علائم آندومتریوز از درد لگن تا ناباروری

زمانی که بافت داخل رحم رشد خود را در خارج از رحم ادامه می دهد بیماری آندومتریوز شکل گرفته است. این بیماری از اختلالات دردناک است که از فردی به فرد دیگر تغییر می کند. در بیماری آندومتریوز  لایه داخلی رحم که همان اندومتر است در خارج از رحم تشکیل شده و منجر به بروز اختلال می شود همچنان تخمدان از اندام هایی است که مستعد ابتلا به سرطان تخمدان می باشد که با بررسی و معاینات دقیق می توان از این بیماری پیشگیری کنید.

بافت آندومتر می تواند در دیگر قسمت های بدن رشد کند. محل تشکیل این بافت در حالت طبیعی در جدار داخل رحم است که هنگام بروز بیماری در قسمت هایی مانند لگن، تخمدان ها و لوله های فالوپ به فعالیت خود ادامه می دهد.رایج ترین قسمتی که احتمال تشکیل آندومتر در ان وجود دارد لگن است.

 زمانی که بیماری آندومتریوز به وجود می آید با هر بار قاعدگی لایه آندومتر ضخیم شده و خونریزی می کند . گسترش این بافت در مکانی غیر از داخل رحم مانند لوله های فالوپ و لگن و تخمدان ها مشکلات متعددی را به وجود می آورد.از جمله در تخمدانها می تواند منجر به ایجاد کیست شود که به آن ها آندومتریوم می گویند این کیست ها باعث تحریک و درد در بافت اطراف تخمدان ها خواهد شد و به ناباروری می انجامد.

دردهای شکم و لگنی که گاه می تواند غیر طبیعی باشد و در دوران قاعدگی شدت می یابد از علائم آندومتریوز است، از دیگر اثرات آن نیز اختلال در باروری است. امروزه درمان های موفقیت آمیزی برای این بیماری وجود دارد.

تعریف اندومتریوز :

بیماری زنانه است که طبق آمار های به دست آمده 10 درصد زنان را درگیر کرده است این بیماری به دلیل رشد بافت آندومتر در جایی خارج از دیواره داخلی رحم ایجاد می شود. وقتی اندومتر که همان بافت داخل رحم است در مکانی مانند تخمدان ها، لگن و روده ها رشد می کند اندومتریوز به وجود آمده است.با رشد بافت اندومتر در جایی خارج از رحم مشکلات متعددی به وجود می اید.

در طول دوره قاعدگی تغییرات هورمونی در بدن زنان منجر به ضخیم شدن بافت آندومتر می شود این لایه ضخیم زمان قاعدگی فروریخته و خونریزی قاعدگی را به وجود می آورد ولی این در حالتی است که بافت ضخیم شده در دیواره داخلی رحم رشد کرده باشد که خون حاصل از ریزش دیواره از بدن خارج شود.

اگر بافت آندومتر در جای دیگری مانند لگن رشد کرده و ضخیم شود در هنگام ریزش این بافت، امکان خروج آن وجود ندارد در نتیجه خون حاصل از آن در لگن حبس می شود که باعث بروز مشکلات متعددی می شود.این مشکلات می تواند شامل تحریک، ایجاد بافت اسکار، چسبندگی که منجر به اتصال اندام های لگن می شود، قاعدگی بسیار دردناک، مشکل در باروری و... باشد.

علائم آندومتریوز :

شدت علائم آندومتریوز در هر فرد متفاوت است. درد حاصل از این بیماری که اغلب در دوران قاعدگی اتفاق می افتد ممکن است خفیف و یا شدید باشد. نکته قابل ذکر این است که شدت درد تعیین کننده شدت بیماری نیست.گاهی ممکن است بیماری به شدت گسترش پیدا کرده باشد و مدتها از آن گذشته باشد ولی  درد خفیفی به همراه داشته باشد و همچنین برعکس این مسئله نیز ممکن است اتفاق بیافتد.

 گاهی بیماری آندومتریوز بدون درد و علائم مشهودی به وجود می اید. خانم ها در سنین باروری و معمولا در سن 30 تا 50 سالگی بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.این بیماری گاهی مشکلات حادی به وجود نمی اورد ولی گاهی باعث ناباروری شده و قاعدگی های دردناک و درد لگن به همراه دارد که نیاز به درمان به وجود می اید. به طور کلی علائم بارز آندومتریوز می تواند شامل موارد زیر باشد.

• قاعدگی همراه با درد غیر عادی.
• درد شکم و لگن و کمردرد قبل از قاعدگی.
• خونریزی های شدید و غیر عادی در زمان قاعدگی.
• درد در هنگام رابطه جنسی.
• ناراحتی در روده .
• اختلالات باروری.

موارد ذکر شده از جمله شایع ترین علائم بیماری است که مهمترین آن درد لگن در دوره قاعدگی است. اما در کنار علائم فوق می تواند علائم دیگری مانند ضعف و خستگی، اسهال، یبوست، حالت تهوع را اشاره کرد که در دوره قاعدگی بیشتر مشهود هستند.بیماری هایی مانند التهاب لگن، کیست تخمدان و یا سندرم روده تحریک پذیر نیز می تواند علائم مشابه اندومتریوز داشته باشد که برای بررسی دقیق بیماری نیاز به ازمایشات بالینی توسط پزشک وجود دارد.

