خطر سرطان بعدی در بیمار لنفوم غیر هوچکین چقدر است

لنفوم به نوعی از سرطان که از سلول های سیستم ایمنی موجود در دستگاه لنفاوی بدن شروع شده و می تواند در بدن گسترش یابد اطلاق می شود که آغاز آن ها معمولاً از یک غده لنفاوی که می تواند در هر جایی از بدن قرار داشته باشد است. لنفوم غیر هوچکین حالتی است که در آن یکی از سلول های لنفوسیت موجود در خون رفتار غیر عادی از خود بروز می دهد و شروع به رشد و تکثیر غیر طبیعی می کند که این تقسیمات مکرر سرانجام به تشکیل توده هایی در سیستم لنفاوی و سپس گسترش آن به سایر نقاط بدن می شود.

برای تشخیص این تومورهای غیر معمول می توان از روش های مثل لمس و معاینه غدد لنفاوی، آزمایشات خونی، عکسبرداری از قفسه سینه، بیوپسی یا نمونه برداری از مایع نخاعی استفاده کرد.

لنفوم غیر هوچکین عود کننده

گاهی ممکن است پس از درمان لنفوم در مراحل پیشین بیماری، شاهد عود مجدد و ظهور دوباره علائم بیماری شامل تب و تعریق شبانه، کاهش بی دلیل وزن، اختلال در تنفس طبیعی، ضعف و بی حالی، متورم و دردناک شدن غدد لنفاوی ناحیه گردن، کشاله ران یا زیر بغل، بی اشتهایی و احساس پر بودن معده باشیم که در این حالت گفته می شود سرطان راجعه یا عود کننده به وقوع پیوسته است.

در این صورت لازم است که درمان بیمار از سر گرفته شود و با شیمی درمانی، پرتو درمانی یا ترکیبی از هر دو روش درمانی همراه با دوز های بالاتری از داروها، جلوی پیشرفت و دست اندازی سریع بیماری و گرفتاری سایر اندام ها و ارگان های حیاتی بدن نظیر ریه ها، نخاع و یا مغز گرفته شود.

اگر بعد از اجرای این مداخلات درمانی همچنان تغییری در وضعیت بیمار مشاهده نشد، گزینه آخر پزشکان استفاده از روش پیوند سلول های بنیادی است. با این کار می توان دوز داروها را به میزان بالا حفظ کرده و سایر درمان ها را هم در کنار این اقدامات برای جلوگیری از تضعیف هر چه بیشتر بیمار و گسترش سرطان در وی ادامه داد.

ارزیابی خطر ابتلا به سرطان بعدی یا ثانویه در لنفوم غیر هوچکین

به کمک پیشرفت های گسترده در علم پزشکی و تشخیص زود هنگام بیماری ها، این امکان فراهم شده که درصد خطر بروز مجدد بیماری در مبتلایان به انواع سرطان ها من جمله سرطان لنفوم غیر هوچکین بررسی و تخمین زده شود. همانطور که پیش تر گفته شد، لنفوم سلول های سیستم ایمنی را مورد هدف قرار داده و آن ها را ناکارآمد نموده و عملکردشان را مختل می کند.

چنین فردی از سطح ایمنی پایینی برخوردار بوده و در نتیجه مستعد ابتلا به انواع بیماری ها و عفونت های رایج در بین سایر افراد می باشد. بهبود یافتگان سرطان لنفوم غیر هوچکین در صورت ابتلای مجدد، خطر بروز هر یک از سرطان ریه، پوست و لوسمی در آن ها بالاتر از سایر انواع سرطان هاست. 

درمان ها و روش های درمانی به کار رفته در معالجه سرطان ها روز به روز به پیشرفت های تازه تر و دستیابی های چشمگیری نائل می شوند که منجر به افزایش طول عمر و بقای مبتلایان به بیماری های مختلف علی الخصوص انواع سرطان شده است. همین عامل زمینه بروز سرطان های بعدی در این بیماران به دنبال افزایش طول عمرشان را نیز بیشتر می کند. 

