سرطان فک و تومور فک

در جوامع امروزی انواع سرطان ها خصوصا سرطانهای مربوط به فک و دهان رو به گسترش است. اما با تشخیص و درمان به موقع خواهید توانست علائم خود را بررسی کرده و در صدد درمان تومور فک یا سرطان فک بپردازید. در این مطلب شما را با علل و علایم و نحوه تشخیص و درمان تومور و سرطان فک آشنا میکنیم.

سرطان فک چقدر شایع است

سرطان فک از نادرترین سرطان های سر و گردن است. این سرطان به سایر نواحی بدن متاستاز نمیدهد. در مقایسه با انواع دیگر سرطان ، سرطان فک و دهان کمتر شایع است. مردان دو برابر زنان به سرطان فک مبتلا می شود و میانگین سن تشخیص 62 سال است. با این حال ، سرطان سر و گردن تقریباً 3 درصد از کل سرطان ها را تشکیل می دهد. 

تومور فکی

تومورها و کیست های فک ضایعات نسبتاً نادری هستند که در استخوان فک یا بافت های نرم دهان و صورت ایجاد می شوند. تومورهای فک، تومور ادنتوژنیک معرفی میشوند، از نظر اندازه بسیار متفاوت هستند. این تومورها غیر سرطانی خوش خیم هستند ، اما به استخوان فک حمله کرده و سبب جابه جایی دندانها و تغییر شکل فک و دندان میشوند.

گزینه های درمانی تومورها و کیست های فک بسته به نوع رشد یا ضایعه ای که دارید ، مرحله گسترش تومور و علائم شما متفاوت است. جراحان دهان ، فک و صورت (دهان و فک و صورت) می توانند تومور فک شما را معمولاً با جراحی یا در برخی موارد با درمان دارویی یا ترکیبی از جراحی و درمان دارویی درمان کنند.

سرطان فک چیست؟

سرطان فک معمولاً همراه با سرطان دهان یا سرطان سر و گردن است. انواع مختلفی از تومورها ، چه خوش خیم و چه بدخیم ، می توانند در دهان و فک ایجاد شوند.فک متورم مانع باز شدن دهان می شود و از نشانه های سرطان فک می باشد. تومورهای فک اغلب تا رسیدن به مراحل خطرناک، علائم ندارند. معمولاً توسط عکس برداری با اشعه ایکس مشخص می شوند.  تومورهای فک از نظر بالینی تشخیص داده می شوند زیرا رشد آنها باعث تورم صورت ، کام یا برجستگی آلوئول (قسمتی از فک که دندان ها را نگه می دارد) شود. همچنین می توانند باعث حساسیت استخوان و درد شدید شوند.

اکثر سرطان هایی که بر فک تأثیر می گذارند از فک شروع نمی شوند. بلکه سرطان های سر و گردن هستند که معمولاً در دهان ، گلو یا غدد بزاقی شروع می شوند.برخی از سرطان های استخوانی وجود دارد که می توانند فک را تحت تاثیر قرار دهند ، اما این موارد بسیار نادر هستند و تنها 1٪ از کل سرطان های سر و گردن را دربر میگیرد. اگر تومور سرطانی در قسمت تحتانی فک وجود داشته باشد که به فک پایین معروف است ، به آن سرطان فک پایین می گویند. اگر در قسمت فوقانی باشد ، ممکن است به آن سرطان کام گفته شود زیرا فک بالا بخشی از کام است.سرانجام ، چندین نوع تومور فک وجود دارد که خوش خیم هستند اما سرطان نیستند ، اگرچه می توانند بر روی توانایی جویدن ، بلع و صحبت کردن تاثیر بگذارند. 

تومورهای خوش خیم فک

تومورهای خوش خیم فک و کیست ها (ضایعاتی که حاوی مواد مایع یا نیمه جامد هستند) می توانند تهاجمی باشند و به استخوان و بافت اطراف حمله کرده ، دندان ها را جابجا کرده و باعث تغییر شکل در صورت و گردن می شوند. بیش از 90 درصد سرطان های سر و گردن سرطان سلول های سنگفرشی هستند که در سطوح داخلی سر و گردن ایجاد می شوند ، بسیاری از تومورهای خوش خیم در واقع از سلول ها و بافتهای دندانی منشأ می گیرند.

تومورها و کیست های خوش خیم فک عبارتند از:

آملوبلاستوما

این تومورهای فک از سلول های مینای دندان محافظت می کنند و اغلب در نزدیکی دندان عقل یا دندان های آسیاب ایجاد می شوند. آنها می توانند به استخوان و بافت نرم محلی حمله کرده و ممکن است بعد از عمل عود کنند. اگرچه غیر معمول است ، اما آملوبلاستوما سرطانی شناخته شده است ، به ویژه اگر بعد از برداشتن جراحی عود کند.

