مرحله بندی سرطان معده

سرطان زمانی به وجود می آید که رشد برخی از سلول ‌ها در بدن از کنترل خارج می ‌شود و زمانی که این رشد به بیش از اندازه برسد، توده های سرطانی در بدن ایجاد می شود که در نوع بد خیم آن می تواند به بخش های مختلف بدن انسان آسیب وارد کند. تقریبا تمام سلول‌ های موجود در بدن می‌توانند سرطانی شوند و به دیگر قسمت‌های بدن پراکنده شوند. سرطان معده از معده آغاز می‌شود.

باید بیان شود که سرطان معده یکی از انواع سرطان می باشد که علائم به خصوص خود را دارد. بسیاری از پزشکان هم چنان دلیل ایجاد سرطان در بدن افراد را به صورت صد در صد نمی دانند اما توصیه می کنند که برای دوری از سرطان معده، مصرف دخانیات قطع شود و هم چنین از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید. لازم به ذکر می باشد که سرطان معده مرحله بندی دارد . از مرحله خفیف تا مرحله شدید تقسیم بندی می شود. خوشبختانه در این مقاله به صورت کامل به بررسی سرطان معده و علائم آن و هم چنین مرحله بندی سرطان معده می پردازیم، بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

ساختار معده به چه صورت می باشد؟

قبل از آن که سرطان معده را مورد بررسی قرار دهیم، باید درباره ساختار معده اطلاعاتی داشته باشید. لازم به ذکر است که غذا پس از این که جویده و قورت داده می‌ شود، وارد مری می ‌گردد. مری لوله‌ ای است که غذا را به معده شما می ‌رساند.

مری در ناحیه‌ی اتصال مری به معده، به معده پیوند می خورد. معده اندام کیسه‌ مانندی است که غذا خورده شده را در خود نگه می‌دارد و با ترشح شیره‌ی معده به هضم آن کمک می ‌کند. در معده، غذا با شیره‌ی معده مخلوط می‌ شود و سپس به اولین بخش از روده‌ی کوچک که دوازدهه نام دارد، وارد می گردد. اجزای تشکیل دهنده معده پنج قسمت می باشد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

• دهانه‌ی معده:

اولین قسمت از معده که نزدیک ‌ترین فاصله با مری را دارد، دهانه معده می باشد.

• طاق معده:

قسمت بالایی معده که نزدیک دهانه‌ی معده قرار گرفته است، طاق معده نامیده می شود.

• جسم معده:

قسمت اصلی معده که بین بخش ‌های بالایی و پایینی قرار گرفته است، جسم معده نامیده می شود.

• آنتروم:

بخش زیرین معده ( نزدیک روده‌ی کوچک ) که غذا در آن با شیره‌ی معده مخلوط می‌ گردد.

• پیلور معده:

آخرین بخش از معده که مانند دریچه ‌ای برای کنترل تخلیه‌ی محتویات معده به داخل روده‌ی کوچک عمل می‌ کند.

شایان به ذکر است که سه بخش اول معده (دهانه، طاق و جسم معده) به معده نزدیک نیز شناخته می شوند. برخی از سلول‌های موجود در این بخش از معده، اسید و پپسین (یک آنزیم گوارشی) تولید می ‌کنند که به هضم غذا کمک می نماید. آن‌ ها هم چنین پروتئینی به نام فاکتور داخلی را تولید می‌ کنند که بدن برای جذب ویتامین B12 به آن نیاز دارد.

 دو بخش زیرین معده (آنتروم و پیلور)، به معده دور شناخته می شوند. اندام ‌های دیگری که در نزدیکی معده قرار گرفته ‌اند به صورت زیر می باشند:

• روده‌ی بزرگ
• کبد
• طحال
• روده‌ی کوچک
• پانکراس.

لایه های معده:

باید بدانید که دیواره‌ی معده از پنج لایه تشکیل شده است که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

• داخلی‌ ترین لایه، لایه‌ی مخاط نامیده می‌ شود که آنزیم‌ های گوارشی و اسید معده در آن ساخته می ‌شوند. اغلب سرطان‌ های معده در این لایه آغاز می گردند.
• لایه‌ی بعدی، لایه‌ی تحت مخاط است.
• خارج از لایه تحت مخاط، لایه‌ی آستر عضلانی (ماهیچه‌ای) وجود دارد که لایه‌ی ضخیم متشکل از ماهیچه ‌هایی است که با حرکات خود محتویات معده را با هم مخلوط می نماید.
• دو لایه‌ی خارجی یعنی لایه‌ های تحت سروزا و لایه‌ی سروزای خارجی، لایه‌ های پوشاننده‌ی معده می باشند.

