کیست مویی تخمدان ( درموئید)

کیست موئی تخمدان از خانواده کیستهای رترو رکتال می باشد که از بقایای سلول‌های جنینی یا بنیادی در تخمدان تشکیل می شود. بهترین روش درمانی برای از بین بردن این کیست عمل جراحی باز یا بسته می باشد. سونوگرافی لگنی بهترین راه تشخیص بیماری است. حالت تهوع و گاهی استفراغ، تب و لرز، ترشح چرکی، خونریزی غیر طبیعی از واژن و بزرگ شدن شکم از علائم این بیماری می باشد.

کیست درموئید که به آن کیست مویی هم گفته می‌ گویند، روی یک یا هر دو تخمدان ایجاد می‌شوند که حاوی چربی، خون، مو، غضروف یا بافت‌های تیروئید است، در حقیقت این نوع از کیست‌ها تومور‌های خوش خیمی هستند که در بیشتر موارد بدون علامت می‌باشند، در صورتی که این نوع از کیست‌ها درمان نشوند و بزرگ شوند ممکن است باعث چرخش تخمدان شود.مبتلا شدن به کیست تخمدان یکی از عارضه هایی است که برخی از بانوان در طول زندگی خود ممکن است؛ تجربه نمایند. کیست ها انواع مختلفی دارند که کیست موئی تخمدان یا درموئید یکی از انواع شایع آنها می باشد.

خوشبختانه این نوع کیست به به ندرت سرطانی بوده و بدون ضرر نیز می باشد؛ به همین سبب اغلب این نوع کیست در نوع کیست های خوش خیم قرار می گیرد.نام دیگر این نوع کیست، تراتوما می‌باشد؛ قبل از اینکه در خصوص کیست موئی تخمدان به صورت مفصل بحث نماییم؛ بهتر است در خصوص ساختار آن اطلاعاتی به دست آورید.

کیست مویی تخمدان ( درموئید) چیست؟

کیست درموئید یک توده سلولی می‌باشد که در داخل یک دیواره محکم قرار گرفته است؛ در داخل این دیواره مو، خون، چربی، ناخن، استخوان، غضروف، دندان، بافت های تیروئیدی و عصب قرار گرفته است؛ شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که چگونه بافت های دیگر بدن در داخل این کیست قرار گرفته اند؟ علت این امر آن است که کیست موئی تخمدان از سلول های جنینی و بقایای سلول های بنیادی تشکیل شده است به همین سبب بقایای سلول های بنیادی در داخل این دیواره به بافت های ذکر شده تمایز می یابند. این کیست بر سطح یا داخل یک یا هر دو تخمدان به وجود می آید.

علل به وجود آمدن کیست در زنان چیست؟

همانطور که گفته شد کیست یک کیسه از تعدادی سلول است که درون آن از مایع پر شده است. کیست ها می توانند در همه جای بدن رشد نمایند. کیست مویی در بسیاری از نقاط بدن به وجود می‌آید و با توجه به محل قرارگیری نامگذاری می شود. کیست موئی تخمدان، در تخمدان که بخشی از دستگاه تولید مثل زنان است و وظیفه رشد و باروری تخمک ها را برعهده دارد به وجود می آید.علت ایجاد کیست درموئید به طور دقیق مشخص نشده است اما بهتر است بدانید که این نوع کیست برخلاف سایر کیست های تخمدان از نوع مادرزادی بوده و پیدایش آن هیچ ارتباطی با میزان و نحوه فعالیت تخمدان ندارد. این نوع کیست قبل از تولد تشکیل شده و در بسیاری از مواقع چندین سال پس از تولد، فرد به وجود آن پی می برد.

همانطور که گفته شد انواع متعددی کیست وجود دارد که علت تشکیل هر کدام از آنها می تواند متفاوت باشد؛ به عنوان مثال در صورت عدم پارگی فولیکول در تخمک گذاری ممکن است کیست های فولیکولی ایجاد شوند.عدم هضم کیسه فولیکول بعد از پارگی و آزاد سازی تخمک، داشتن زمینه‌ ژنتیکی، وجود التهاب، رشد آنرمال در دوران جنینی و بیماری هایی مانند دیابت می تواند از دیگر دلایل ایجاد کیست در زنان باشد؛ دلایل ذکر شده مربوط به ایجاد کیست مویی نبوده و مربوط به انواع دیگر کیست است.