یافته های پژوهشی در مورد خطر ابتلای مجدد به سرطان بعد از لنفوم هوچکین

مطالعات پژوهشی انجام گرفته بر روی بیماران مبتلا به لنفوم غیر هوچکین که تحت درمان قرار داشته و سپس به بهبودی رسیده بودند و به مدت سال ها بعد از درمان لنفوم تحت نظارت و پیگیری بودند نشان می دهد که به طور کلی، ریسک ابتلا به سرطان های بعدی در این افراد به وضوح افزایش داشته است که در میان آن ها بیش از 100 نوع سرطان نو ظهور دیده شده است.

سهم بیشتری از این خطر ابتلا مجدد به سرطان مربوط به لوسمی می باشد که حدود 9 برابر جمعیت سایر افراد سالم ارزیابی شده است و پس از آن هم سرطان ریه از شیوع بالاتری در میان بهبود یافتگان برخوردار بوده است.

نکته قابل توجه که در این پژوهش ها به چشم می خورد این بود که هر چه فرد در سنین پایین تری به لنفوم غیر هوچکین مبتلا شده بود، احتمال گرفتار شدن او به سایر انواع سرطان های ثانویه به مراتب بیشتر از مبتلایانی بود که لنفوم در سنین بالاتری برایشان تشخیص داده شده بود.

به علاوه شدت ابتلا به لنفوم و مرحله آن و همچنین نوع تومورها و محل آن ها هم می تواند خطر بروز سرطان های ثانویه را تحت تأثیر قرار دهد.

دیده شده که حتی نوع درمان به کار رفته برای این دسته از بیماران می توانند تعیین کننده ریسک سرطان های بعدی در آن ها باشد. ابتلا به سرطان خون یا لوسمی در بیمارانی که برای درمانشان از شیمی درمانی یا ترکیبی از دو روش شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده شده بود بیشتر از بیمارانی که با اشعه درمانی معالجه شده بودند مشاهده شد.

به طور کلی اگر بخواهیم ریسک ابتلا به سرطان های بعدی در بیماران بهبود یافته از سرطان غیر هوچکین را بسنجیم، می توان گفت که بالای 10 درصد بیماران بعد از درمان لنفوم به مدت 15 سال پس از آن به نوع دیگری از سرطان مبتلا خواهند شد.

مقایسه بهبود یافتگان لنفوم غیر هوچکین با سایر افراد

در مقایسه یک فرد عادی و شخصی که زمانی به لنفوم غیر هوچکین مبتلا بوده و هم اکنون بهبود یافته است با در نظر گرفتن این نکته که هر دو نفر از نظر سایر ویژگی های عمومی نظیر سن و جنس مثل هم می باشند.

احتمال ابتلا به اشکال دیگری از سرطان در شخص درمان شده 47 درصد بیشتر از شخص سالم می باشد. این اشکال دیگر سرطان که یک تهدید برای شخص بهبود یافته به شمار می آیند شامل سرطان روده ها، ملانوم پوست، سرطان کبد، ریه ها، مثانه، غده تیروئید، معده، لب و دهان یا حتی سرطان از نوع هوچکین نیز می باشد.

البته لازم به ذکر است که آنچه بیمار را در معرض ابتلا به این سرطان ها قرار می دهد، درمان پیشین او از لنفوم غیر هوچکین و قرار گرفتن در معرض عوامل خطرزای ابتلا به سرطان نظیر سموم علف کش یا برخی مواد شیمیایی خاص می باشد.یکی دیگر از بیماری هایی که امکان ابتلای آن در افراد نجات یافته از سرطان غیر هوچکین بیش از سایرین است، سرطان پوست یا ملانوما می باشد که به میزان 2.5 برابر بیشتر از افراد سالم در این بیماران مشاهده می شود و مرگ و میر بالایی نسبت به سایر سرطان ها نیز دارد. این بیماران از سیستم ایمنی ضعیف تری نسبت به سایر افراد هم سن و سال خود برخوردار هستند و آسیب پذیر تر به شمار می آیند.

از این رو لازم است تا هرگونه تغییر ظاهری، ایجاد لکه، تغییر شکل یا اندازه خال ها، تغییر سفتی و زبر شدن پوست را تحت نظر قرار داده و در اسرع وقت به پزشک برای در میان گذاشتن این تغییرات مراجعه کنید. سعی کنید دائماً سطح پوست خود را بررسی کرده و هنگام بیرون رفتن از منزل، حتماً از تجهیزات مناسب جهت محافظت از پوست خود در برابر اشعه آفتاب استفاده نمایید.