حال به چه دلیل درباره لایه های معده صحبت کردیم؟ به دلیل آن که لایه‌ ها برای تعیین مرحله‌ی پیشرفت بیماری سرطان و تعیین پیش ‌آگهی یک فرد بسیار مهم می باشند. هرچه سرطان از لایه‌ی مخاط به لایه ‌های داخلی‌ تر نفوذ می ‌کند به این معنا است که سرطان پیشروی کرده و پیش‌آگهی آن چندان خوب نیست.  

انواع سرطان معده، کدام است؟

سرطان معده به زمانی گفته می ‌شود که سلول ‌های سرطان روی پوشش داخلی معده ایجاد می ‌شوند. قبل از آن که به بررسی انواع سرطان معده برویم، در ابتدا باید پیشروی یا گسترش سرطان معده را بررسی کنیم و اطلاعاتی درباره این موضوع داشته باشیم.

باید بیان شود که به‌ طور معمول سرطان معده به ‌آهستگی شروع شده و در طول چندین سال در بدن گسترش پیدا می کند. لازم به ذکر است که  قبل از پیدایش یک سرطان واقعی، معمولا یک سری تغییرات پیش ‌سرطانی در لایه‌ی مخاط معده اتفاق می ‌افتد. این تغییرات اولیه به ‌ندرت موجب ایجاد علایمی می‌ شوند و بنابراین اغلب تشخیص داده نمی ‌شوند.

سرطان‌هایی که در بخش‌های مختلف معده آغاز می‌شوند، ممکن است علایم متفاوتی را ایجاد کنند و دارای پیامد های بسیار مختلفی باشد. از انواع سرطان معده می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• آدنوکارسینوم
• لنفوم
• تومور استرومال گوارشی (  GIST)
• تومور ﮐﺎرﺳﯿﻨﻮﺋﯿﺪ

در زیر به توضیح یا تشریح هر کدام از این انواع سرطان می پردازیم:

آدنوکارسینوم معده چیست؟

لازم به ذکر است که آدنوکارسینوم معده که در سلول های درونی ترین لایه معده رشد می کند. بیشتر سرطان های معده به عنوان آدنوکارسینوم معده طبقه بندی می شوند.

سرطان لنفوم چیست؟

لنفوم سرطان، بافت سیستم ایمنی می باشد که ممکن است در هر جایی بافت های لنفاوی از جمله معده یافت شود. لنفوم در معده تقریباً نادر هستند و تنها حدود 4 درصد از کل سرطان های معده را تشکیل می دهند.

تومور استرومال دستگاه گوارش:

تومورهای استرومال دستگاه گوارش، یا GISTs، نوع نادری از سرطان معده هستند که در سلول ویژه ای که در آستر معده به نام سلول های میانی کاجال نامیده می شود شکل می گیرد (ICCs). در زیر میکروسکوپ، سلول های GIST شبیه به سلول های عصبی یا ماهیچه ایی هستند. باید بیان شود که این تومورها ممکن است در طول مسیر گوارشی گسترش یابند، اما حدود 60 تا 70 درصد در معده رخ می دهند.

تومور کارسینوئید:

تومورهای کارسینوئید معمولاً در سلول های تولید هورمونی رشد می کنند. این تومورها معمولاً به اندام های مختلف سرایت نمی کنند و تنها حدود 3 درصد از سرطان های معده را تشکیل می دهند.

انواع تومور کارسینوئید:

برای تومور کارسینوئید انواع مختلفی وجود دارد، که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

• سلول های کارسینوئید ها نوع I و II ECL

می توان اذعان داشت که این سلول ها به ندرت به سایر قسمت های بدن گسترش و توسعه می یابد و ممکن است علائمی نیز نداشته باشد. آن ها اغلب در طی آندوسکوپی برای یک مساله سلامتی دیگر مانند برگشت اسید معده، تشخیص داده می شوند و در حالت عادی قابل تشخیص نمی باشد.  