تشخیص کیست درموئید تخمدان چگونه است؟

به طور معمول وجود یا عدم وجود یک بیماری را در ابتدا از روی نشانه های آن و علائمی که بروز پیدا می‌کند؛ تشخیص می دهند. اما در برخی از مواقع بیماری به صورت خاموش در بدن فعالیت می کند و در صورت تشدید بیماری و بروز علائم اولیه می‌توان آن را تشخیص داد که در این هنگام نیز روش درمانی سخت تر می شود؛ اما آیا به غیر از بروز نشانه های اختصاصی یا غیر اختصاصی مربوط به بیماری می‌توان از طریق روش های دیگر به وجود بیماری پی برد؟پیشرفت در تجهیزات مهندسی پزشکی باعث شده است تا بتوان نسبت به قبل بیماری ها را زودتر تشخیص داد. کیست موئی تخمدان یکی از عارضه هایی می باشد که ممکن است بدون علامت خاصی در بدن وجود داشته باشد و در صورت رشد بیش از اندازه و ایجاد عفونت علائمی را بروز دهد.

درد در ناحیه لگن، درد در یکی از دو طرف شکم و دردهای زمان قاعدگی می تواند نشانی از وجود کیست موئی تخمدان باشد؛ هر چند که این علائم غیر اختصاصی بوده و می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد اما پزشک در صورت مشاهده این علائم برای بررسی بیشتر از روش های تشخیصی مانند سونوگرافی لگن، آزمایشات لگن، سی تی اسکن و اسکن ام آر آی استفاده می نماید. با استفاده از لمس و معاینه فیزیکی نمی‌توان به وجود این بیماری پی برد.

در سونوگرافی لگن با استفاده از وسیله ای به نام ترانسدیوسر وجود این کیست تشخیص داده می شود. با استفاده از امواج رادیویی و ایجاد یک میدان مغناطیسی در ام آر آی تصاویر واضح تشکیل می شود که می تواند وجود یا عدم وجود کیست درموئید را تایید کند. تصاویر سه بعدی در سی تی اسکن نیز یک روش تشخیصی برای کیست موئی تخمدان است.

اندازه کیست مویی تخمدان چقدر است؟

اندازه ی این کیست ها می تواند در طیف وسیعی متفاوت باشد معمولا این کیست ها از قطر کمتر از ۱ سانتی متر تا قطر بیش از ۴۵ سانتی متر را خواهند داشت. اگر این کیست ها بزرگ باشند می توانند باعث چرخش تخمدان و اختلال در جریان خون آن شوند ، هرچه کیست مویی (کیست درموئید ) بزرگ تر باشند ریسک ایجاد چرخش تخمدان بیشتر خواهد بود.

علائم کیست درموئید چیست؟

بروز نشانه های یک بیماری می‌تواند به ما کمک نماید تا برای درمان اقدام نماییم؛ هرچقدر که یک بیماری بتواند زودتر علائم خود را بروز دهد درمان آن نیز ساده تر خواهد بود.کیست مویی تخمدان در ابتدای تشکیل ممکن است بدون علامت باشد و طی انجام سونوگرافی لگن یا سایر روش های تشخیصی توسط متخصص تشخیص داده شود. اما در صورت بروز علائم زیر به شما پیشنهاد می شود تا نزد پزشک متخصص رفته و آزمایشات لگنی را برای تایید یا عدم تایید عارضه کیست موئی تخمدان انجام دهید.

حالت تهوع، استفراغ های بدون دلیل، چاقی زیاد و بی دلیل، درد کشیدن در هنگام رابطه جنسی، وجود دردهای شکمی، دردهای شدید و همیشگی در قسمت پایین کمر، وجود دردهای تقریباً شدید در داخل ران، خونریزی های بدون دلیل و غیر طبیعی از واژن، بزرگ شدن شکم به اندازه شکم زنان حامله، مشکل و درد در هنگام ادرار، ایجاد نفخ شدید، تغییر عادات روده ای، درد لگن، ترشحات چرکی و تب و لرز از این دست علائم مربوط به کیست موئی تخمدان است.

در صورت ابتلا به بیماری های چون بیماری آندومتریوز، مصرف داروی کلومیفن، وجود عفونت شدید در لگن، بالا بودن هورمون های جنسی بدن مانند استروژن، مبتلا شدن به انواع دیگر کیست‌ها می‌تواند این عارضه را تشدید نماید. دقت نمایید که وجود کیست موئی تخمدان باعث ‌نازایی نشده و افراد با وجود این کیست بارور می شوند.

تفاوت کیست مویی پایین کمر با کیست درموئید

گاهی ممکن است کیست مویی با کیست درموئید اشتباه گرفته شود که درایت و مهارت پزشک معالج می‌تواند احتمال بروز این خطا را محدود کند.

