ایا واکسیناسیون HPV از سرطان دهانه رحم جلوگیری میکند؟

یکی از عفونت های رایج منتقله از راه برقراری جنسی محافظت نشده، عفونت ایجاد شده از طریق گروهی از ویروس ها به نام ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV می باشد که از یک DNA با دو رشته تشکیل شده است. در بیشتر مواقع از آن جایی که این عفونت علامت بارز و مشخصه آشکاری ندارد به همین دلیل تشخیص داده نشده و خود به خود در بدن کنترل و محدود می شود.

عفونت هایی که توسط ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می شوند ممکن است هم خوش خیم و هم بد خیم باشند که عموماً در بافت سنگفرشی موجود در مخاط یا پوست دستگاه تناسلی یا دهان ایجاد می شود.

گونه های مختلفی از این ویروس تا به امروز یافت شده است که یکی از بیماری های رایجی که در انسان به وجود می آورند، ایجاد سرطان در دهانه رحم در خانم ها می باشد.

این ویروس ها بر اساس گونه و نوع بیماری ایجاد شده به انواع خطرناک و کم خطر تقسیم می شوند که گونه های کم خطر مسئول ایجاد بسیاری از زگیل های تناسلی ایجاد شده در دستگاه تناسلی خانم ها و آقایان، بروز نقایصی در دهانه رحم خانم ها و پدید آمدن ضایعه هایی در مخاط دهان و نواحی انتهایی حلق می باشد. حدود 10 درصد از این عفونت ها می توانند پیشرفت کرده و در نهایت تبدیل به ضایعات سرطانی بدخیمی شوند که نیازمند درمان های جراحی خواهند بود.

این ویروس علاوه بر سرطان دهانه رحم می تواند سایر انواع سرطان ها از قبیل سرطان ناحیه واژن، مقعد، آلت تناسلی مردانه و سرطان های دهانی حلقی را هم در صورت عدم تشخیص و شروع به موقع درمان ها به وجود آورند.

سرطان دهانه رحم در خانم ها یکی از بیماری هایی است که به راحتی می توان از آن پیشگیری کرد و یکی از مهم ترین راه های جلوگیری از ابتلا به آن، تزریق واکسن HPV می باشد که این تزریق زمانی که در سنین 15 تا 26 سالگی در خانم ها انجام شود، بیشترین تأثیر را در جلوگیری از ابتلا به سرطان های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی خواهد داشت.

عفونت HPV و سرطان دهانه رحم

در میان انواع سرطان های شایع در میان زنان، سرطان دهانه رحم جایگاه سوم را به خود اختصاص می دهد که عفونت حاصل از آلودگی با ویروس HPV یکی از رایج ترین و مهم ترین علل آن می باشد.

این سرطان ممکن است هم سلول های لایه سطحی پوشاننده مخاط دهانه رحم در خانم ها (یا همان سلول های سنگفرشی)، غدد موجود در این بافت و یا هر دو را به طور همزمان درگیر کند و به طور گسترده در این ناحیه گسترش یابد؛ به طوری که در موارد شدید ممکن است واژن و یا حتی مقعد را هم گرفتار کند.

ریسک فاکتورهای بروز عفونت HPV

عوامل متعددی وجود دارند که می توانند خطر بروز عفونت های ناشی از ویروس HPV را به میزان قابل توجهی افزایش دهند؛ از جمله استعمال دخانیات، سیگار کشیدن، سن اشخاص، مصرف داروهای هورمونی برای مدت زیاد، عفونت های پیشین، برقراری ارتباطات جنسی مکرر و با افراد مختلف و ناشناس، استفاده نکردن از وسایل حفاظتی در رابطه جنسی، نداشتن تغذیه مناسب و نرساندن مواد غذایی کافی و مورد نیاز به بدن. از مهم ترین و برجسته ترین عواملی که باعث عفونت با این ویروس می شوند، برقراری ارتباط با شرکای متعدد جنسی است.