• کارسینوئید نوع سوم ECL

لازم به ذکر است که کارسینوئید نوع سوم بیشتر تهاجمی هستند. ترشح زیادی هورمون در تومورها ممکن است منجر به شرایطی به نام سندروم کارسینوئید شود که با موارد زیر مشخص می شود:

• ترشحات معده
• درد شکمی
• اسهال
• انقباض لوله های تنفسی در ریه ها
• در برخی موارد، مشکلات قلبی مانند اختلال عملکرد دریچه

نکات بسیار مهم:

• سندرم کارسینوئید نشانه ای است که ممکن است نیاز به درمان تهاجمی داشته باشد.
• مراحل متعددی از سرطان معده وجود دارد. هرچه سن بالاتر باشد، سرطان بیشتر می شود و احتمال زنده ماندن کمتر است.
• بر خلاف برخی از سرطان های دیگر، سرطان معده به گره لنفاوی مجاور نیز منتقل می شود.

مرحله بندی سرطان معده:

سرطان معده مراحل بسیار مختلفی دارد که از آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• مرحله صفر:

در مرحله صفر ، سلول ‌های غیر عادی یا سلول های پیش سرطانی بسیار غیر طبیعی در ساختار لایه مخاطی ( داخلی‌ترین لایه ) دیواره معده یافت می ‌شوند. این سلول ‌های غیرعادی که ممکن است تبدیل به سرطان شوند و به بافت ‌های سالم مجاور سرایت کنند. مرحله صفر کارسینومای درجا Carcinoma in Situ نامیده می ‌شود. اما به صورت معمول به لایه های دیگر معده یا گره های لنفاوی مجاور گسترش نمی یابند.

• مرحله یک (I)

در مرحله یک (I)، سرطان تشکیل شده و به وجود آمده است، و بسته به این که در کجا منتشر شده، به مرحله یک ای و یک بی (IA و IB) تقسیم می ‌شود.

1_ مرحله IA

سرطان در لایه مخاطی (درونی‌ترین لایه) دیواره معده کاملاً رسوخ کرده است و هم چنین سرطان به یکی از لایه های بعدی شکم مانند زیر مخاطی منتقل می گردد، اما در اطراف غدد لنفاوی نیست.

2_ مرحله IB

سرطان در بخش‌های زیر انتشار ‌یافته است:

در لایه مخاطی (درونی‌ترین لایه) دیواره معده و تا 6 غده لنفاوی مجاور تومور یا در لایه ماهیچه ‌ای (میانی) دیواره معده.

• مرحله دو (II)

در مرحله دو سرطان معده، سرطان در بخش‌ های زیر گسترش  پیدا کرده  است:

کاملاً در لایه مخاطی (داخلی‌ترین لایه) دیواره معده و در 7 الی 15 غده لنفاوی مجاور تومور نیز یافت می ‌شود. این مرحله از سرطان نیز خود به دو بخش مرحله IIA و مرحله IIB تقسیم بندی می شود که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

1_ مرحله IIA

سرطان به یک لایه حتی عمیق تر منتقل شده است و ممکن است به یک یا دو گره لنف سرایت کند. اگر تومور به اندازه کافی رشد کرده باشد، لازم نیست که به عنوان مرحله سرطان IIA شناخته شود.

2_ مرحله IIB

تومور لزوماً تا عمق مرحله IIA از سرطان معده شیوع پیدا نمی کند بلکه به تعداد بیشتری از غدد لنفاوی که برخی اوقات تا 15 عدد می رسد، گسترش می یابد.

• مرحله سه (III)

لازم به ذکر می باشد که در مرحله سه (III) سرطان معده بسته به جاهایی که سرطان گسترش یافته است، به مراحل سه ای (IIIA) و سه بی (IIIB) و سه سی تقسیم می‌ شود:

1_ مرحله IIIA

می توان اذعان داشت که در این مرحله، سرطان به لایه عمیق تر و تا 15 لنفاوی گسترش می یابد و یا شروع به رشد تا دیواره معده می کند و به گره های لنفاوی کمتری گسترش می یابد. هم چنین شروع به انتقال به اندام دیگر بدن می کند.

2_ مرحله IIIB

سرطان تا عمق مرحله IIIA از سرطان معده رشد نکرده است، اما می توان اذعان داشت که بیش از 16 غدد لنفاوی را درگیر می کند و به اندام های مقابل انتقال پیدا کرده است.

3_ مرحله IIIC

سرطان در بیشتر لایه های معده رشد کرده و در بیش از 16 گره لنفاوی پخش شده است و یا به اندام های و ساختارهای مجاور و تا 15 غدد لنفاوی رسیده است.باید بیان شود که این یک فهرست تهیه شده از معیارهای مورد استفاده برای طبقه بندی سرطان های معده نمی باشد، اما ایده ای از این که چگونه متخصص تومور شناسی، رشد یک تومور را درجه بندی خواهد کرد را ارائه می دهد.