مهمترین تفاوت های کیست مویی با کیست درموئید به این شرح است:

• کیست مویی از بیماری های مقعدی است که پایین کمر ایجاد می‌شود اما کیست درموئید در داخل تخمدان رشد می‌کند.
• کیست مویی پایین کمر ناشی از عفونت، اضافه وزن و … ایجاد شده در حالی که کیست درموئید بر اثر بقایای مواد ژنتیک در جنینی ایجاد شده است.
• کیست مویی معمولاً حاوی یک یا چند عدد مو است ولی کیست درموئید می‌تواند شامل فولیکول‌های مو، غدد عرق و گاهی مو، دندان یا عصب باشد.
• کیست مویی پایین کمر عفونی است و ناشی از عفونت روی میدهد در حالی که کیست درموئید فاقد مواد عفونی است.

بهترین راهکار درمان کیست مویی با لیزر است اما راهکار درمان قطعی کیست تخمدان یا درموئید با عمل جراحی یا از طریق لاپاراسکوپی است. با توجه به تفاوت هایی که این دو بیماری دارند اما تشخیص این ضایعه برای بیمار امکان پذیر نمی‌باشد و مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص و معاینه دقیق الزامی می‌باشد.

درمان کیست موئی تخمدان با چه روش هایی امکان پذیر است؟

خانم هایی که پس از بررسی دقیق پزشک متوجه می‌شوند که مبتلا به کیست موئی تخمدان هستند؛ درمان این کیست مهمترین دغدغه آنها می‌شود. اگر به دنبال روشی برای درمان این کیست هستید باید از همین اول به شما بگوییم که کیست درموئید به دارو جواب نداده و بهترین راه درمان آن عمل جراحی می باشد.با توجه به موقعیت قرارگیری کیست و اندازه کیست پزشک متخصص زنان و زایمان روش جراحی را تعیین می نماید. جراحی کیست موئی تخمدان به دو روش جراحی بسته و جراحی باز صورت می گیرد.

در صورتی که کیست درموئید تخمدان کوچک باشد مثلاً اندازه ی آن زیر یک سانتی متر باشد از طریق لاپاراسکوپی خارج می‌شود اما در صورت بزرگ بودن از طریق جراحی باز توده سلولی خارج می‌گردد.اندازه کیست درموئید می تواند کمتر از یک سانتیمتر تا بالاتر از ۴۵ سانتی متر باشد. در صورت بزرگ بودن این کیست می‌تواند عوارضی مانند چرخش تخمدان را به وجود آورد. در صورتی که تخمدان دچار چرخش شود ممکن است در جریان خون رحم اختلال ایجاد کرده و باعث نازایی شود؛ به همین سبب توصیه می‌شود تا بانوان بالاتر از ۲۰ سال، سالی یکبار آزمایشات لگنی را انجام دهند.

در صورتی که پزشک تشخیص داد که شما دارای کیست درموئید هستید سالی یک بار برای بررسی وضعیت کیست، سونوگرافی لگن را انجام دهید و در صورت ممکن با عمل جراحی آن را خارج سازید. اگر سن شما به بالای ۴۰ سال برسد و همچنان کیست درموئید در بدن شما وجود داشته باشد احتمال بدخیم شدن آن وجود دارد.برای انتخاب روش درمانی صحیح پزشکان کیست ها را به انواع مختلف تقسیم بندی می نمایند، کیست موئی تخمدان جزو کیست های رترورکتال طبقه بندی شده و در نتیجه بهترین روش درمانی که برای درمان آنها اتخاذ می‌شود؛ عمل جراحی می باشد، در صورتی که کیست ها بسیار ریز باشند پزشک از روش سوزاندن برای از بین بردن آنها استفاده می‌کند.

درمان کیست درموئید با استفاده از طب سنتی

متخصصان طب سنتی و طرفداران آنها قائل به این نظریه هستند که هیچ بیماری وجود ندارد که درمانی برای آن وجود نداشته باشد؛ طبیبان طب سنتی از روشها و داروهای کاملا طبیعی و ارگانیک برای درمان انواع بیماری های مربوط به رحم و تخمدان استفاده می نمایند.طب سنتی اعتقاد دارد که می‌توان تمامی کیست های تخمدان از جمله کیست درموئید را با روش های طبیعی درمان نمود. یکی از این روشها بادکش کردن زیر شکم می باشد. بادکش کردن زیر شکم باعث افزایش خونرسانی به تخمدان و رحم شده و می تواند به کوچک شدن کیست ها کمک نماید. بادکش کردن زیر شکم همراه با ماساژ درمانی با روغن های طبع گرم صورت می پذیرد.