گرانولوم سلولهای غول پیکر مرکزی

 این ضایعات معمولاً در قسمت جلویی فک پایین ایجاد می شوند و بیشتر آنها نیاز به جراحی دارند. برخی ممکن است به سرعت رشد کنند ، باعث درد و از بین رفتن استخوان شوند ، در حالی که برخی دیگر تهاجمی کمتری دارند.

کیست های دندانی

این کیست ها در بافتی که دندان را احاطه کرده شروع می شود. آنها معمولاً در نزدیکی دندان عقل ظاهر می شوند ، اما دندان های دیگر نیز می توانند درگیر شوند.

ادونتوما

شایع ترین نوع تومور ادونتوژنیک است که ظاهر یک دندان خراب میکند. ادونتوم ها اغلب هیچ علامتی ندارند اما ممکن است در رشد یا رویش دندان اختلال ایجاد کنند.

کراتوسیست ادونتوژنیک

 این کیست خوش رشد اغلب در فک پایین در نزدیکی دندان های آسیای سوم ایجاد می شود و می تواند برای مناطق مجاور مخرب باشد. اغلب تکرار می شود و به ندرت ممکن است بدخیم شود.

میکسوم ادونتوژنیک

 این تومور کمیاب و کند رشد می تواند بزرگ و تهاجمی باشد ، به فک و بافت اطراف حمله کرده و دندان ها را جابجا کند. معمولاً در فک پایین ایجاد می شود و ممکن است بعد از عمل عود کند.

استئومهای استئوئیدی: این تومور خوش خیم استخوانها در فک رخ می دهد ، اما معمولاً در این حالت فک پایین را تحت تاثیر قرار می دهد. این می تواند بدون علامت باشد یا باعث درد و تورم شود.

Torus mandibularis 

در فک پایین ، در زیر یا در کنار زبان ایجاد می شود. اگرچه کمتر رایج است ، اما می تواند در فک بالا رخ دهد ، جایی که به آن torus palatinus می گویند. ممکن است یک یا چند رشد ، در یک طرف دهان یا هر دو وجود داشته باشد. معمولاً هیچ درمانی لازم نیست مگر اینکه دردناک شوند. آنها را می توان توسط جراح دهان برطرف کرد.سرطان فک در مراحل اولیه شبیه زخم در سقف دهان ، لکه های قرمز یا سفید در داخل دهان ، تورم در امتداد فک ، توده ای در گردن و لق شدن دندان ها است.

عوامل خطر سرطان فک

عوامل خطر ابتلا به سرطان فک عبارتند از:

• سرطان فک معمولاً در افراد بالای 40 سال رخ می دهد. در مردان بیشتر از زنان شیوع دارد.

• سیگار کشیدن: حدود 75 درصد از افرادی که به سرطان دهان مبتلا شده اند ، مصرف کنندگان دخانیات هستند. هرچه مصرف دود بیشتر باشد ، خطر ابتلا به سرطان فک نیز بیشتر می شود.

• مصرف الکل: دخانیات و نوشیدن زیاد با هم باعث افزایش چشمگیر خطر می شوند (بیشتر از مجموع دو اثر به طور مستقل).

• عدم بهداشت دهان و دندان 

• عوامل عفونی ، به ویژه ویروس زگیل ویروس پاپیلومای انسانی، در برخی از سرطان های فک (یک ویروس مقاربتی مانند HPV) نقش دارند.

• قرار گرفتن در نور خورشید

• رژیم غذایی کم فیبر

• خطر ابتلا به سرطان دهان برای آمریکایی های آفریقایی تبار بیشتر است.

• پروتزهایی که مناسب نیستند

• مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

• لیکن پلان ، بیماری سلول های داخلی دهان 

• سابقه سرطان سر و گردن

علل تومور فک

تومورهای فکی ادونتوژنیک از سلولها و بافتهایی منشأ می گیرند که در رشد طبیعی دندان نقش دارند. سایر تومورهایی که بر فک ها تأثیر می گذارند می توانند غیرودنتوژنیک باشند ، به این معنی که می توانند از بافت های دیگر فک که مربوط به دندان ها نیستند ، ایجاد شوند. به طور کلی ، علت تومورهای فک و کیست ها مشخص نیست. با این حال ، برخی از آنها با سندرم های ژنتیکی مرتبط هستند.

