علائم سرطان تخمدان و راه های تشخیص آن

تخمدان ها دو عضو بادامی شکل در طرفین حفره لگن هستند که توسط لوله هایی به نام لوله های فالوپ به رحم مربوط می شوند. این اعضا وظیفه ترشح هورمون های استروئیدی استروژن و پروژسترون را دارند که هر کدام در مراحل مختلف تکاملی و سپس یائسگی یک خانم نقش مهمی را ایفا می کنند. تخمدان ها همچنین محل ذخیره و نگه داری تعداد ثابتی تخمک هستند که از ابتدای تولد نوزاد در تخمدان های او به شکل نارس وجود دارند.

در دوران بلوغ این تخمک ها قابلیت باروری پیدا کرده و از تخمدان ها آزاد می شوند، از طریق لوله های فالوپ به داخل محیط رحم رسیده و در آن جا درحضور اسپرم می توانند منجر به تشکیل نطفه و در نهایت یک جنین شوند. با آغاز دوره یائسگی، این آزاد سازی تخمک توسط تخمدان ها متوقف شده و زنان وارد دوره ناباروری می شوند. در این دوره همچنین میزان تولید هورمون های زنانه نسبت به دوره بلوغ و باروری تغییرات عمده ای می کند که زمینه ساز بروز یائسگی می شود. در ادامه به سرطان تخمدان و علائم آن اشاره می کنیم.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان در میان شایع ترین سرطان ها بین زنان در سراسر جهان جایگاه پنجم را اشغال کرده و دومین رتبه در ابتلا را میان سرطان های دستگاه تناسلی زنان دارد. بر طبق آمار ها، به طور میانگین از میان هر 50 زن در جهان، یک نفر به یقین دچار این نوع از سرطان در دوره ای از زندگی خویش خواهد شد که این دوره معمولا بازه میانسالی به بالا را شامل می شود. سرطان ممکن است قسمت های مختلفی از یک تخمدان را درگیر کند و عملکرد آن نواحی را مختل سازد اما شایع ترین نوع آن، سرطان سلول های مخاطی پوشاننده سطح تخمدان هاست که منجر به تشکیل تومورهای اپی تلیال می شود.

بیش از 90 درصد سرطان های تخمدان را این نوع تومورها تشکیل می دهند. سایر انواع سرطان که می تواند تخمدان ها را درگیر کند، سرطان سلول های بنیادی و سرطان سلول های زاینده که وظیفه تولید تخمک را بر عهده دارند می باشد که نسبت به نوع اول کم خطرتر بوده و به راحتی درمان می شوند.  یکی از دلایلی که این گونه از سرطان را به نوعی مرگبار بدل کرده است، تشخیص آن در مراحل پیشرفته و گسترش یافته بیماری است.

اغلب زنان هنگامی به پزشک مراجعه می کنند که بیماری با تهاجم به سایر نواحی بدن شدت یافته و رشد و تکثیر سلول های سرطانی به مرحله بحرانی خود رسیده است. در این حالت علامت های فراگیر و اغلب شدیدی در بیمار بروز می کند که درمان بیماران را با مشکلات فراوانی مواجه می کند.

علائم سرطان تخمدان

در نخستین مراحل بروز بیماری ممکن است علائم به خصوصی در بیمار مشاهده نشود یا علائم به قدری معمول و خفیف باشند که بیمار احتمال وجود هیچ گونه مشکلی را در خود ندهد. با گذشت زمان و رشد بیشتر تومورها و دست اندازی به سایر نقاط بدن، کم کم علائم ابتلا به سرطان در فرد پدیدار می شود. شخص ممکن است بیان کند که مدتی است از درد مبهم و عجیبی در ناحیه لگن، شکم، پاها و یا کمر خود رنج می برد و در این زمان اندازه شکم او به طرز غیر طبیعی افزایش یافته است.

این افراد غالبا علائمی شبیه به نفخ شکم دارند و میل زیادی به غذا نشان نمی دهند و پس از خوردن اندکی غذا، احساس سیری به آن ها دست می دهد یا از سو هاضمه مکرر و تجمع گاز در معده شان شکایت دارند.