طب سنتی اعتقاد دارد که سرد شدن بیش از اندازه رحم می تواند مولد کیست باشد به همین سبب گرم نگه داشتن آن می تواند کیست ها را از بین ببرد به همین جهت برای درمان انواع کیست ها از گیاهانی با طبع گرم مانند زیره، دارچین، زنجبیل، سیاه دانه و بومادران استفاده می نماید.دقت نمایید که استفاده از روش‌های سنتی بدون مراجعه به پزشک متخصص طب سنتی پیشنهاد نمی شود؛ اگر قصد دارید که کیست تخمدان خود را به روش سنتی درمان نمایید و یا از رشد آن جلوگیری نمایید به پزشک متخصص طب سنتی مراجعه نمایید.

 درمان دارویی

در مراحل اولیه بیماری ، پزشک توصیه می کند مدتی منتظر بمانید. در این دوره باید سونوگرافی انجام شود تا اندازه تغییرات این کیست ها بررسی شود.در مرحله بعدی ، پزشک دارویی برای درمان کیست میوکارد تجویز می کند.این دارو ممکن است یکی از داروهای ضد بارداری باشد.

برداشتن کیست با جراحی

اگر کیست متورم ، دردناک یا تغییر رنگ کرد ، به جراحی نیاز خواهید داشت. صرف نظر از محل کیست درموئید تخمدان ، تنها گزینه درمان کیست موی تخمدان برداشتن کیست از طریق جراحی است. این جراحی را می توان به صورت جراحی باز یا با استفاده از لاپاراسکوپی انجام داد.

چندین عامل کلیدی وجود دارد که باید قبل از عمل مورد توجه قرار گیرند. این عوامل عبارتند از:

          سوابق پزشکی
          علائم
          احتمال خطر
          احتمال وجود عفونت
          عمل قبلی و مصرف داروهای مورد نیاز برای بعد از جراحی
          وضعیت کیست

عمل جراحی کیست مویی تخمدان

اگر تصمیم به جراحی دارید ، انتظاراتی قبل ، حین و بعد از عمل وجود دارد که شامل موارد زیر است:

قبل از عمل جراحی

قبل از جراحی ، عامل بیماری زا برای نفوذ به بافت زیر جلدی ، معمولاً با استفاده از رادیوگرافی مورد بررسی قرار می گیرد. در صورت لزوم ، پزشک به شما توصیه می کند که چه کاری انجام دهید. در این مورد ، ممکن است به شما اطلاع داده شود که باید قبل از عمل جراحی ، خوردن یا مصرف دارو را متوقف کنید.

در حین عمل جراحی

جراحی درموئید تخمدان معمولاً به دو صورت انجام می شود:

  سیستکتومی: اگر کیست موی تخمدان در حین عمل بدون برداشتن رحم برداشته شود ، به آن "سیستکتومی تخمدان" می گویند.
افتراکتومی: اگر کیست بسیار بزرگ باشد یا تخمدان به شدت آسیب ببیند ، ممکن است تخمدان و کیست با هم برداشته شوند ، که به آن "اووفورکتومی تخمدان" می گویند.

بعد از جراحی

جراحی کیست موی تخمدان بدون عارضه است و معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود ، بنابراین می توانید بعد از جراحی مرخص شوید.در اکثر موارد ، فرد پس از یک تا دو هفته به طور کامل بهبود می یابد.اگر در حین عمل جراحی تخمدان های شما برداشته نشد ، احتمال بارداری بعد از جراحی کیست درموئید وجود دارد.بعید است که کیست های درموئید بعد از عمل عود کنند ، مگر اینکه کیست های کوچکی روی تخمدان وجود داشته باشد که در زمان جراحی تشخیص داده نشده باشد. در این حالت احتمال عود این کیست در تخمدان وجود دارد.

کیست های درموئید تخمدان و بارداری

پزشکان توصیه می کنند قبل از اقدام به بارداری ، کیست تخمدان را درمان کنید. با این حال ، اگر فردی بعد از بارداری دچار کیست تخمدان شود ، باید تحت نظر پزشک تحت مراقبت های دوران بارداری قرار گیرد. مادر آینده باید در فواصل منظم سونوگرافی انجام دهد. از آنجا که کیست های درموئید تخمدان دارای چربی در ساختار خود هستند ، محل کیست بسیار مهم است. کیست های درموئید بسیار خفیف هستند ، بنابراین احتمال بازگشت آنها در دوران بارداری بسیار زیاد است.