روش های درمانی سرطان چشم در کودکان

سرطان با نام فارسی چنگار یکی از بیماری های سخت و طاقت فرسا هم برای فرد مبتلا و هم اطرافیان او می باشد. در علم امروزه به تقسیم خارج از چرخه و یا نا متعادل سلول ها سرطان یا cancer گفته می شود. علی رغم تحقیقات وسیع و گسترده و دقیق محققان و دانشمندان سراسر جهان علت دقیق ایجاد سرطان همچنان شناخته نشده باقی مانده است.

سرطان چشم در کودکان چیست؟

سرطان چشم شامل تمام بخش های چشمی مانند:

الف) کره چشم

ب) بافت های پوشاننده چش و محافظین چشم

پ) پلک ها

ت) غدد اشکی

می باشد.

انواع سرطان های چشمی در کودکان

هر کدام از بخش های فوق می توانند درگیر سرطان شوند. در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم:

الف) ملانوما یکی از شایع ترین انواع مختلف سرطان چشم است که بیشتر در بزرگسالان، دیده می شود. البته این نکته نیز قابل ذکر است که ما بیماری پوستی نیز به اسم ملانوما داریم، اما ملانوما ای که به عنوان سرطان چشم شناخته می شود، ا دید مسلح قابل تشخیص نمی باشد. ملانوما رشد سلول هایی است که سازنده ملانین هستند.

ب) سرطان یکی از بیماری هایی می باشد که سیستم ایمنی را دچار اختلال می کند تا سلول های دفاعی (گلبول های سفید) مانع از نابودی سلول های سرطانی شوند. لیمفوما نوعی سرطان چشمی می باشد که دقیقا هدف آن تضعیف سیستم ایمنی بدن فرد میزبان سلول های سرطانی می باشد. آغاز گسترش این سلول های سرطانی از غدد لنفی می باشد.

پ) رتینوبلاستوما یا همان تومور شبکیه چشم از انواع شایع سرطان های چشمی در کودکان است. این سرطان در کودکان یک چشم و یا قابلیت درگیر کردن شبکیه هر دو چشم را دارد. این بیماری بیشتر در کودکان زیر 2 سال دیده می شود. رتینوبلاستوما بیشتر شبکیه چشم را درگیر می کند و تا حد زیادی عوامل ژنتیکی افراد در آن نقش دارند. خوشبختانه اگر این نوع سرطان زود تشخیص داده شود، درمان های بسیار پیشرفته و امید بخشی برای متوقف کردن چرخه تقسیم بی رویه و غیر منظم سلول ها و در نهایت از بین رفتن آن وجود دارد. سنی نیز که می توان به بررسی چشم کودکان پرداخت و این نوع سرطان را تشخیص داد حدودا 18 ماهگی افراد است.

بررسی سرطان چشمی رتینوبلاستوما

اولین نشانه های تشخیص این نوع بیماری ایجاد رنگ سفید به جای رنگ قرمز مردمک چشم ها هنگام تابیدن نور مستقیم بر روی چشم است. همچنین اختلال بینایی لوچی نیز یکی از مواردی است که می توان از نشانه های سرطان رتینوبلاستوما به شمار برد که در این علامت شما با نقطه کور و تاریکی و سایه هایی در دید نیز مواجه هستید.

یکی دیگر از علائمی که این سرطان ایجاد می کند انحراف چشمی می باشد که در کودکان بسیار شایع است. همچنین اگر شما خطوط مارپیچی را به طور مداوم در دامنه دید خود دارید ممکن است به این بیماری دچار شده باشید. سرطان رتینوبلاستوما علاوه بر درگیری شبکیه چشم در کودکان می تواند بافت های مجاور خود را نیز تحت تأثیر قرار دهد. همچنین پخش این سرطان در قسمت هایی از بدن مثل مغز و ستون فقرات نیز دور از انتظار نمی باشد.

تشخیص سرطان رتینوبلاستوما در کودکان

همانطور که گفتیم این نوع سرطان ارثی می باشد و در سنین کم رخ می دهد، پس اگر یکی از علائم بالا را در کودک خود مشاهده کردید، بهتر است مشورتی با دکتر های متخصص و کار بلد داشته باشید. البته این جهش ژنتیکی بسیار نادر است برای همین اتفاق ابتدا پزشک معالج به بررسی احتمالات دیگر می پردازد؛ اما تجهیزات و یا آزمایشاتی که به شما در تشخیص زود به هنگام این سرطان کمک می کند عبارت اند از:

الف) بررسی دقیق DNA

ب) توموگرافی و یا سونوگرام

پ) MRI و آنژیوگرام

درمان سرطان رتینوبلاستوما

با توجه به میزان درگیری یک چشم یا هر دو چشم نوع و شیوه درمانی هر فرد متغیر است، اما هدف کلی از درمان نجات جان فرد مبتلا و محافظت از شبکیه و بافت های سرطانی و افزایش کیفیت دید او می باشد.

سرطان چشم مراحل زیر را طی می کند:

الف) تومور های کوچک کمتر از 3 میلی متر که هنوز موفق به حمله به بافت های مجاور نشده اند.

ب) در مرحله دوم شاهد افزاش قطر تومور خواهیم بود اما همچنان بافت های مجاور قسمت درگیر سرطان سالم هستند.

