سرطان غدد بزاقی

جایگاه غدد بزاقی اصلی در هر طرف صورت و زیر زبان می باشد. در این قسمت عصب مهم و سایر ساختارها توسط غدد بزاقی یا در نزدیکی جریان دارند و می توانند تحت تأثیر تومورهای بزاق قرار گیرند. اگر چه  تومورهای غدد بزاقی در میان تومور سایر قسمت‌های بدن شیوع چندانی ندارند  اما بیشتر در سرطان‌های حوزه سر و گردن رخ می دهند.

بروز تومورهای غدد بزاقی موجب ایجاد تورم و عدم تقارن  درصورت و ناتوانی فرد در حرکت دهان می گردد. بنابراین به افراد توصیه میگردد به محض مشاهده هرگونه تورم در ناحیه غدد بزاقی و یا عدم تقارن صورت باید به پزشک مراجعه نمایید. توده‌های خوش‌خیم غدد بزاقی با جراحی قابل درمان هستند، اما تومورهای بدخیم گاهی به درمان های پیچیده تری احتیاج دارند. البته باید گفت اگر افراد به موقع به پزشک مراجعه نمایند اکثر این موارد قابل کنترل و درمان خواهد بود.

کاهش ترشح بزاق به اختلال های درون بدن مربوط است. در بعضی از بیماری ها مانند بیماری شوگرن ترشح غدد بزاقی کاهش می یابد و مخاط خشک می شود. این بیماری خودایمنی می باشد و ممکن است با خشکی چشمی و آرتریت روماتویید هم همراه گرددبیماری دیگری به نام سارکوییدوز نیز بیماری خودایمنی و ناشناخته ای می باشد و روی چشم و غدد بزاقی اثر می گذارد.با مصرف برخی داروها نیز ممکن هست ترشح بزاق کاهش یابد. این داروها شامل داروهای ضدفشارخون، ضدحساسیت و آنتی کولینرژیک (مهارکننده های سیستم پاراسمپاتیک) هستند.

این حالت را در افرادی که به دلیل بیماری رادیوتراپی می شوند و از نظر روانی انسان های مضطرب و پراسترسی نیز بسیار مشاهده می کنیم.کمبود بزاق فرد را مستعد عفونت های موضعی و دهانی می نماید. می دانیم که مواد موجود در بزاق از پوسیدگی دندان جلوگیری خواهد کرد. بنابراین بیمارانی که ترشح بزاقشان کاهش یافته، به سرعت دچار پوسیدگی های دندانی خواهند شد.توصیه پزشکان در مورد سنگ های ریز غذذ بزاقی به بیماران این می باشد  که غذاهای ترش بیشتری بخورد تا ترشح بزاق زیاد و سنگ دفع گردد، ولی سنگ های بزرگ ممکن است به عمل جراحی نیاز پیدا نمایند

یکی از اشکال سرطان که در ناحیه بالا تنه و در دهان به وجود می آید سرطان غدد بزاقی است. ما سه غدد بزاقی در بناگوش، زیر زبانی و زیر فکی داریم. همچنین غدد بزاقی خیلی کوچکی نیز در اطراف لب ها، سراسر دهان و گلو و گونه ها وجود دارند.علت اصلی ایجاد انواع سرطان این است که بخشی از سلول های بدن به صورت طبیعی تقسیم نمی شوند. تقسیم سلولی یکی از فرایندهای حیاتی برای بقای یک بافت و در نتیجه زنده ماندن اندام ها است. هنگامی که سلول ها از بین می روند سلول های باقی مانده با فرایند تقسیم جای سلول های قبلی را پر می کنند.

اگر به دلیل برخورد با مواد سمی یا رادیو اکتیو و یا هر دلیل مولد دیگری این رشد متوقف نشود توده ای عظیم از سلول های تولید شده که دیگر مانند سلول های پیشین نیستند به وجود خواهد آمد که به آن تومور می گویند و در اصطلاح گفته می شود فرد به سرطان مبتلا شده است.کار اصلی این غدد ترشح بزاق است. بزاق به هضم غذا ها کمک می کند و دهان ما را مرطوب نگه می دارد. همچنین بزاق دارای خاصیت ضد عفونی کننده برای دهان و دهان و گلو است. این گونه نادر از سرطان معمولا در پاروتید که در برابر گوش ها است به وجود می آید.

