بررسی تاثیر رادیوتراپی در بیماران مبتلا به ۱۹ covid

بیماری سرطان نوعی بیماری غیر واگیر دار و مزمن می باشد که حاصل تقسیم غیر طبیعی سلول های بافت های مختلف بدن می باشند. امروزه درمان های مختلفی برای بیماری سرطان وجود دارد که این درمان ها شامل شیمی درمانی، هورمون درمانی و پرتو درمانی یا رادیو تراپی می باشد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی رادیوتراپی و تاثیر آن بر بیماران مبتلا به کووید 19  بپردازیم پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. 

روش انجام پرتو درمانی

از میان انواع مختلف روش های درمانی، پرتو درمانی یکی از انواع روش ها برای درمان سرطان می باشد که در این روش، ذرات پر انرژی یا امواجی مانند اشعه ایکس ، اشعه گاما ، پرتوهای الکترونی یا با کمک نوع مشخصی انرژی از ادامه رشد و تقسیم سلول های سرطانی در بدن جلوگیری خواهد شد. مکانیزم عملکرد این پرتو ها بدین شکل است که این پرتو ها از ماده یونیزاسیون عبور کرده و در ماده تولید یون های مثبت و منفی می‌ کند.

به دنبال این امر سلول رفته رفته کوچک تر شده و از بین خواهند رفت. هدف از انجام روش پرتودرمانی از بین بردن سلول ‌های سرطانی به گونه ای است که کم ترین میزان آسیب به سلول های سالم وارد می شود. با این حال گاهی أوقات ممکن است این درمان به سلول ‌های سالم مجاور بافت هدف یا همان بافت سرطانی نیز آسیب رسانده یا با نابود کردن DNA موجود در آن ها جلوی رشد کردن و تقسیم شدن این سلول ها را می گیرد.

با این وجود درست است که با استفاده از این پرتو ها سلول ‌های سرطانی و قسمتی از سلول ‌های سالم را با هم از بین می‌برند اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که بیش‌ تر سلول ‌ها به دنبال تأثیر پرتو و عملکرد آن به طور کامل بهبود می‌یابند. همچنین رادیوتراپی می تواند به عنوان قسمتی از روند معالجه به حساب آمده و از عود تومور بعد از جراحی برداشت تومور بدخیم (برای مثال، مراحل اولیه سرطان پستان) جلوگیری نماید. به کار بردن روش پرتودرمانی در بیماران می تواند اثر شیمی درمانی را افزایش دهد و به همین دلیل در تومورهای حساس، قبل، بعد و همزمان با شیمی درمانی نیز استفاده می شود.

انواع رادیو تراپی

به طور کلی سه نوع روش برای پرتو درمانی وجود دارد که شامل پرتو درمانی داخلی، پرتو درمانی خارجی و پرتو درمانی سیستماتیک می باشد که در ادامه هر یک را مورد بررسی قرار داده ایم.

پرتو درمانی خارجی

روش پرتو درمانی خارجی شایع ترین نوع روش پرتو درمانی به حساب می آید. در این روش، دستگاهی که در خارج از بدن بیمار قرار گرفته است مسئول تولید اشعه های مربوطه می باشد. این اشعه ها از بیرون به بافت و یا سلول های سرطانی تابانده می شوند تا روند رشد و تقسیم شدن غیر طبیعی آن ها را مختل کرده و یا از بین ببرند. این کار به طور معمول در طول چند هفته و بعضی أوقات هم دو بار در روز طی چند هفته انجام می گیرد و زمان این روش درمانی هم معمولا بین 20 تا 30 دقیقه می باشد که تعیین تعداد جلسات پرتو درمانی بیمار و سایر جزئیات مربوط به آن توسط پزشک معالج وی تعیین خواهد شد. به طو معمول پرتودرمانی خارجی جهت درمان بیمارانی استفاده می شود که سرپایی بوده و برای انجام دادن آن نیز نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند.