راه های انتقال و انتشار سرطان در بدن چه می باشد؟

در کل یکی از عوامل خطرناک برای هر سرطان از جمله سرطان معده، انتقال و انتشار آن به بافت های دیگر بدن و درگیر کردن آن ها می باشد. باید بیان شود که سرطان به 3 طریق یا شیوه در بدن منتشر می‌ گردد. سه راهی که سرطان از طریق آن ها در بدن منتشر می ‌شود را به صورت زیر اشاره می کنیم:

• از طریق بافت های بدن. سرطان به بافت‌ های عادی اطراف خود حمله می ‌کند و آن ها را درگیر می نماید.
• از طریق سیستم لنفاوی موجود در بدن ما. لازم به ذکر است که سرطان به سیستم لنفاوی بدن حمله می کنند و از طریق مجراهای لنفی به مناطق دیگر بدن منتقل می ‌شود.
• از طریق خون. سرطان به سیاهرگ‌ ها و مویرگ‌ها حمله می‌کند و از طریق خون به مناطق دیگر بدن نفوذ می‌ کند و آن ها را درگیر می نماید.

نکته بسیار مهم:

وقتی ‌که سلول‌های سرطانی از غده اولیه (اصلی) جدا شده و از طریق لنف یا خون به نقاط دیگر بدن نفوذ می‌کند، ممکن است تومور دیگری ( ثانویه ) تشکیل شود. برای مثال، اگر سرطان سینه به استخوان ‌ها سرایت کند، سلول ‌های سرطانی موجود در استخوان در واقع همان سلول ‌های سرطان سینه هستند و بیماری سرطان سینه متاستاتیک خوانده می ‌شود نه سرطان استخوان.  

علائم و نشانه های اولیه سرطان معده کدام است؟

به دلیل مرحله داشتن سرطان معده، معمولا یک سری علائم و نشانه های اولیه برای سرطان معده وجود دارد که شما را از این موضوع با خبر می کند. الته تشخیص نهایی داشتن سرطان معده بر عهده پزشک معالج می باشد و شما هرگز با داشتن برخی از نشانه ها نمی توانید به طور قطعی عنوان کنید که سرطان معده دارید. لازم به ذکر است که از علائم و نشانه های اولیه سرطان معده می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• احساس سیر بودن به صورت دائمی:

بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان معده بعد از خوردن غذاهای کم, احساس  پری در بالای شکمشان را تجربه می کنند و همیشه احساس سیر بودن را دارند و کم تر احساس گرسنگی می کنند.

• سوزش سر دل:

یکی از علائم بسیار شایع در بین کسانی که به سرطان معده مبتلا هستند، سوزش سر دل می باشد. می توان اذعان داشت که سوهاضمه, سوزش معده و یا علائمی نظیر زخم معده ممکن است نشانه هایی از تومور معده باشد.

• داشتن حالت تهوع و استفراغ به صورت دائمی:

یکی دیگر از علائم سرطان معده می تواند حالت تهوع و استفراغ آن هم به صورت دائمی باشد. برخی از بیماران مبتلا به سرطان معده علائمی دارند که شامل تهوع و استفراغ است.گاهی, استفراغ حاوی خون است.

این سه علائمی که در بالا به آن ها اشاره شد، از جمله مهم ترین نشانه های اولیه سرطان معده می باشند. . از نشانه های دیگر سرطان معده می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• کاهش وزن غیرقابل توضیح و ناگهانی، به دلیل آن که فرد مورد نظر همیشه احساس سیری می کند و نمی تواند از غذا استفاده نماید. شایان به ذکر می باشد که فقدان اشتها یا کاهش وزن غیرقابل توضیح نشانه رایج سرطان است.
• درد در ناحیه شکم: درد شکم و یا درد بالای ناف می تواند نشانه تومور معده باشد.
• هم چنین ورم یا ایجاد مایعات در شکم نیز ممکن است ناشی از سرطان معده باشد.