واکسن HPV و پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم

واکسنی که امروزه برای مقابله با عفونت حاصل از ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV در سراسر جهان جهت واکسیناسیون در دسترس می باشد، قادر است تا از عفونتی که به دنبال آلودگی با گونه های خاصی از ویروس HPV ایجاد می شود به آسانی پیشگیری کند. این دسته عفونت ها در صورت ادامه دار شدن و عدم شروع درمان های مورد نیاز جهت از بین بردن عفونت می توانند منجر به سرطان های دهانه رحم، بروز زگیل های تناسلی و سرطان مقعد و دستگاه تناسلی شوند.

واکسیناسیون علیه ویروس HPV هم اکنون جهت کاهش میزان ابتلا به سرطان های دهانه رحم در خانم های جوان به طور گسترده اجرا شده و کشورهای بزرگ و متمدنی همچون آمریکا، اروپا، کانادا و سایر کشورهای دنیا این طرح را به مرحله اجرا در آورده اند.

بنا بر توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) بهتر است این واکسن در دختران جوانی که در سنین 10 تا 13 سالگی قرار دارند تزریق شود. دلیل انتخاب این بازه سنی برای تزریق واکسن HPV به این علت است که از آن جایی که این دختران هنوز وارد سن برقراری رابطه جنسی نشده اند و تا به حال سابقه تماس جنسی نداشته اند، تزریق واکسن می تواند به میزان مؤثرتری از بروز عفونت های منتقله از راه جنسی که توسط ویروس HPV ایجاد می شوند جلوگیری کند و به دنبال آن، هر چه ریسک بروز عفونت ناشی از HPV در این دختران کاهش یابد در نتیجه بافت مخاط دستگاه تناسلی دچار نقص و ضایعات نشده و امکان تبدیل شدن این ضایعه به فرم سرطانی آن ها کاهش خواهد یافت.

انواع واکسن های HPV و میزان اثر گذاری آن ها در پیشگیری از سرطان دهانه رحم

از انواع واکسن های HPV که تاکنون ساخته شده و به بازار دارویی عرضه شده اند، دو نوع معروف سرواریکس (Cervarix) و گارداسیل (Gardasil) را می توان نام برد. این دو نوع واکسن می توانند بدن را در برابر ابتلا به عفونت ناشی از گونه های شایع HPV به نام های HPV 16 و 18 محافظت کنند. این دو سویه از ویروس پاپیلومای انسانی عامل 70 درصد سرطان های تشکیل شده در دهانه رحم در زنان، 80 درصد سرطان های ناحیه مقعد و 60 درصد سرطان های واژن خانم ها می باشند.

کاربرد واکسن های HPV

از میان دو نوع واکسن رایج موجود در بازار، واکسن سرواریکس قادر به حفاظت از ابتلا به HPV نوع 16 و 18 بوده و واکسن گارداسیل هم می تواند در برابر گونه های 6 و 11 و 16 و 18 ویروس HPV مقاومت ایجاد کند. نکته قابل توجه و مهم در مورد این واکسن ها، کاربرد آن ها می باشد. عملکرد اصلی این واکسن های رایج HPV در واقع پیشگیری از ابتلا به عفونت ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی و به دنبال آن بروز زگیل های تناسلی، سرطان دهانه رحم و سایر انواع سرطان های نام برده می باشد.

در حقیقت این واکسن ها برای افرادی که در حال حاضر به عفونت HPV مبتلا شده و این ویروس در سیستم آن ها وجود دارد و پیش از این هم واکسینه نشده اند، کاربرد نداشته و در درمان مورد استفاده قرار نمی گیرد. بنابراین برای پیشگیری از عفونت و بیماری لازم است که واکسیناسیون حتماً پیش از آلوده شدن بدن به این ویروس و ظهور علائم ناشی از عفونت انجام شود تا بتوان به نحو مؤثری از بروز سرطان های ناحیه تناسلی جلوگیری نمود.