از روش پرتودرمانی خارجی در درمان انواع گوناگونی از سرطان مثل سرطان های سینه، مثانه، دهانه رحم، حنجره، ریه، پروستات و واژن استفاده می شود. به غیر از مواردی که تا به الان ذکر کردیم، پرتو درمانی خارجی را می توان در موارد دیگری هم به کار برد. به طور مثال به جهت کاهش درد یا از بین بردن سایر مشکلات بیماران در زمانی که بیماری سرطان از محل اولیه به سایر قسمت‌ های بدن منتشر شده است نیز استفاده از روش پرتو درمانی می تواند مفید واقع شود.

پرتو درمانی داخلی

این روش که براکی تراپی هم خوانده می شود، در واقع نوعی روش موضعی جهت درمان سرطان به حساب می آید. در روش براکی تراپی منبعی که نقش تولید اشعه را بر عهده دارد در داخل بافت تومور سرطانی و یا نزدیک به آن قرار می گیرد. در بعضی مواقع این منبع اشعه برای مدتی در داخل بدن باقی می ماند و سپس از بدن خارج می شود.

در روش براکی تراپی درمان به کار رفته تنها مخصوص به خود تومور می باشد و از این طریق هم بافت‌ های سالم بدن در معرض اشعه قرار نخواهند گرفت. این روش پرتو درمانی به شکل سرپایی یا بستری در بیمارستان هم انجام می شود و در درمان سرطان هایی همچون سرطان های سر و گردن، پستان، دهانه رحم، پروستات، کیسه صفرا، مری، چشم، ریه و غیره به کار می رود. این روش معمولا همراه با سایر روش‌ های درمانی مانند رادیوتراپی خارجی، شیمی‌ درمانی و جراحی به کار برده می ‌شود.

پرتو درمانی سیستمیک

در روش پرتو درمانی داخلی در صورتی که منبع درمانی به کار رفته جهت درمان بیمار مایع باشد به آن پرتو درمانی سیستمیک اطلاق می شود. در روش پرتو درمانی سیستمیک، داروی رادیواکتیو در خون بیمار جریان پیدا کرده و از این طریق به بافت ‌های سرطانی ‌رسیده و سلول ‌های سرطانی را از بین می برد. این داروی رادیواکتیو می تواند از طریق بلع و یا تزریق وریدی هم وارد بدن فرد بیمار شود.

در صورتی که از روش پرتو درمانی سیستمیک برای بیمار استفاده شود، تمامی مایعات بدن بیمار مانند ادرار، عرق و بزاق در بلند مدت قابلیت پرتودهی دارند. باز این رو لازم است تا احتیاط‌ های خاصی برای افرادی که در تماس با بیمار هستند در نظر گرفته شود.

رادیوتراپی در بیماران مبتلا به covid 19

همان طور که پیش از این نیز اشاره شد، رادیوتراپی یکی از درمان های اصلی بیماران مبتلا به سرطان می باشد که به عنوان درمان پایه، درمان کمکی و یا درمان تسکینی مورد استفاده قرار گرفته و می تواند به تنهایی و در بسیاری از موارد همزمان با شیمی درمانی هم انجام گیرد. بر اساس تحقیقات انجام گرفته  حداقل 60 درصد از بیماران مبتلا به سرطان در دوره ای از طول بیماری خود نیاز دارند تا درمان رادیوتراپی برای آن ها انجام شود. روند درمانی در این بیماران به گونه ای است که ایجاب می کند حداقل 5 روز در هفته را جهت انجام درمان خود به مراکز درمانی مراجعه کنند.

از این رو در صورتی که در این زمان ها روند ابتلا به بیماری های عفونی شدت یافته باشد، بیماران کاندید رادیوتراپی هم به دلیل مراجعات مکرر در خطر ابتلا به بیماری های واگیر قرار خواهند گرفت. علاوه بر این ممکن است این بیماران، بیماری که از محیط کسب کرده اند را به اطرافیان و یا سایر بیماران و کادر درمان نیز انتقال دهند؛ از این رو برای این دسته از بیماران رعایت رویه های بهداشتی و استفاده از روش های پیش گیری از ابتلا به عفونت جزء کارهای ضروری محسوب می شود.