سرطان غدد بزاقی کوچک نیز در ناحیه سقف دهان به وجود می آید. بیشتر سرطان های بزاقی خوش خیم بوده و خوشبختانه به بافت های قسمت مجاور منتقل نمی شوند. در مورد علت این بیماری تحقیقاتی در حال انجام است ولی هنوز مشخص نیست که علت این سرطان چه چیزی می باشد.این بیماری اگر گسترش پیدا کند می تواند عصب صورت را از بین برده و آن را فلج کند. غددهای بزاقی به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می شوند که دسته فرعی بسیار خطرناک تر هستند و می توانند موجب مرگ شوند.

متاسفانه این بیماری یک بیماری خاموش است و تا بزرگ نشود و رشد نکند تشخیص آن ممکن نیست و درد خاصی به همراه ندارد. این بیماری به جنسیت هیچ ربطی ندارد و برای زنان و مردان خطرناک بوده و علائم آن نیز در افراد یکسان است.در کشورهای پیشرفته از روش رادیوتراپی استفاده می شود و کشور ما هنوز در تلاش است تا این روش را وارد کند. عمل جراحی این نوع سرطان به تبحر خاصی نیاز دارد و باید متخصصی آن را انجام دهد که در این زمینه علم و آگاهی لازم را داشته باشد. در شکل زیر می توانید تصویری از این غدد را مشاهده نمایید.

علل مشکلات غدد بزاقی

هنگامی که غدد بزاقی دچار مشکل می شوند بزاق نمی تواند به راحتی از این غدد خارج شود و فرد با مشکلات زیادی مواجه می شود که در ادامه برای شما بیان می کنیم. این مشکلات بزاقی می توانند توسط علل مختلفی به وجود بیایند از جمله این علل می توان به:سنگ های بزاقی، عفونت باکتریایی غدد، عفونت ویروسی غدد، کیست های به وجود آمده در غدد که می توانند مسدود کننده راه های خروجی بزاق باشند، نشانگان شوگرن و در نهایت تومورهایی اشاره کرد که بی توجهی به آن ها عواقب جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.

انواع تومورها در غدد بزاق

شناخت عوامل غدد بزاقی می تواند به شما کمک کند. چندین نوع تومور ممکن است موجب بروز بیماری در غدد بزاقی شما شوند که برخی از آن ها خوش خیم بوده و برخی بدخیم هستند.معروف ترین این غدد آدنوم پلئومرفیک و تومور وارتین می باشند. که نوع اول معمولا غدد بناگوشی را مبتلا می کنند. اما نوع دوم خوش خیم بوده و باز هم اکثرا همین غدد را مبتلا می سازند. نوع اول بیشتر در زنان از نوع خوش خیم و غیر سرطانی می باشد و نوع دوم بیشتر در آقایان به وجود می آید.

علائم بیماری سرطان بزاقی

1. داشتن درد در دهان

2. ایجاد زخم در پرده مخاطی دهان

3. گرفتگی بینی

4. ایجاد تغییر در دید و بینایی

5. بی حس شدن قسمت هایی از صورت

6. ضعیف شدن عضلات صورت در یک طرف

7. دهان به سختی باز می شود و عمل بلع به سختی انجام می شود.

8. تورم یا توده در نزدیکی گردن، فک و دهان

چنانچه که با هر یک ازعلائم بالا مواجه شدید  می بایست فورا به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه نمایید . علت ایجاد این سرطان به درستی مشخص نیست اما بعضی دلایل در دسته عوامل خطرزا شناخته می شوند  که شامل مواردی چون : استعمال دخانیات، استفاده بیش از حد تلفن همراه، آلودگی دهان، وراثت، قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا هچون بعضی از فلزات، عوامل ژنتیکی و وراثت، انجام رادیو تراپی ناحیه کردن و فک،  آلودی هوا و … همچنین برخی عوامل مانند قرار گرفتن سن بالا و کم آبی بدن و دندان مصنوعی می تواند در افزایش سرعت رشد بیماری و  تشدید آن دخالت داشته باشند.

