آلودگی محیط زیست و خطر ابتلا به سرطان

ابتلا به بیماری سرطان می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی در زندگی افراد نظیر شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ژنتیکی و سایر موارد قرار گیرد. تخریب و بر هم زدن نظم حاکم بر محیط زیست و همچنین آلوده شدن محیط پیرامون ما توسط انسان ها یکی از علل ابتلا به انواع سرطان در افراد مختلف می باشد. این مشکل در حقیقت به گونه ای، پاسخ طبیعت در برابر رفتارهای مخرب و ویرانگر بشر که در قبال طبیعت و محیط زندگی خود در پیش گرفته است، می باشد.

سرطان هم اکنون در جمعیت جهان با رشد قابل توجهی در حال زیاد شدن و گستردگی در میان تمامی گروه های سنی مختلف می باشد و به عنوان مسئله ای مهم و حیاتی در سراسر جهان در نظر گرفته می شود. اگر محیط زیست افراد یک جامعه از استاندارد های سلامتی لازم برخوردار نبوده و آلوده محسوب شود، ناسالم در نظر گرفته شده و می تواند زمینه ابتلا فرد به انواع بیماری ها، از جمله گونه های مختلفی از سرطان ها را فراهم کند. 

گزارش سازمان بهداشت جهانی

سازمان بهداشت جهانی طی گزارشات خود اعلام کرده است که آلودگی هوا در نقاط مختلف جهان به عنوان عامل بنیادی و اولیه در ابتلا مردم آن نقاط به انواع سرطان ها به ویژه سرطان دستگاه تنفسی و ریه ها شده است که شیوع آن در شهرهای آلوده و با هوای ناپاک بیشتر از مناطق خوش آب و هوا که از حداقل استانداردهای تمیزی و پاکیزه بودن هوا برخوردارند می باشد.

افراد و گروه هایی که به تخریب محیط زیست و آلوده کردن آب و هوا می پردازند لازم است این نکته را بدانند که این آسیب ها در نهایت به خودشان باز خواهد گشت و عواقب خطرناک بسیاری برای نسل بشر بر جای می گذارند که یکی از آن ها، شیوع گسترده انواع بیماری ها به خصوص سرطان خواهد بود. 

انواع آلاینده های محیطی که می توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند

گاهی ممکن است محیط زندگی یا کار افراد به گروهی از مواد شیمیایی مختلف آلوده باشد یا فرد مجبور به کار کردن تحت شرایطی باشد که در آن مدام در مواجهه با مواد شیمیایی آلاینده و محیطی آلوده قرار بگیرد. این آلودگی ممکن است حتی در غذاهایی که فرد به طور روزانه مصرف می کند هم وارد شده و سلامت او را در مخاطره قرار دهد.

کسانی که بیشتر از سایرین از مواد غذایی حاوی فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی استفاده می کنند هم جزو این دسته از افراد قرار می گیرند. تمامی این اشخاص بسته به میزان آلودگی موجود در محیط زندگی آن ها و مواد غذایی مصرفی شان در معرض خطر ابتلا به انواع سرطان در آینده قرار دارند.

به طور کلی، هر عاملی که بتواند عناصر لازم جهت ادامه حیات ما و تمامی انسان های روی کره زمین را به گونه ای تحت تأثیر قرار دهد که دیگر همانند قبل قابل بهره برداری نبوده و سالم تلقی نشود، منجر به آلودگی محیط زیست شده و خود این آلودگی که شامل آلودگی های آب، خاک و هوا می باشد، می تواند مشکلات گسترده ای را برای سلامتی مردم مانند ابتلا به سرطان های گوناگون ایجاد کند. 

شدت ابتلا به سرطان در مقابل عوامل محیطی مختلف

عوامل زیست محیطی مختلفی وجود دارند که افراد را در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار می دهند اما شدت ابتلا به بیماری می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد که هر کدام اثرات متغیری بر سلامتی فرد بر جای می گذارند. دسته بندی های مختلفی برای تفکیک واکنش بدن افراد به فاکتورهای محیطی سرطان زا وجود دارد که در ادامه به بررسی موارد اصلی و مهم که تأثیر بیشتری بر شدت ابتلا به بیماری های ناشی از آلاینده های محیطی بر بدن انسان دارند می پردازیم:

طول مدت زمان قرار گیری در معرض آلاینده ها

یکی از عوامل مهم در تعیین شدت ابتلای افراد به بیماری در محیط های آلوده که خارج از استانداردهای محیطی تعیین شده برای سنجش سطح سلامتی محیط زیست قرار دارند را مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن عامل آلوده کننده مشخص می کند. بررسی ها و آزمایشات انجام گرفته بر روی بیماران مختلف که به انواع متعدد سرطان مبتلا شده اند نشان داده افرادی که طول مدت حضورشان در محیط های آلوده و در مواجهه با انواع آلاینده های موجود در آن بیشتر بوده یا افرادی که تحت شرایط خطرزا و در مواجهه مستقیم با مواد سرطان زا کار می کنند، ریسک بیشتری در ابتلا به سرطان های مختلف داشته و با احتمال 50 درصد یا بیشتر در سال های آتی زندگی خود گرفتار بیماری سرطان شده اند.

تعداد دفعات مواجهه مستقیم با آلاینده های محیطی

طبیعتاً هر چه فرد بیشتر در معرض آلاینده ها و عوامل خطرزای محیطی قرار گیرد و در هر بار مواجهه با این موارد بیماری زا از نکات محافظت کننده و راهبردهای پیشگیری از افزایش ریسک خطر قرار گیری در این محیط ها استفاده نکند، شانس بیشتری در ابتلا به انواع بیماری های اکتسابی محیطی خواهد داشت که انواع سرطان ها، درصد مهمی از این بیماری ها را تشکیل می دهند.

به طور مثال کارگری که مجبور است در طول روز و زیر نور مستقیم آفتاب تحت شرایط سخت کار کند، لازم است که از پوست خود در برابر تابش مستقیم اشعه آفتاب محافظت کرده و از لباس های مناسب برای به حداقل رساندن قرار گرفتن پوست خود در معرض نور مستقیم آفتاب استفاده کند و یا از کرم های محافظ پوست در برابر اشعه های مضر نور خورشید بهره ببرد. 

نوع آلاینده های زیست محیطی

انواع آلاینده های گوناگون بسته به درجه خطرناک بودن و سطح آلاینده موجود در محیط می توانند در ابتلا به انواع به خصوصی از سرطان ها مؤثر واقع شده و ریسک ابتلا را به میزان قابل توجهی بالا ببرند. به عنوان مثال، امروزه این موضوع به اثبات رسیده، افرادی که در معرض مواد آزبست قرار بگیرند، شانس ابتلا به سرطان ریه در آن ها بالاتر از افرادی است که تا به حال مواجهه ای با این ماده نداشته اند. همچنین استنشاق گاز سرطان زای بنزن می تواند خطر بروز سرطان خون را بدنبال داشته باشد. این ماده را می توان در مواد صنعتی مختلفی از جمله لاستیک مصنوعی، نایلون و غیره یافت. 

سبک زندگی افراد

عادات و شیوه زندگی که هر فرد در زندگی خود در پیش می گیرد، تعیین کننده اصلی سلامتی یا بیماری او در شرایط مختلف می باشد. انتخاب یک الگوی سالم زندگی و ایجاد عادت های مفید و تمرین آن ها در زندگی مثل داشتن تحرک، استفاده از مواد غذایی سالم و غیر سرطان زا، نداشتن استرس و درگیری های ذهنی، مصرف کافی میوه ها و سبزیجات، دوری از محیط های آلوده و قرار نگرفتن در آن ها تا جای ممکن و بسیاری از عادات ارتقا دهنده کیفیت زندگی دیگر، منجر به تضمین یک زندگی سالم و به دور از بیماری ها خواهد شد. 

وضعیت عمومی سلامتی افراد

احتمال مبتلا شدن به سرطان در افراد مختلف توسط فاکتورهای مربوط به سلامتی آن ها اندازه گیری می شود. این عوامل با سنجش سن، سطح ایمنی، سابقه ابتلا به بیماری، سابقه خانوادگی بیماری های ارثی یا زمینه ای، محیط زندگی، شاخص های رضایت از زندگی و سایر موارد مورد بررسی قرار می گیرند. هر چقدر فرد از استانداردهای سلامتی دورتر بوده و یا از نقص، بیماری و اختلال خاصی رنج ببرد، با قرار گرفتن در محیط های ناسالم و آلوده شانس بیشتری در ابتلا به انواع سرطان خواهد داشت.