افراد مبتلا به سندرم کارسینوم سلول بازوئید نووئید ، که سندرم گورلین-گولتز نیز نامیده می شود ، فاقد ژنی هستند که تومورها را سرکوب می کند. جهش ژنتیکی که باعث ایجاد سندرم می شود ارثی است. این سندرم منجر به ایجاد چندین کراتوسیست ادنتوژنیک در فک ها ، چندین سرطان پوست پایه سلول و سایر ویژگی ها می شود.

علائم سرطان فک

برخلاف سایر سرطان های سر و گردن ، که تشخیص آنها دشوار است ، سرطان های فک توسط پزشک یا دندانپزشک قابل مشاهده است. برخی از علائم سرطان فک عبارتند از:

• زخم دردناک در دهان

• لکه قرمز در دهان

• خونریزی مکرر از دهان

• بوی بد دهان

• لق شدن دندان ها یا درد در اطراف دندان 

• پروتزهایی که دیگر مناسب نیستند

• تورم دهان نزدیک فک 

• مشکل در باز نگه داشتن دهان

• بی حسی دندان های پایین یا پایین لب و چانه

• مشکل در مصرف غذا

• مشکل در صحبت کردن

• توده ای در گردن

• تورم سقف دهان

• بی حسی در گونه و دندانهای فوقانی

تشخیص سرطان فک

برای جمع آوری اطلاعات بیشتر در مورد تومور فک پزشک ممکن است آزمایش هایی را قبل از درمان توصیه کند. این آزمایشها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مطالعات تصویربرداری ، مانند اشعه ایکس ، CT یا MRI

• بیوپسی برای برداشتن نمونه ای از سلول های تومور یا کیست برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی

پزشک شما از این اطلاعات برای تهیه برنامه درمانی مناسب برای شما استفاده می کند.

درمان تومور و سرطان فک

درمان سرطان فک به نوع سرطان و مرحله پیشروی سرطان وابسته است.به طور کلی ، تشخیص و درمان در مراحل اولیه سرطان نتیجه بسیار بهتری دارد.سرطان سلول سنگفرشی دهان به طور کلی با جراحی و/یا پرتودرمانی درمان می شود.شیمی درمانی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد ، به ویژه در افرادی که متاستازهای تأیید شده ای در بافت ها و اندام های دیگر دارند.

جراحی برداشتن تومور و بافتهای اطراف انجام خواهد شد. جراحی در مراحل بعدی نیاز به بازسازی قسمت هایی از دهان دارد.پرتودرمانی ، که ممکن است با شیمی درمانی ترکیب شود ، پس از جراحی برای از بین بردن همه آثار سرطان ضروری است.سرطان فک اغلب در مرحله پیشرفته پس از گسترش سرطان (متاستاز) به غدد لنفاوی گردن تشخیص داده می شود. حتی درمان عوارض جانبی دارد. بنابراین ، تشخیص زودهنگام تنها راه زنده ماندن از سرطان فک است.

گزینه های درمانی تومورهای فکی بسته به نوع ضایعه ای که دارید ، مرحله رشد ضایعه و علائم شما متفاوت است. درمان تومورهای فک به طور کلی شامل جراحی است. در برخی موارد ، درمان ممکن است درمان دارویی یا ترکیبی از جراحی و دارویی باشد.در حین عمل جراحی ، پزشک تومور یا کیست فک شما را که ممکن است شامل برداشتن دندان ها ، بافت و استخوان فک باشد ، برداشته و برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستد. یک آسیب شناس بافت برداشته شده را بررسی می کند و تشخیص می دهد تا جراح بتواند بلافاصله عمل کند.

سایر درمانها شامل موارد زیر است:

• بازسازی استخوان فک یا سایر ساختارها

• درمان دارویی برای انواع خاصی از تومورهای فک و کیست

• مراقبت های حمایتی برای کمک به حفظ کیفیت زندگی ، از جمله کمک به تغذیه ، گفتار و بلع و جایگزینی دندان های از دست رفته.

• معاینات مادام العمر بعد از درمان می تواند هرگونه عود زود هنگام تومورهای فک و کیست ها را برطرف کند.

کلام آخر

اگر نگران این هستید که ممکن است علائم تومور فک را داشته باشید ، با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت کنید. در صورت لزوم ، او می تواند شما را برای تشخیص و درمان به متخصص مناسب ارجاع دهد.

تشخیص و درمان به موقع انواع تومورها و سرطان ها در بهبودی سریعتر و تسریع روند درمان نقش موثری دارد. خیریه های سرطانی حامی افردای هستند که با این بیماری درگیر بوده اما توان مالی آنها مانع درمانشان می شود با خرید تاج گل خیریه میتوانید قدمی در این راه بردارید.