عوامل خطر زای بیماری

هر چه سن افراد بالاتر برود امکان بیشتری برای ابتلا به این بیماری پیدا می کنند.تومورهای بد‌خیم در افراد بالای 50 تا 60 سال و تومورهای خوش‌خیم در افراد بالای 40 تا 50 سال دیده می‌شود. در واقع می‌توان گفت تومورهای غدد بزاقی در سنین بالا و در دهه‌های چهارم به بعد در افراد بروز می شود.توده‌های خوش‌خیم غدد بزاقی با جراحی قابل درمان هستند، اما تومورهای بدخیم گاهی به درمان های پیچیده تری نیازمند هستند. البته باید گفت اگر افراد به موقع به پزشک مراجعه نمایند اکثر این موارد قابل کنترل و درمان خواهد بود.افرادی که در معرض اشعه ایکس قرار گرفته اند بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. این گروه از افراد باید چند مدتی یک بار آزمایش چکاپ بدهند تا اگر به مریضی مبتلا شده بودند بیماری پیشرفت نکند.

 از کدام 3 ماده غذایی برای سرطان غدد بزاقی اجتناب کنید؟

تغذیه برای سرطان همیشه به نوع سرطان ، درمان ها و مکمل های مصرفی (در صورت وجود) ، سن ، جنس ، BMI ، سبک زندگی و هر گونه اطلاعات ژنتیکی موجود ارتباط دارد. از این رو در زمان مواجه با آن لازم است که با توجه به نوع بیماری در مصرف مواد غذایی وسواس زیادی خرج کرد.

غذا برای اجتناب از

اب دوغ : دوغ سرشار از مواد موثری همچون  اسید لوریک ، رتینول ، اسید میریستیک و ... می باشد. اسید لوریک با فعال کردن یک مسیر بیوشیمیایی خاص به نام PI3K-AKT-MTOR در تأثیر وین کریستین در سرطان غدد بزاقی دخالت می نماید.  به همین علت  از غذاهایی مانند دوغ با درمان وین کریستین برای سرطان غدد بزاقی باید پیشگیری به عمل آورد.

گیلاس : گیلاس دارای  مواد موثری چون  کرایسین ، ویتامین C ، اسید کلروژنیک و ... است. کرایسین با فعال کردن یک مسیر بیوشیمیایی خاص به نام سیگنالینگ PI3K-AKT-MTOR در تأثیر وین کریستین در سرطان غده بزاقی دخالت می کند. از این رو ، از غذاهایی مانند گیلاس با درمان وین کریستین برای سرطان غدد بزاقی خود داری نمایید.

آزمایش های لازم برای تشخیص سرطان غدد بزاقی

معاینات بالینی:

در این مرحله پزشک با انجام معاینات مربوطه به فک، دهان و گلو می تواند به بروز  بیماری در شخص پی ببرد.

استفاده از روش برداشت نمونه از بافت سرطانی:

در این روش پزشک معالج شما سوزنی به غدد شما فرستاده و مقداری از سلول ها و مایعات را از ناحیه مورد نظر بیرون می کشد، سپس این مواد به آزمایشگاه فرستاده شده و مورد آزمایش قرار می گیرند.

تصویربرداری:

یکی دیگر از روش های پی بردن به بیماری سرطان غدد بزاقی انجام تصویربرداری هایی مانند سی تی اسکن و ام آر آی است که موجب می شود دکتر بتواند بیماری را تشخیص دهد و در درمان بیماری بسیار موثر است.

درمان سرطان غدد بزاقی

جراحی:

سه نوع جراحی برای برداشتن این نوع سرطان وجود دارد که در ادامه آن ها را شرح خواهیم داد. در روش اول قسمتی از غدد بزاقی را حذف می کنند. هنگامی که حجم تومور کم باشد و دسترسی به ناحیه سرطانی راحت باشد از این روش استفاده می شود.در بسیاری موارد غدد بزاقی سرطانی شده و بافت­های اطراف آن را توسط جراحی بر می­ داشته می شوند. در مراحل پیشرفته سرطان یا وقتی سرطان به گره­ های لنفاوی، سر یا گردن رسیده باشد، جراح معمولاً گره­ های لنفاوی را نیز بر می­دارد. بهتر است قبل از جراحی با جراح مشورت نمایید.

