پیشگیری از سرطان با کاهش وزن

چاقی و اضافه وزن یکی از مشکلات جدی و فراگیر در سراسر دنیا می باشد که همواره اثرات سو بر سلامتی فرد گذاشته و او را مستعد ابتلا به انواع بیماری ها می کند. از جمله بیماری هایی که افراد چاق در معرض ابتلا به آن ها هستند می توان بیماری های قلبی عروقی، فشار خون بالا، دیابت، چربی خون بالا، آپنه انسدادی، اختلالات روانی، آسم و همچنین سرطان می شود. گزارشات از سر تا سر جهان نشان می دهند که درصد قابل توجهی از موارد ابتلا به سرطان در بیماران دچار اضافه وزن و چاقی قابل مشاهده است. 

در کشورهای مختلف جهان علی الخصوص ایران، سبک زندگی نادرست و رژیم غذایی ناسالم و مصرف وعده های غذایی مضر باعث شده که در دهه اخیر، تعداد افرادی که دچار اضافه وزن می شوند به طرز نگران کننده ای افزایش یابد.

یکی دیگر از دلایل شیوع گسترده چاقی و اضافه وزن در میان مردم، کاهش تحرک و فعالیت و در پیش گرفتن رویه ای نامناسب در انجام فعالیت های روزانه، نظیر استفاده دائم از خودروهای شخصی و عدم پیاده روی، ساعت ها نشستن پشت میز یا پشت فرمان و عادت نکردن به ورزش حداقل نیم ساعت در روز می باشد که خود باعث تشدید اضافه وزن در این افراد می شود. همین عامل باعث شده تا درصد قابل توجهی از جمعیت دچار اضافه وزن شده و در معرض بیماری های گوناگون، از جمله انواع سرطان ها قرار بگیرند. 

کاهش وزن چگونه می تواند باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان شود؟

بر اساس مطالعات انجام گرفته بر روی افراد مختلف و بیماران مبتلا به سرطان، مشاهده شده است که در افرادی که از وزن متعادل و متناسبی که به طور مداوم آن را حفظ نموده اند برخوردار هستند، احتمال ظهور علائم سرطان و ابتلا به انواع مختلف آن کمتر از افرادی با شاخص توده بدنی یا BMI بالا می باشد و می تواند از ایجاد بیماری در فرد تا حد زیادی جلوگیری کند.

دیده شده که حتی اشخاصی که قبلاً به سرطان مبتلا بوده و از اضافه وزن و چاقی رنج می برند، اگر در زمان ابتلا، در طول دوره های درمانی یا به هنگام بهبود بیماری اقدام به کاهش وزن خود با پیروی از عادات سالم و رژیم مناسب غذایی کنند، میزان بروز علائم در آن ها کمتر شده و مقداری از شدت آن ها کاسته خواهد شد. در واقع نگه داشتن وزن در بازه نرمال می تواند روند بهبود بیماران مبتلا به سرطان را مقداری سرعت بخشیده و طول مدت بیماری را در آن ها کاهش دهد. 

همان طور که بالا بودن وزن در سنین جوانی و بزرگسالی می تواند ریسک ابتلا به سرطان را در افراد افزایش دهد، زیاد بودن وزن نوزادان در هنگام تولد هم به عنوان عامل خطری برای ابتلا کودک به سرطان در آینده خواهد بود. برای جلوگیری از این اتفاق باید مادران باردار از نظر رژیم غذایی و فعالیت روزانه تحت نظارت قرار گرفته و به آن ها در مورد فعالیت ها و کارهای مجاز و ممنوع توصیه هایی داده شود.

نوزادان با وزن اضافه عموماً از مادرانی که مبتلا به قند خون بالاتر از حد طبیعی یا دیابت می باشند رخ می دهد. این گونه از مادران در معرض خطرات گوناگونی قرار دارند که از این نظر باید حتماً تحت نظر پزشک قرار گیرند و قند خون آن ها به طور مناسب کنترل گردد. 

علاوه بر این ها، افرادی هم وجود دارند که از سرطان نجات یافته و حال می خواهند به زندگی عادی خود باز گردند. این افراد مسلماً باید عادات نادرست و خطرزایی را که پیش از آشکار شدن علائم و نشانه های بیماری در خود پرورده بودند را کنار گذاشته و رفتارهای سالم را جایگزین آن ها کنند. آنچه در این افراد اهمیت دارد، حفظ و کنترل وزن در بازه نرمال و جلوگیری از افزایش ناخواسته وزن می باشد.