همچنین همیشه اظهار خستگی می کنند، گر چه کار سختی هم انجام نداده باشند اما دائما بیحال و کسل هستند و حوصله کارهای جمعی و فعالیت های معمول خود را هم ندارند. حالت تهوع در آن ها مانع از خوردن غذا به اندازه کافی شده و همین موجب تغییر الگوی روتین اجابت مزاج در آن ها می شود. در بعضی از بیماران ممکن است بلع به سختی انجام شده و گاها احساس تنگی نفس به آن ها دست دهد.

در مواردی به دلیل فشار وارده بر مثانه آن ها از سوی تومورهای در حال رشد، احساس فوریت و تکرر در دفع ادرار نیز ایجاد می شود. اگر این سرطان در سنین بعد از یائسگی بروز کند، ممکن است خانم شاهد خونریزی های غیر معمول از واژن باشد که لازم است این موارد هر چه سریع تر به پزشک متخصص اطلاع داده شوند. در خانم هایی هم که در سنین باروری هستند امکان بروز تغییرات در میزان و شدت خونریزی ماهیانه شان مشاهده شود که این تغییر هم می تواند حاکی از گسترش سلول های سرطانی باشد.

روش های تشخیصی

بعد از مشاهده هر یک از علائم مذکور و مراجعه به پزشک، وی ممکن است ارزیابی های گوناگونی را جهت دادن تشخیص درست و میزان پیشرفت و گسترش بیماری اتخاذ کند که مجموعه ای از این اقدامات با هم می توانند به پزشک اطلاعات دقیقی درباره مرحله و میزان عود بیماری بدهند. در ابتدا پزشک ممکن است در صورت تغییر اندازه شکم به طور غیر طبیعی، اقدام به مشاهده و معاینه شکمی بیمار نماید.

وی با لمس سطحی و عمقی نقاط مختلف از شکم و لگن بیمار، وجود هر گونه توده، بافت غیر طبیعی، تجمع مایع، تغییر اندازه و شکل تخمدان ها و بافت های اطراف را بررسی و سپس جهت یافتن شواهد بیشتر، اقدام به انجام سایر آزمایشات می کند.

سلول های بدخیم همگام با رشد و تکثیر از خود موادی ترشح کرده و به داخل خون رها می کنند که معمولا میزان آن در خون یک فرد سالم از حد مشخصی بالاتر نمی رود. یکی از این مارکرهایی که برای تشخیص سرطان تخمدان به کار می رود، CA-125 نام دارد.

با گرفتن آزمایش خون از بیمار و اندازه گیری این نشانگر تومور می توان روند درمان فرد را تحت نظر قرار داده تا از اثربخشی فرایندها و داروهای به کار رفته برای بیمار اطمینان حاصل کنیم. کاربرد دیگر این تومور مارکر پس از پایان یافتن پروسه درمانی و بررسی دوره ای بیمار جهت پی بردن به ابتلای دوباره و عود مجدد سرطان می باشد تا با اقدامات به موقع، از پیشروی گسترده آن جلوگیری شود.

از سایر روش های تشخیصی می توان استفاده از امواج صوتی تولیدی توسط دستگاه سونوگرافی و انعکاس امواج از احشا داخل بدن و تصویر برداری از اجزا مختلف را نام برد. برای تشخیص بهتر و وضوح بیشتر تصاویر تهیه شده از تخمدان ها اغلب سونوگرافی از راه واژن انجام می شود. نمونه برداری از بافت مورد نظر از روش های تشخیص قطعی سرطان می باشد. در سرطان تخمدان پزشک با جراحی باز حفره شکم (لاپاراتومی) به تخمدان ها دسترسی پیدا کرده و از بافت های مشکوک جهت بررسی های بیشتر آزمایشگاهی نمونه بر می دارد.

این فرایند می تواند جهت تشخیص وجود سرطان، بررسی میزان تهاجم آن به سایر بافت ها و همچنین درمان و خارج کردن بافت سرطانی استفاده شود. گاهی هم بدون جراحی باز شکم و با کمک لوله ای باریک تحت نظارت با سونوگرافی از سوراخی کوچک که روی حفره شکم بیمار ایجاد می شود به سمت محل درگیری بافت رفته و اقدام به تهیه نمونه از آن می کنند که این عمل را لاپاراسکوپی می نامند.

خیریه سرطان همواره حامی و پشتیبان افرادی است که با این بیماری  درگیر هستند، کمک به خیریه سرطانی می تواند تعداد زیادی ا بیماران را از مرگ حتمی  نجات دهد و صدها استند گل ترحیم جای خود را به دسته گل های عروس دهند.