همان طور که گفتیم در این روش قسمت سرطانی برداشته می شود و بخش سالمی باقی می ماند. در روش دوم اگر تومور بزرگ باشد همه غدد بزاقی را بر می دارند و  در روش سوم جراحی گره های لنفاوی گردن حذف می گردند. در این روش چنانچه تومور به ناحیه گردن سرایت کرده باشد هم غدد بزاقی دهان و هم گره های لنفاوی گردن برداشته می شوند.

روش پرتو درمانی:

در روش پرتو درمانی از پرتو هایی مانند اشعه ایکس استفاده کرده و سلول های سرطانی را می کشند. این کار به وسیله یک ماشین انجام می شود و شخص باید دراز بکشد تا پرتوها سرطان او را درمان کنند و تومور را از بین ببرند.

شیمی درمانی در درمان سرطان غدد بزاقی:

این روش نوعی درمان است که با استفاده از مواد دارویی سلول های سرطانی را از بین می برند. اگر سرطان خیلی پیشرفت کرده باشد و به نقاط دور بدن برسد از این روش استفاده می کنند. در حال حاضر از این روش برای درمان سرطان غدد بزاقی استفاده نمی گردد و بیشتر جنبه پژوهشی دارد.

برش گردن در سرطان غدد بزاقی:

اگر سرطان در مراحل پیشرفته قرار گیرد یا  به غدد لنفاوی رسیده باشد، جراح از طریق گردن عمل جراحی را پیشنهاد می کند. این عمل انواع مختلفی  را در بر می گیرد. ولی  هدف تمام آن ها برداشتن غدد لنفاوی سرطانی شده می باشد . در این روش جراح عضله، بافت همبند و اعصاب و عروق خونی یک طرف را تخلیه و جدا می سازد . این کار منجر به آن شده  تا  احساس کرختی یا وزوز در گوش، ناتوانی در بلند کردن بازو، یا ضعف در لَب پایین شود. این حالت­ها به مرور کاهش می یابد . ضمن اینکه پس از جراحی برای این موارد  فیزیوتراپی و ورزش­های خاص گفته می­ شود.

چه کار کنیم تا به سرطان غدد بزاقی مبتلا نشویم؟

راه هایی وجود دارند که شما را از این بیماری سخت و آزار دهنده نجات می دهد و اجازه نمی دهد سلول های سرطانی به بدن شما وارد شوند از جمله این راهکار ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• با استفاده از مسواک های نرم در روز چند بار دهان خود را از هر آلودگی پاک کرده و اجازه ندهید این بیماری به شما نزدیک شود.
• بعد از صرف غذا با آب گرم و نمک دهان خود را شست و شو دهید.
• سعی کنید دهان خود را مرطوب نگهداری کنید.
• به حد کافی آب و مایعات بخورید و از غذاهای آبکی استفاده کنید. زیرا رطوبت مورد نیاز بدن شما باید تامین شود.
• تا می توانید از مصرف سس و ادویه جات دوری کنید و غذا های خشک مصرف نکنید.
• کافئین و نوشیدنی های حاوی الکل را از نوشیدنی های خود حذف نمایید.
• از غذا هایی که محیط دهان شما را تحریک می کنند بپرهیزید مانند نوشابه های گازدار و غذا های اسیدی.

در نهایت

همانطور که می دانید امروزه در سراسر جهان انواع مختلفی از سرطان وجود دارد که افراد زیادی را درگیر می سازد.این بیماری در دسته  بیماری های پر هزینه می باشد که  افزراد زیادی از این بابت برای درمان با مشکل مواجه می شوند. از این حیث  موسسات زیادی در جهت یاری رساندن به این بیماران تاسیس شده  است که موسسه خیریه سید حسین رضوی از این دسته موسسات می باشد. این مراکز با اجاره تاج گل و استند تسلیت ، اقدام به پرداخت هزینه های درمان این بیماران می نمایند. شما می توانید با اجاره از این موسسات در این امیر خیر خواهانه سهیم باشید.