انواع سرطان روده بزرگ و پولیپ روده

سرطان روده بزرگ یا سرطان کولون و رکتوم، از قسمت پایانی دستگاه گوارش شروع می شود. مبتلا شدن به این این بیماری رده سنی خاصی ندارد، ولی معمولا در بزرگسالان و افراد مسن رخ می دهد. سلول های سرطانی در ابتدا به صورت توده های کوچک و خوش خیم که پولیپ نام دارد در قسمت داخلی روده بزرگ تشکیل می شود اما با گذشت زمان این پولیپ ها به سرطان تبدیل می شود.

پولیپ روده یک برآمدگی کوچک از سلول‌هایی است که پوشش داخلی روده را تشکیل داده‌اند. بیشتر پولیپ‌های روده بدون ضرر هستند اما به مرور زمان برخی پولیپ‌های روده به سرطان روده تبدیل می‌شوند که اگر در مراحل پیشرفته کشف شوند غالباً مهلک خواهند بود. هر کسی ممکن است به پولیپ روده مبتلا شود. اگر شما بیش از 50 سال سن دارید، چاق هستید یا سیگار می‌کشید یا سابقه ابتلا به سرطان روده یا پولیپ روده در خانواده شما وجود داشته است بیشتر در معرض خطر هستید.

سرطان روده بزرگ

نوعی سرطان که در روده بزرگ شروع می شود کلون کنسر (colon cancer) یا “سرطان روده بزرگ” نامیده می شود.علائم سرطان روده، متاسفانه در شروع آن قابل تشخیص نمی باشد ولی با دانستن نشانه های این بیماری میتوانید به پزشک مراجعه کرده و آزمایشات لازم را برای بررسی بیشتر و تشخیص این نوع از سرطان انجام دهید.

روده بزرگ بخش پایانی دستگاه گوارش است. سرطان روده بزرگ بیشتر در افراد مسن دیده می شود اما در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. معمولا این سرطان به صورت توده های غیر سرطانی کوچک به نام پولیپ که در داخل روده ایجاد می شود، شروع می شود. به مرور زمان بعضی از این پولیپ ها سرطانی می شوند.

پولیپ ممکن است کوچک بوده و علائمی ایجاد نکند یا علائم کمی داشته باشد. به همین خاطر غربالگری منظم برای شناسایی پولیپ ها و برداشتن آنها پیش از این که به سرطان تبدیل شوند، توصیه می شود.اگر سرطان روده ایجاد شود درمان های زیادی برای کنترل آن وجود دارد مثل جراحی، پرتو درمانی و دارو درمانی (اعم از شیمی درمانی، درمانهای هدفمند و ایمنی درمانی).

پولیپ روده بزرگ چیست ؟

پولیپ روده بزرگ یک دسته سلول کوچک است که بر روی لایه داخلی روده بزرگ تشکیل می شود. بیشتر پولیپ های روده بزرگ بی ضرر هستند. اما با گذشت زمان، برخی از پولیپ ها می توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند، که اغلب در مراحل بعدی آن کشنده هستند.

انواع پولیپ روده بزرگ

دو دسته اصلی پولیپ شامل غیر نئوپلاستیک و نئوپلاستیک است. پولیپ های غیر نئوپلاستیک شامل پولیپ هایپرپلاستیک، پولیپ های التهابی و پولیپ های همارتوماتوز هستند. این نوع پولیپ ها به طور معمول سرطانی نمی شوند.پولیپ های نئوپلاستیک شامل آدنوم ها و انواع دندانه دار هستند. به طور کلی ، هرچه پولیپ بزرگتر باشد، خطر ابتلا به سرطان به ویژه در پولیپ های نئوپلاستیک بیشتر است.

هر کسی ممکن است به پولیپ روده بزرگ مبتلا شود. اگر سن فرد ۵۰ سال یا بالاتر باشد، بیشتر از دیگران در معرض خطر این بیماری قرار دارد. اضافه وزن، استعمال سیگار، سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به پولیپ روده بزرگ یا سرطان روده بزرگ شانس ابتلا به این بیماری را تحت تاثیر قرار می دهد.

هرکسی می تواند به پولیپ روده مبتلا شود.اگر فرد بیش از 50 سال داشته باشد ، احتمال ابتلای او بالاتر می رود و همچنین افزایش وزن ، سیگاری بودن یا سابقه ژنتیکی خطر این بیماری را افزایش می دهد.آدنوم (یک نوع پولیپ نئوپلاستی) تومور بافت غدد لنفاوی است. به گفته انجمن سرطان آمریکا، “آدنوم یک نوع پولیپ است که از بافت تشکیل شده و بسیار شبیه پوشش طبیعی روده بزرگ می باشد. تخمین زده می شود که دو سوم پولیپ های روده بزرگ از نوع پیش سرطانی  هستند که به نام آدنوم شناخته می شوند و تنها حدود 5 درصد از آدنوم ها به سرطان منجر  می شوند.

آدنوم ها می توانند به چندین مدل متفاوت رشد کنند، از جمله:

• لوله ای
• کرک دار
• و یا ترکیبی از هر دو

 اغلب، آدنوم های لوله ای کوچک هستند (کمتر از یک و نیم اینچ)، در حالی که بعضی از آدنوم ها بزرگتر هستند و مدل آدنوم های کرک دار می شوند که بیشتر احتمال دارد سرطان در آنها ایجاد شود.در زیر میکروسکوپ،به پولیپ هایی که کمی غیر طبیعی هستند، گفته می شود که دیسپلازی پایینی (ملایم یا متوسط) دارند، در حالی که به پولیپ هایی که بیشتر غیر طبیعی هستند و بیشتر سرطانی به نظر می رسند، گفته می شود که دیسپلازی درجه بالا (شدید) دارند.