بیماری ناشی از کرونا ویروس جدید یا COVID-19 نوعی بیماری واگیر دار است که از قدرت انتشار و سرایت پذیری بالایی برخوردار است و به همین دلیل در طی مدت بسیار کوتاهی در جهان تبدیل به یک بیماری همه گیر و خطرناکی شده و بیش تر نقاط جهان را درگیر مشکلاتی از قبیل مسائل بهداشتی، درمانی و اقتصادی بسیاری نموده است. مهم ترین اقدامی که جهت کنترل و محدود سازی شیوع و گسترش این بیماری می توان انجام داد، شکستن زنجیره انتقال بیماری می باشد.

از جمله اقداماتی که در این راستا می توان برای بیماران انجام داد تشخیص به موقع و سریع، جدا کردن بیمار یا ایزولاسیون و ارائه مراقبت های طبی لازم در اسرع وقت برای بیماران می باشد تا بتوان از این طریق شیوع بیماری را تا حدی تحت کنترل در آورد. از جمله اقداماتی که می توان برای این بیماران انجام داد شامل اقدامات تصویر برداری ریه یا گرافی ساده قفسه سینه، سی تی اسکن بدون کنتراست ریه، کنترل سطح اشباع خون از اکسیژن، آزمایشات خون شامل  (CBC, ESR, CRP, PCR) سرم و ترشحات تنفسی می باشد.

زمان شروع درمان رادیوتراپی

نتایج حاصل از تحقیقات قبلی نشان داده اند که برای شروع درمان رادیوتراپی در بیماران حال چه به عنوان درمان اصلی یا چه به عنوان درمان کمکی، یک زمان طلایی برای شروع روند درمان وجود دارد که شروع درمان پس از این زمان با نتایج بد درمانی همراه خواهد بود. همچنین بر أساس آن چه مطالعات پیشین نشان می دهند، در صورتی که بین جلسات رادیوتراپی وقفه ایجاد شده و در نتیجه زمان درمان طولانی شود می تواند منجر به کاهش میزان بقای کلی بیماران شود. به همین دلیل انجام درمان های رادیوتراپی در زمان رخ دادن چنین اپیدمی هایی یک چالش محسوب شده و باید تصمیم صحیح در این امر اتخاذ شود.

در چنین مواردی لازم است تا بین خطر ابتلا به بیماری عفونی کشنده و همچنین احتمال پیشرفت بیماری سرطان دقت بیشتری لحاظ شود، چون که کنترل عفونت در بیمارانی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند حائز اهمیت بوده و این امر در اعضای تیم درمان مهم و قابل توجه می باشد. اگر چه میزان عفونت COVID-19 در شهرهای مختلف و حتی مراکز مختلف متفاوت بوده و شواهد علمی محکمی برای توجیه شیوع بیش تر این بیماری در بخش های رادیوتراپی در دست نمی باشد، با این حال با رعایت نکات ذکر شده در این حیطه می توان ریسک ابتلا به بیماری های عفونی همه گیر را کاهش داده و درمان بیماری را با آسودگی بیش تری پیگیری نمود.

نتیجه گیری

به عنوان نتیجه می توان گفت که ابتلا به بیماری کووید 19 می تواند تاثیرات زیادی بر روند درمان بیماران داشته باشد. تصمیم گیری درباره شروع درمان باید به صورت فرد به فرد انجام شده و بر اساس ضرورت شروع درمان و میزان اثربخشی و احتمال ابتلا، به عفونت بهترین تصمیم برای بیماران گرفته شود. در بیمارانی که به تعویق انداختن درمان به احتمال زیاد اثرات سوء زیادی بر جای نمی گذارد بهتر است درمان به تعویق انداخته شود. با توجه به این که در بخش جراحی نیز محدودیت هایی برای جراحی وجود دارد بهتر است تصمیم گیری برای بیماران به صورت تیمی انجام شود و بهتر است که این جلسات به صورت تله مدیسن برگزار شود. همچنین با خرید تاج گل  خیریه از موسسات خیریه می توانید به بیماران سرطانی  کمک کنید.