در صورتی که بعد از بهبود از سرطان، وزن این افراد از میزان عادی فراتر رفته و دچار اضافه وزن شوند، خطر بروز بیماری های دیگری، نظیر مشکلات قلبی - عروقی، دیابت یا سایر اختلالات در آن ها افزایش یافته و یا با عود مجدد سرطان، احتمال زنده ماندن بیمار و شکست دوباره بیماری کمتر شده و از میزان سال های عمر او کاسته خواهد شد. 

نکته مهم در کاهش ریسک ابتلا به سرطان

هنگامی که ما به افراد توصیه می کنیم تا وزن خود را جهت کم کردن ریسک ابتلا به بیماری های مزمن کاهش دهند، اغلب آن ها تصور می کنند که تنها کاهش وزن به یکباره و برای مدتی کوتاه می تواند در کاهش خطر ابتلا به بیماری هایی همچون سرطان مفید واقع شود، اما حقیقت چیز دیگری است. وقتی از کاهش وزن و جلوگیری از اضافه وزن و چاقی صحبت می شود، منظور صرفاً کاهش وزن برای دوره کوتاهی نیست.

فردی که دارای اضافه وزن است باید سعی کند تا وزن خود را به میزان استاندارد برساند و پس از آن، تلاش کند تا آن را در همین بازه حفظ کند. چنانچه وزن فرد به طور دائم تغییر کرده و بالا پایین شده و در مدت زمان طولانی از ثبات لازم برخوردار نباشد، همین عامل می تواند فرد را مستعد ابتلا به انواع بیماری ها به ویژه سرطان بکند. بنابراین لازم است وزن در بازه ای متعادل و طبیعی نگه داشته شود تا فرد در مطلوب ترین حالت سلامتی قرارگیرد. 

راه کارهایی برای کاهش مؤثر وزن

هر فردی باید برای رسیدن به وزن متعادل خود و حفظ آن برنامه ای مشخص و مستمر را در زندگی خود پیاده کند. یکی از مهم ترین، کارآمدترین و در عین حال کم خطر ترین راه ها برای کاهش مؤثر وزن، تغییر شیوه زندگی و در پیش گرفتن عادات سالم و ترک رفتارهای آسیب رسان به سلامت بدن می باشد.

اساس این راه کارهای پیشگیرانه و محافظتی، کاهش مصرف غذا و جایگزین کردن مواد مغذی و سودمند در وعده های غذایی به جای غذاهای مضر و همچنین افزایش فعالیت بدنی در قالب ورزش، پیاده روی یا سایر اقسام تحرکات بدنی می باشد.

برای حفظ متعادل وزن خود در حیطه استاندارد لازم است به توصیه های زیر تا حد امکان عمل کنید: 

• شما محدودیتی در مصرف غذاهای مورد پسند خود ندارید، به شرط حفظ تعادل در استفاده از آن ها.

• نوشیدن آب به میزان کافی در طول روز

• افزایش تعداد وعده های مصرفی در کنار کاهش حجم هر کدام از وعده ها

• مصرف حداقل 0.8 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز

• با آرامش و بدون عجله و در محیطی آرام و بدون استرس غذا بخورید. 

• وعده صبحانه را به هیچ وجه فراموش نکنید و حتماً آن را کامل مصرف کنید.

• در وعده های غذایی خود فیبر بیشتری نظیر انواع میوه و سبزیجات بگنجانید. 

• سعی کنید با شیبی ملایم وزن خود را کم کنید. کاهش ناگهانی وزن می تواند عوارضی ناخواسته همچون کم خونی، ریزش مو، بازگشت دوباره وزن قبلی، ضعف و بی حالی و سایر علائم را به دنبال داشته باشد. 

• خواب کافی و با کیفیت داشته باشید. 

• تحرک و فعالیت بدنی داشته باشید و سعی کنید روزانه حداقل 30 دقیقه را به ورزش اختصاص دهید. 

• هنگام مصرف وعده های اصلی و میان وعده ها، سعی کنید بیشتر از مواد غذایی کم کالری مثل میوه ها، غلات و سبزیجات به جای غذاهای پر کالری یا سرخ شده استفاده کنید. 

• مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی قند مصنوعی را در خود محدود سازید.