علائم این بیماری متناسب با عضوی که مبتلا شده تغییر می کند گاهی تخمدان ها در گیر میشود و گاهی لگن همچنین لوله های فالوپ، انتهای روده باریک، روده بزرگ، راست روده، اپاندیس و مثانه نیز ممکن است درگیر شود.گاهی کیست های تشکیل شده پاره می شود و در ادامه درد شدیدی به وجود می اید.

در موارد خیلی کم نیز اگر مثانه یا رکتوم  درگیر شده باشد امکان دیده شدن خون در ادرار یا مدفوع  وجود دارد.بیماری آندومتریوز در زنانی که تا بحال باردار نشده اند شایع تر است. زیرا تغییرات هورمونی در دوران بارداری مانعی برای بروز این بیماری است.

 زمان مراجعه به پزشک در بیماری آندومتریوز :

بروز هر یک از علائم ذکر شده دلیلی برای مراجعه به پزشک می باشد. در صورت بروز هر یک از علائم نیاز است که به متخصص زنان مراجعه نمایید.چنانچه در زمان مناسب نسبت به درمان این بیماری اقدام شود احتمال بهبودی آن افزایش می یابد. عدم توجه و بی تفاوتی نسبت به این بیماری ممکن است منجر به گسترش آن و بروز مشکلات بیشتری شود همچنین روند درمان نیز با مشکل مواجه می شود.پس در صورت بروز علائم آندومتریوز حتما نیاز به بررسی یک پزشک متخصص زنان برای تشخیص دقیق بیماری و شروع درمان وجود دارد.

عوامل بروز اندومتریوز :

علت مشخصی برای این بیماری وجود ندارد ولی به طور کلی عوامل زیر می تواند دلیلی بر این بیماری باشد.

• بازگشت خون قاعدگی به رحم: زمانی که مخاط داخل رحم یا همان اندومتر به وسیله لوله های فالوپ به سمت حفره شکمی جریان پیدا کند احتمال برگشت خون قاعدگی به رحم اتفاق می افتد. ورود لایه های مخاطی به داخل حفره شکمی باعث رشد این لایه ها در لگن و بروز اندومتریوز می شود.

گاهی برگشت خون به رحم بدون بروز مشکل اتفاق می افتند ولی به صورت شایع می توان این امر را دلیل اصلی بروز اندومتریوز نامید.

• تبدیل سلول های صفاقی به اندومتر: گاهی هورمونها باعث می شوند سلول های صفاقی به اندومتر تبدیل شده و اندومتریوز را تشکیل دهند این سلول ها، سلول هایی هستند که درون حفره شکم وجود دارند.

• مشکلات سیستم ایمنی: گاهی سیستم ایمنی به درستی کار نکرده و سلول های اندومتر را سرکوب نمی کند در نهایت این سلولها در جایی غیر از دیواره رحم رشد کرده و آندومتریوز ایجاد می شود.

• عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند آلودگی های محیط به سموم مختلف باعث اختلال سیستم ایمنی و دستگاه تناسلی و بروز این بیماری می شود.

• عمل جراحی: عمل جراحی مانند سزارین و یا هیسترکتومی می تواند منجر به انتقال اندومتر به برش جراحی و رشد آن و بروز بیماری اندومتریوز شود.

• تبدیل سلول های جنینی به اندومتر: بعضی از هورمون ها مانند استروژن باعث تغییر سلول های جنینی به سلول های اندومتر می شود که در دوران بلوغ این اتفاق می افتد.

خطر افزایش آندومتریوز :

عوامل متعددی می تواند به عنوان عوامل خطر برای بروز این بیماری باشد از آن جمله می توان به قاعدگی زود هنگام در سنین پایین، یائسگی دیر هنگام، چرخه قاعدگی کوتاه، سطح بالای استروژن، پایین بودن شاخص توده بدنی، ناهنجاری رحم، وجود اندومتریوز در خانواده و ژنتیک، مصرف الکل، قاعدگی غیر طبیعی اشاره کرد.در اکثر موارد آندومتریوز چند سال بعد از شروع قاعدگی اتفاق می افتد و با بارداری زنان تا حدودی از بین می رود. همچنین با شروع دوران یائسگی به طور کامل از بین خواهد رفت.

ناباروری در اثر آندومتریوز :

یکی از عوارض با اهمیت آندومتریوز ناباروری است که چندان خوشایند نیست و مهمترین دلیل برای درمان آن به شمار می رود. طبق امارهای بدست امده نیمی از زنانی که مبتلا به اندومتریوز هستند با اختلال در بارداری مواجه هستند.

گاهی نیز با وجود اندومتریوز خفیف امکان بارداری وجود دارد. ولی به طور کلی افرادی که مشکل اندومتریوز دارند بهتر است برای باردار شدن اقدام کنند چرا که این مشکل به خودی خود می تواند بارداری این افراد را به تاخیر بیاندازد.همچنین در زنان مبتلا به اندومتریوز احتمال بروز سرطان تخمدان نیز بیشتر از دیگران است.