پیشگیری و پیش اگاهی در مبارزه با سرطان

بیماری سرطان در میان انواع بیماری های خطرناکی است که درصد بالایی از مرگ و میر بیماران در سراسر جهان از جمله ایران را به خود اختصاص می دهد. این بیماری زمانی ایجاد می شود که گروه خاصی از سلول های موجود در بدن (به طور مثال سلول های خونی، مخاط دهان، روده، معده، استخوان و ...) تحت تأثیر عوامل محیطی یا ژنتیکی دچار اختلالاتی در چرخه تقسیم سلولی و تکثیر سلول ها شوند که در نتیجه آن به طور مداوم رشد کرده و به دنبال تقسیمات متوالی که از حالت عادی خارج شده اند منجر به تشکیل ضایعات پیش سرطانی و در صورت تداوم حضور این ریسک فاکتورها منجر به ایجاد انواع سرطان ها از نوع خوش خیم و بدخیم می شود.

از سوی دیگر، هر اندازه که این بیماری وحشت آور و ناامید کننده به نظر می رسد، به همان اندازه می توان با کمک رعایت یک سری از نکات ساده و روزمره که برای همه قابل اجرا است و تلاش برای تعدیل و اصلاح سبک زندگی افراد، ریسک ابتلا به این بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش داد و به دنبال آن، تعداد مرگ و میرهای گسترده ای که سالانه در اثر ابتلا به این بیماری مهلک در سراسر جهان اتفاق می افتد را به طرز مؤثر و چشم گیری کاهش داد. 

عوامل مستعد کننده ابتلا به سرطان

در میان سایر انواع سرطان ها، عده خاصی وجود دارند که امروزه از شیوع بالاتر و بروز بیشتری در میان بیماران برخوردارند. از جمله این سرطان های شایع می توان به سرطان پروستات در آقایان، سرطان پستان و دهانه رحم در خانم ها، ریه، سرطان خون و دستگاه گوارش به ویژه روده بزرگ و معده اشاره کرد.

از جمله دلایلی که باعث شده این بیماری در دهه های اخیر به میزان زیادی شیوع پیدا کرده و فراگیر شود، سبک زندگی مردم و افراد ساکن شهرها به خصوص شهر های پرجمعیت و آلوده، کاهش تحرک و افزایش سکون به دلیل بر عهده داشتن شغل های اداری که نیاز به نشستن پشت میز به مدت طولانی دارند، استرس و اضطراب بیش از اندازه و همچنین افزایش مصرف دخانیات از جمله سیگار می باشد.

روند افزایش موارد ابتلا به بیماری سرطان در کشورهای سراسر جهان و من جمله کشور ما به طرز نگران کننده ای سیر افزایشی دارد که این روند صعودی نشان دهنده در پیش گرفتن سبک نادرست زندگی در میان اقشار مختلف جامعه و اقدام نکردن به اصلاح این موارد در نتیجه نا آگاهی یا عدم توجه به توصیه های مطرح شده در این زمینه می باشد. غافل از این که رعایت این نکات و در پیش گرفتن شیوه صحیح و سالم در زندگی می توان تضمینی بر حفاظت افراد مختلف از ابتلا به بیماری سرطان و پیامدهای ناگوار آن باشد.

چگونه می توان از سرطان پیشگیری کرد؟

برای این که بتوان از بروز بیماری سرطان در سال های آینده در زندگی مردم یک اجتماع پیش گیری کرد، نیاز داریم که حتماً به آن ها آگاهی های لازم در مورد عوامل مستعد کننده بروز این بیماری و راه های کاربردی جهت به حداقل رساندن خطر گرفتار شدن به آن را داده و این توصیه ها را به جزئی از فرهنگ رایج در خانواده ها تبدیل کنیم.

همان طور که پیش از این هم گفته شد، در پیش گرفتن روش های ناسالم و عادات ناصحیح در زندگی یکی از عمده ترین دلایل بروز سرطان می باشد که این احتمال در صورتی که با آلودگی محیط زندگی و بالا رفتن سن همراه شود به میزان زیادی تشدید خواهد شد. 

نقش عوامل محیطی در پیش گیری از ابتلا به سرطان

یکی از موارد قابل اصلاح و تعدیل در سبک زندگی افراد که می توان آن را به عنوان یکی از ارکان اساسی در پیش گیری از بروز بیماری سرطان در نظر گرفت، عادات تغذیه ای افراد می باشد. ابعاد مختلفی از نوع تغذیه در رابطه با احتمال ابتلا به سرطان مورد بررسی قرار گرفته که نشان می دهند مصرف غذاهای ناسالم و سرشار از کالری که بیش از نیاز بدن باشد می تواند زمینه را برای بروز سرطان در سال های آتی زندگی فراهم کند.

