از جمله سرطان روده بزرگ جلوگیری کرد.

رشد پولیپ در روده بزرگ چه عواقبی به دنبال دارد؟

بر اساس تحقیقات و مطالعات انجام گرفته، پزشکان و دانشمندان آمریکایی به این نتیجه رسیدند که سرطان روده بزرگ جزو سومین عامل مرگ و میر در بین مردم جهان به شمار می رود. این نوع سرطان در اثر ایجاد تومور یا پولیپ در بخش پایانی روده بزرگ و قسمت آغازین مقعد به وجود می آید.متاسفانه بسیاری از بیماری های مرتبط با روده، از جمله سرطان روده بزرگ بسیار خاموش بوده و بدون هیچ نشانه یا علایمی به رشد و پیشرفت خود ادامه می دهند و هنگامی که به مراحل پیشرفته رسید علائم آن به صورت بسیار آرام شروع به ظاهر شدن می کنند.

در واقع علایم بیماری هنگامی ظاهر می شود که دیر شده است و احتمال دارد بیماری به بافت های دیگر بدن نیز گسترش یافته باشد. اما اگر بیماری سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه و ابتدایی تشخیص داده شود می توان تا حد بسیار زیادی از پیشرفت و تکثیر بیش از حد آن جلوگیری کرد و به درمان آن امیدوار بود.

رکتوم شامل چه قسمت هایی می باشد؟

به قسمت انتهایی روده که محل اتصال روده و مقعد می باشد، راست روده یا رکتوم گفته می شود. در واقع ذخیره و آماده سازی مدفوع به منظور تخلیه، از مهمترین اهداف و وظایف روده بزرگ به شمار می رود.

روده نیز از سه بخش بسیار مهم تشکیل شده است که عبارتند از:

غشاء مخاطی:

لایه درونی روده غشاء مخاطی نامیده می شود. در واقع غدد بدن باعث ایجاد مخاط در روده می شوند و با وجود مخاط مدفوع به راحتی و سهولت بیشتر می تواند از روده عبور کند.

در muscolaris propria :

این قسمت از روده از ماهیچه های مختلف شکل گرفته است و در واقع به حفظ پیکر راست روده و عبور مدفوع از آن کمک شایانی می کند.

Mesoretom:

این قسمت از روده دور تا دور چربی روده را محاصره کرده است.علاوه بر بخش هایی که به آن اشاره کردیم، روده از بخش های بسیاری مهمتری همچون غدد لنفاوی تشکیل شده است که به آن غدد لنفاوی نیز گفته می شود.در واقع قسمتی از سیستم های ایمنی بدن را گره های لنف تشکیل می دهد و به ورود مواد زیان آوری که سلامت بدن را به خطر می اندازند همچون ویروس ها و باکتری ها نظارت کافی دارند. گره های لنفاوی تمام اعضای بدن از جمله راست روده را احاطه می کنند.

علل ایجاد پولیپ رکتوم

سرطان رکتوم یا همان راست روده امکان دارد در طی چند سال و بسیار آرام پیشرفت کند و به مراحل حاد و پیشرفته برسد. در مرحله اول سرطان رکتوم، ابتدا سلول ها به اندازه کافی رشد کرده و بزرگ می شوند که به آن ها پولیپ گفته می شود.در مرحله بعدی نیز برخی از این پولیپ ها سرطانی شده و به راست روده حمله ور می شوند. در واقع علت اصلی سرطان مقعد یا همان رکتوم هنوز ناشناخته است و دلیل خاصی برای آن کشف نشده است.

اما عوامل متعددی در پیدایش این نوع سرطان نقش دارند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

بالا رفتن سن
مصرف دخانیات به خصوص سیگار
داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان رکتوم
استفاده از رژیم غذایی پر چرب از منابع حیوانی
سابقه ابتلا به بیماری التهابی روده

در واقع داشتن سابقه خانوادگی و ارثی از عوامل مهم و خطر ساز سرطان رکتوم به شمار می رود. به طور مثال اگر بستگان درجه یک شما مانند خواهر، برادر، پدر و یا مادرتان این بیماری را تجربه کرده اند، شما نیز در معرض خطر هستید و باید به طور منظم از لحاظ ابتلا به این بیماری چکاپ شوید.

توصیه می شود پس از سن ۵۰ سالگی یا ۱۰ سال زودتر از سنی که خانواده تان به این بیماری دچار شده اند آزمایش مخصوص گرفته و آندوسکوپی انجام دهید تا پزشک شما را از لحاظ این بیماری مورد بررسی قرار دهد. در واقع غربالگری به صورت منظور و دوره ای می تواند شما را از سرطان رکتوم یا راست روده نجات دهد.