ژنتیک و سرطان روده بزرگ

سابقه ژنتیکی، فرد عامل مهمی در بروز سرطان روده بزرگ است.

داشتن فامیل درجه یک مبتلا به سرطان روده بزرگ، به ویژه اگر سرطان قبل از سن 55 سالگی تشخیص داده شده باشد، تقریباً خطر ابتلا به این بیماری را دو برابر می کند.  حتی اگر سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یک عامل خطر مهم باشد، اکثریت (80٪) سرطان های روده بزرگ به طور پراکنده در بیمارانی که سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ ندارند، رخ می دهد. تقریباً 20٪ از سرطان ها با سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ همراه است. بیمارانی که ژن های سندرم سرطان کولون ارثی را به ارث برده اند، در معرض خطر ابتلا به پولیپ روده بزرگ، معمولاً در سنین جوانی هستند و در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در اوایل زندگی قرار دارند. آنها همچنین در معرض خطر ابتلا به سرطان در اندام های دیگر هستند.

تشخیص سرطان روده بزرگ

پزشک برای تشخیص بهتر آزمایش ها و فرآیندهای زیر را توصیه می کند:

کولونوسکوپی. در کولونوسکوپی از یک لوله بلند، انعطاف پذیر و باریک متصل به دوربین فیلم برداری و مانیتور برای بررسی وضعیت مجاری روده بزرگ و روده فرد استفاده می کنند. در صورتی که در حین کولونوسکوپی پزشک منطقه مشکوکی را مشاهده کند می توان تجهیزات عمل جراحی را از طریق لوله وارد بدن فرد کرده و از آن برای نمونه برداری و خارج کردن پولیپ استفاده کرد.

آزمایش خون. انجام آزمایش خون نمی تواند به تشخیص کمکی کند. اما پزشک می تواند از نتیجه آزمایش خون برای یافتن سرنخ هایی در مورد سلامت کلی فرد مثل وضعیت کلیه و کبد استفاده کند.همچنین پزشک ممکن است از خون فرد برای بررسی وجود مواد شیمیایی ناشی از سرطان روده بزرگ (آنتی ژن carcinombryonic یا CEA) استفاده کند. این اقدام  می تواند به پیش آگهی و اینکه آیا سرطان شما به درمان پاسخ داده، کمک زیادی کند.

نشانه های سرطان روده بزرگ در عملکرد روده

علائم بستگی به اندازه و محل تومور دارد. علائم اولیه ممکن است تنها در روده بزرگ ایجاد شود و منجر به تغییراتی در عملکرد روده شود. با رشد سرطان، ممکن است علائم سیستمی پدیدار شود که بر تمامی بدن تاثیر میگذارد مثل خستگی و کاهش وزن. برخی تغییرات عملکرد روده که در سرطان روده بزرگ دیده میشود عبارتند از:

• تغییر در دفعات اجابت مزاج
• یبوست
• تغییر در سفتی مدفوع
• وجود خون در مدفوع (ممکن است به صورت خون قرمز روشن یا لکه های قیر مانند باشد)
• خونریزی مقعد
• درد یا گرفتگی شکم
• احساس عدم تخلیه مدفوع

پیشگیری و درمان سرطان روده بزرگ

در حال حاضر سرطان روده بزرگ، دومین سرطان کشنده و سومین سرطان شایع در جهان است و اغلب در سنین بالای 50 سال بروز می‌کند.  بطوری‌که کشورهای توسعه یافته در دو دهه اخیر با اجرای برنامه‌های غربالگری توانسته‌اند بیش از 40 درصد موارد مرگ ناشی از این سرطان را کاهش دهند!سرطان کولون اختصاص به نژاد خاصی ندارد و تهدیدی برای سلامتی همه نژادهاست. اگرچه این بیماری در مردان کمی شایع‌تر از زنان است ولی واقعیت این است که مردان و زنان هر دو در معرض خطر سرطان کولون هستند.

با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود می توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:

• افزایش مصرف میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار، فیبر و ویتامین ها برای پیشگیری از سرطان
• مصرف الکل و سیگار را کنار بگذارید.
• حداقل 30 دقیقه ورزش روزانه
• کاهش وزن تا رسیدن به وزن مطلوب و سالم و سپس ثابت نگه داشتن وزن

پیشگیری در افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند:

افرادی که احتمال ابتلا به این بیماری در آنها بیشتر است می توانند طبق دستور پزشک خود از داروهایی مانند آسپرین و یا داروهای شبه آسپرین برای کاهش تشکیل پولیپ، مصرف کنند، اما مقدار و دوز مصرفی آن حتما باید تحت نظر پزشک باشد. زیرا مصرف روزانه آسپرین عوارضی مانند خونریزی و زخم گوارشی هم دارد.

پیشگیری از پولیپ روده با رعایت نکات ساده
 

از عادات سالم پیروی کنید :به اندازه کافی میوه ، سبزیجات و غلات کامل را در رژیم غذایی جای دهید و میزان چربی مصرفی را کم کنید . مصرف الکل را کنار بگذارید و از دخانیات دست بکشید . فعالیت بدنی داشته باشید و وزن خود را سالم نگه دارید.با پزشک خود در مورد ویتامین دی و کلسیم صحبت کنید : مطالعات نشان می دهد که افزایش مصرف کلسیم می تواند از این نوع پولیپ ها جلوگیری کند اما هیچ تاثیری برای جلوگیری از سرطان روده ندارد اما ویتامین دی می تواند فرد را از پولیپ و سرطان ها حفظ کند. اگر سابقه ژنتیکی دارید ، یک مشاوره پزشکی داشته باشید.