افرادی که در اثر تغذیه نامناسب و بیش از حد و یا مصرف مداوم غذاهای ناسالم به چاقی و اضافه وزن دچار می شوند، در معرض خطر بالاتری نسبت به سایر افرادی که وزن آن ها در محدوده نرمال قرار دارد، می باشند.

لذا یکی از توصیه های اکید و مهم در رعایت نکات لازم جهت جلوگیری از بروز سرطان در افراد، رعایت رژیم غذایی سالم که در برگیرنده انواع میوه ها و سبزیجات و مقدار کمتری مواد قندی و چربی های اشباع بوده و استفاده محدود از غذاهای ناسالم و حاوی مواد نگهدارنده می باشد. همچنین لازم است افراد چاق و دارای اضافه وزن، هر چه سریع تر وزن خود را برای قرار گرفتن در بازه طبیعی کاهش داده و سعی کنند که آن را در همین محدوده نگه دارند.

  یکی از توصیه های قابل توجه در زمینه رعایت رژیم غذایی استاندارد، استفاده از روش پختن به جای سرخ کردن آن ها می باشد که می تواند مواد غذایی را با کیفیت بهتر و به شکل سالم تری در اختیار بدن شما قرار دهد.

آگاهی بخشی به مردم، یکی از مهم ترین گام ها در مبارزه با سرطان

افراد و خانواده هایی که یک بیمار مبتلا به سرطان در میان آن ها وجود دارد اغلب متحمل بار روانی و استرسی زیاد و همچنین هزینه های سنگینی جهت انجام اقدامات درمانی در این بیماران می شوند. علاوه بر خانواده بیمار، سرطان و فرآیند درمان آن بر جامعه و سیستم درمانی یک کشور هم فشارهایی وارد کرده و هزینه های هنگفتی بر جای می گذارد.

از گام های مهمی که می توان در جهت کاهش این هزینه ها برای فرد، خانواده و جامعه ای که در آن زندگی می کند برداشت، آگاهی بخشی به افراد در مورد روش های کارآمد در پیشگیری از سرطان و داشتن یک سبک زندگی سالم، انجام تست های غربالگری جهت تشخیص به موقع بیماری و کاهش ریسک مرگ و میر و ناتوانی اعضای جامعه به دنبال این بیماری می باشد.

متأسفانه تعداد بسیاری از بیماران زمانی اقدام به مراجعه به مراکز درمانی و درخواست کمک می کنند که بیماری در مراحل پیشرفته خود قرار داشته و علائم به شکل بارزی در بیمار ظهور پیدا کرده که در این گونه موارد نمی توان اقدام مؤثری در بهبود شرایط او، افزایش طول مدت زندگی و بازتوانی وی انجام داد. 

از ابزارهای مؤثر در آگاهی بخشی گسترده به مردم برای آشنایی با نکات قابل پیشگیری در ابتلا به سرطان و اقدام به تشخیص و درمان به موقع بیماری، رسانه های مختلف از قبیل تلویزیون، مجلات، بنرها و از همه مهم تر و تأثیر گذارتر، فضای مجازی می باشد.

علاوه بر این ها، برقراری همایش ها و سمینارهای آموزشی در زمینه آگاهی بخشی به عموم مردم در سطح اجتماع، ایجاد تشکل های دولتی و مردمی در مقابله با سرطان، مشارکت نهادها و سازمان های مردم محور در زمینه اطلاع رسانی همگانی و ترویج اطلاعات و عادات صحیح و سالم زندگی توسط افراد با نفوذ و پر اهمیت در میان مردم یک جامعه هم می توانند باعث ارتقا در امر آگاهی بخشی به افراد یک جامعه و تشویق آن ها به عمل کردن به توصیه های ارائه شده در مورد پیشگیری از سرطان در نظر گرفته شوند.

یکی دیگر از آموزش های حیاتی و پر رنگ به مردم در زمینه آموزش پبشگیری از سرطان، اقدام به موقع جهت تشخیص و شناسایی هر چه سریع تر بیماری پیش از بروز عوارض گسترده و پیشرفت بیماری به مراحل خطرناک می باشد.

این امر با انجام تست های غربالگری که در سراسر کشور جهت شناسایی زود هنگام سرطان در حال اجرا است قابل انجام می باشد و به کمک آن ها می توان در صورت وجود سرطان، آن را سریع تر شناسایی کرده و به راحتی و با بروز عوارض کمتری در بیمار درمان نمود.