افرادی که دچار سو هاضمه هستند و حداقل یکی از موارد زیر را در سابقه پزشکی خود دارند, باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنند:

• یکی از آشنایان یا فامیل نزدیک که سرطان معده داشته است
• دیستپلازی مری بارت
• مجموعه غیر طبیعی از گوارشی پیش سرطانی
• التهاب لایه معده
• کم خونی مزمن
• معده جذب ویتامین B12 را به درستی انجام نمی دهد
• سابقه زخم معده

علائم پیشرفته سرطان معده چه می باشد؟

همان گونه که بیان شد، سرطان معده یک سرطان مرحله به مرحله است و هر چه این سرطان پیشرفت می کند، علائم و نشانه های آن تغییر کرده و حتی بیشتر نیز می شود. می توان اذعان داشت که هنگامی که سرطان معده پیشرفته تر می شود، علائم و نشانه های زیر به طور چشمگیری ظاهر می شود. از علائم پیشرفته سرطان معده می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• ایجاد مایع در معده، که ممکن است موجب باد کردن معده و ورم آن شود
• مدفوع سیاه رنگ که شامل خون می باشد
• خستگی های مزمن و طولانی مدت
• وجود خون در مدفوع
• ایجاد کم خونی (کاهش تعداد گلبول های قرمز خون که می تواند باعث خستگی و بد نفس کشیدن شما شود)
• زرد شدن پوست و سفیدی چشم ( یرقان )

نکات مهم درباره سرطان معده:

به صورت کلی می توانیم اشاره کنیم که، سرطان با یک جهش در DNA سلول رخ می دهد. جهش باعث رشد و تقسیم سلولی بیش از حد نرمال می شود. سلول های سرطانی جمع شده یک تومور را تشکیل می دهند که می تواند به اندام های مجاور حمله کند و به آن ها آسیب وارد نمایند و هم چنین سلول های سرطانی می توانند از تومور جدا شوند تا در سراسر بدن پخش شوند. از نکات هم درباره سرطان معده می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• سرطان متصل به دستگاه گوارش به علت بیماری ریفلاکس گوارشی (GERD) است و کمتر به چاقی و سیگار کشیدن مرتبط است اما سیگار کشیدن نیز تأثیر بسزایی در ایجاد سرطان معده یا حاد شده سرطان معده خواهد داشت. GERD)  یک بیماری ناشی از بازگشت مکرر اسید معده به مری می باشد.)
• باید بدانید که یک همبستگی بسیار قوی بین رژیم غذایی دودی و نمک زده و سرطان معده وجود دارد بنابراین تا می توانید از خوردن غذاهای دودی و هم چنین نمک ( مصرف زیاد نمک ) دوری کنید.
• همانطور که استفاده از یخچال برای نگهداری غذا در سراسر دنیا افزایش یافته است، میزان سرطان معده کاهش یافته است.

عوامل ایجاد سرطان معده در بدن انسان:

عوامل بسیاری در ایجاد سرطان معده در بدن انسان ها نقش دارند. اما باید بدانید که به صورت کلی هم چنان دلیل ایجاد سرطان در بدن افراد مشخص نمی باشد. از عوامل تأثیر گذار در ایجاد سرطان معده می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• مصرف طولانی مدت غذاهای سرخ شده و نمک سود شده
• غذای آلوده به باکتری به خصوص مصرف طولانی مدت غذاهای آماده
• عفونت بانوعی باکتری با نام هلیکوباکترپیلوری
• کاهش اسیدیته معده
• جراحی معده در گذشته
• تماس های طولانی با داروهایی که ترشح اسید معده را می کاهند (H2 بلوگرها)
• زخم های معده و برخی پولیپ ها ( پولیپ هایی که استعداد بدخیمی دارند)
• در افراد دارای گروه خونی A نسبت به گروه خونی O، میزان بروز سرطان معده بیشتر است  

عفونت هلیکوباکتر پیلوری:

عفونت حاصل از هلیکوباکتر پیلوری علت عمده‌ ای از سرطان معده به‌ خصوص سرطان ‌هایی است که در قسمت تحتانی معده رخ می ‌دهند. عفونت طولانی ‌مدت معده با این میکروب ممکن است منجر به التهاب و تغییرات پیش ‌سرطانی در لایه‌ی داخلی معده شود. افراد مبتلا به سرطان معده، نسبت ‌به افرادی که مبتلا به این سرطان نمی باشند، دارای میزان بیشتری از عفونت این باکتری هستند.

عفونت هلیکوباکتر پیلوری با چندین نوع از لنفوم معده نیز مرتبط است. با این وجود بیشتر افرادی که این میکروب را در معده‌ی خود دارند، هرگز دچار سرطان نخواهند شد. خیریه سرطانی از بیماران سرطانی حمایت می کند.