پ) تومور های سرطانی در هر مرحله افزایش رشد را دارند، اما در مرحله سوم تومور موفق به حمله و تحت تأثیر قرار دادن بافت های مجاور شده است.

ت) متاستاز عملکردی است که تومور های سرطانی برای رسیدن به بافت های غیر از مجاورت قسمت سرطانی به آن نیاز دارند که متأسفانه در مرحله چهارم سلول های سرطانی موفق به متاستاز شده اند و به بافت هایی غیر از مجاورت سمت آسیب دیده رسیده اند.

روش های زیر درمان های پیشنهادی برای سرطان چشم می باشند:

الف) انجام عمل جراحی: با توجه به وخامت درگیری چشم ممکن است پزشک تشخیص به برداشتن بخشی و یا همه چشم شود. قسمت هایی مانند عنبیه، جسم مژگانی، مشیمیه تعدادی از بخش های چشم هستند که در شرایطی قسمتی از آن ها و یا کل آن ها برداشته می شود. شما پس از عمل جراحی قادر به کاشت چشم و یا نصب چشم مصنوعی هستید.

ب) لیزر درمانی: در این شیوه بافت های درگیر با سرطان با کمک پرتو های دقیقی که توسط لیزر به بخش متمرکزی از چشم برخورد می کنند، تخریب بافت چشمی صورت می گیرد.

پ) RT: در این روش با کمک پرتو های ایکس و یا پرتو فتون های که در گستره ی طیف خاصی قرار دارند، بخش آسیب دیده درمان می شود.

ت) سرما درمانی: با کمک نیتروژن مایع که دمای بسیار پایینی حدود -190 درجه دارند، ابتدا برای یخ زدن سلول های سرطانی و بافت های درگیر و سپس ذوب کردن آن ها و تکرار چندین باره این روند باعث مرگ سلول های سرطانی می شوند.

ث) CHT: این نوع درمان سرطان چشم با کمک تزریق دارو هایی که برای از بین بردن سلول های سرطانی ساخته شده اند به رگ های وریدی بیمار می باشد. این شیوه درمانی با توجه به میزان دز مورد استفاده، تایم های تزریق و ... اثرات مخرب بسیاری را به دنبال دارد که به آن ها اشاره می کنیم:

1. حالت تهوع و یبوست

2. بی اشتهایی و زخم شدن دهان

3. بالا بردن میزان ابتلا به عفونت، کبودی و خونریزی

البته این دارو ها می توانند به فولیکول های مو و سلول های بافت های دیگر بدن از جمله بافت مغز استخوان و روده نیز تأثیر گذار باشند. برای کمتر شدن و یا رفع عوارض ناشی از این دارو ها استفاده از دیفن هیدرامین و پرومتازین توسط دکتر متخصص پیشنهاد می شود. در شیوه های دیگر علاوه بر تزریق وریدی، تزریق از غشاهای عصبی پوشاننده چشم نیز انجام می شود.

اگر سرطان خیلی پیشرفته باشد و علاوه بر درگیر کردن بافت های مجاور به بافت های دیگر بدن فرد مبتلا به بیماری نیز حمله کرده باشد، باید از پیوند سلول های بنیادی کمک گرفت.

روش های پیشگیری در سرطان چشم کودکان

همانطور که در ابتدای بحث گفتیم علت های اصلی بیماری سرطان هنوز تشخیص داده نشده اند، همچنین سرطان رتینوبلاستوما که بیشتر در اثر جهشات ژنتیکی بود نیز راه کار های زیادی برای پیشگیری ندارد. با این حال شما می توانید با آزمایش های ژنتیکی متنوع، دور نگه داشتن فرد باردار از اشعه های خطرناک با طول موج های کوتاه مثل گاما تا حدی در پیشگیری ابتلا فرزندتان به این نوع سرطان کمک کنید.

پس از اتمام درمان سرطان چشم چاپ کردن و انجام آزمایش ها به صورت مداوم یکی از ضرورت ها می باشد، سرطان چشم مخصوصا ملانوما برگشت پذیر است و برای بار دوم می تواند کبد شما را درگیر کند. زندگی پس از سرطان قطعا سخت خواهد بود اما به مرور زمان به زندگی قبلی خود باز خواهید گشت. اگر برای برگشت به زندگی قبلی خود دچار مشکل شدید، می توانید از پزشکان و یا افرادی که قبلاً با این بیماری درگیر بوده اند کمک بگیرید.

سخن پایانی

در آخر لازم به ذکر است که هزینه های تشخیص، درمان و طی کردن سیکل بعد از درمان بسیار بالاست. موسسه خیریه محمد حسین رضوی سال های طولانی است که در صدد کمک به بیماران سرطانی تلاش کرده است تا در هزینه ها به آن ها کمک کند. شما نیز می توانید برای همراه شدن با خانواده افراد درگیر با سرطان با سفارش استند تسلیت و یا تاج گل از مراکز خیریه کمک حال آن ها باشید، با این کار هم هزینه کمتری را خرج می کنید، هم احترام بزرگوار و عزیزان از دست رفته خود را نگه می دارید و هم کمک حال کودکان و خانواده های درگیر با این بیماری سر سخت شده اید.