نشانه های مهم پولیپ رکتوم چیست؟

سرطان رکتوم همانند سایر بیماری ها ممکن است علایم و نشانه های خاصی را در بدن ایجاد کند. اما در بسیاری از موارد نیز سرطان رکتوم بدون هیچ علائمی می تواند در بدن رشد کرده و به یکی از سرطان های پیشرفته تبدیل شود.بنابراین می توان به اهمیت انجام آزمایشات دوره ای و غربالگری پی برد. چرا که این بیماری اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود تا حد بسیار زیادی می توان آن را درمان نمود.

در ادامه به علایم مهم این بیماری پرداخته شده است که به شرح زیر می باشد:

خونریزی: این علایم در بین مبتلایان به سرطان رکتوم بسیار شایع می باشد. به طوری که حدود ۱۰ درصد از بیماران این نشانه ها را تجربه می کنند.
مشاهده خون در مدفوع: در صورت مشاهده چنین علایمی توصیه می شود خیلی سریع و بدون اتلاف وقت به پزشک مراجعه کنید. در واقع با مشاهده خون و مدفوع نمی توان به طور قطعی نتیجه گرفت که فرد به سرطان رکتوم مبتلا شده است. چرا که بسیاری از بیماری های دیگر مانند بواسیر نیز باعث خونریزی می شوند.
تغییر یافتن عملکرد های روده: در اثر این اختلال ممکن است گاز تولید شده از روده ها به صورت غیر طبیعی افزایش یا کاهش داشته باشد. همچنین ممکن است علایمی همچون اسهال و کوچک شدن اندازه مدفوع در بیماران مبتلا به پولیپ رکتوم مشاهده شود.
ایجاد خونریزی در مقعد: در این مورد ممکن است خونریزی از مقعد بسیار ناچیز و به صورت لکه بینی مشاهده شود که احتمال دارد مشکلات دیگری همچون کم خونی، خستگی، افزایش یافتن ضربان قلب و کوتاهی را نیز به همراه داشته باشد.
انسداد روده: در انسداد روده، ممکن است اندازه و حجم مدفوع به صورت غیر طبیعی افزایش یابد. همچنین وجود علایمی مانند درد شکم و احساس ناراحتی در ناحیه شکم می تواند از نشانه مهم انسداد روده باشد.

از دیگر نشانه های پولیپ رکتوم می توان به باریک شدن بیش از حد مدفوع اشاره نمود. در واقع فردی که به انسداد روده مبتلا شده است، می تواند حرکت و کارکرد روده ها را به خوبی حس کند. اما در تخلیه کامل مدفوع احساس ناتوانی دارد و اغلب دچار مشکل می شود.

کاهش یافتن وزن: کاهش وزن بدون دلیل می تواند یکی از نشانه های بیماری پولیپ رکتوم باشد.

تشخیص سرطان پولیپ

جهت تشخیص بیماری سرطان رکتوم یا راست روده، باید آزمایشات و تست های خاصی را انجام داد. از جمله راههای تشخیص سرطان رکتوم می توان به آزمایش خون، آزمایش مقعد و مدفوع، آندوسکوپی، سی تی اسکن، ام آر آی اشاره نمود. همچنین وجود آنتی ژن در بدن می تواند یکی دیگر از علائم این بیماری باشد.

درمان پولیپ رکتوم

درمان پولیپ رکتوم با توجه به نوع بیماری و مرحله پیشرفت آن، انتخاب می شود. در واقع اگر بیماری پولیپ رکتوم بسیار پیشرفت کند و به سرطان حاد تبدیل شود، می توان شیمی درمانی را توسط آنکوجیست جهت درمان این نوع بیماری برگزید.پزشک باید با توجه به پیشرفت بیماری، و متناسب با شرایط فردی، درمان متناسب با این بیماری را انتخاب کرده و انجام می دهد.

از دیگر درمان های موجود که جهت از بین بردن تومور سرطانی صورت می گیرد می توان به جراحی و برداشتن کامل تومور اقدام کرد. جراحی و برداشتن تومور تاثیر به سزایی در بهبود تومور دارد. اشعه درمانی نیز یکی دیگر از درمان های موثر در ریشه کن کردن بیماری پولیپ رکتوم به شمار می رود. در واقع اشعه درمانی اغلب به جهت کشتن و کوچک کردن تومور سرطانی به کار می رود و نتیجه نهایی آن نیز بسیار رضایت بخش می باشد.