آیا عفونت خون همان سرطان است؟

بیش از نیمی از مبتلایان به سرطان خون در افراد بالای 70 سال رخ می دهد  ولی رفته رفته سن شیوع این بیماری مهلک رو به کاهش می باشد. ولی  نکته ‌ای که در رابطه با انواع سرطان‌ها یکسان می باشد  زمان تشخیص بیماری می باشد  چرا که اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود کنترل و درمان آن بسیار ساده تر و درمان آن قطعی تر خواهد بود.عفونت خون در پی ورود باکتری‌ها به جریان خون رخ می دهد. با اینکه تعریف پزشکی عفونت خون کمی متفاوت می باشد، اما این تعریف برای توصیف باکتریمی، سپتی‌سمی و سپسیس نیز کاربرد دارد. سپسیس نوعی عفونت خطرناک است که ممکن است به مرگ منجر گردد.

امروزه بیماری سرطان یکی از بیماری های شایع در سرتاسر دنیا می باشد که هر ساله افراد بسیاری را درگیر می کند. سرطان انواع و اقسام مختلفی دارد و در هر جای بدن ما می تواند رخ دهد. در واقع بیماری سرطان بنا به دلایل مختلف (که البته هنوز دلیل اصلی آن مشخص نیست) در بدن ما به وجود می آید. بسیاری از افراد عفونت خون را با انواع سرطان از جمله سرطان خون تشخیص نمی دهند و این سوال برایشان به وجود می آید که آیا عفونت خون همان سرطان است؟ آیا عفونت خون می تواند منجر به سرطان خون شود؟! آیا رابطه ای میان عفونت خون و سایر سرطان ها مانند سرطان خون وجود دارد؟

در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم و اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

سرطان چیست؟

در مقالات علمی گذشته، درباره سرطان و دلیل به وجود آمدن آن توضیحات بسیاری داده ایم. در این قسمت به صورت مختصر به بررسی سرطان می پردازیم. لازم به ذکر است که سرطان رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها در بدن می باشد. در واقع در بدن ما انسان ها و دیگر جانداران، هزاران میلیارد سلول وجود دارد که با توجه به نیاز بدن تقسیم می‌ شوند (تقسیم سلولی در تمام جانداران صورت می گیرد).

سلول ‌های سالم بر اساس نوعشان هم  چرخه حیات و هم چنین تولید ‌‌مثل و مرگ دارند. می توان اذعان داشت که با مرگ سلول ‌های قدیمی یا آسیب دیده، سلول ‌های جدید جایگزین آن ‌ها می ‌شوند تا بدن بتواند به فعالیت خون ادامه دهد. حال بیماری سرطان در این فرآیند اختلال ایجاد می‌ کند و باعث رشد غیرعادی و یا غیر طبیعی سلول‌ ها در بدن می گردد. هنگامی که سلول ‌ها به طور غیر قابل مهار تقسیم می ‌شوند، توده ‌هایی به نام تومور به وجود می آیند.

سرطان خون چیست؟

سرطان خون یا لوسمی گروهی از انواع سرطان می باشد که به صورت معمول از مغز استخوان شروع شده و سپس باعث شکل‌ گیری تعداد زیادی گلبول سفید غیر طبیعی در بدن می شود. لازم به ذکر است که این گلبول‌ های سفید خونی به صورت کامل و مناسب تشکیل نشده اند و به اصطلاح به آن ‌ها بلاست یا سرطان خون اطلاق می گردد. در واقع می توان اشاره داشت که اختلال در روند تولید سلول ‌های خونی سبب ایجاد سرطان خون می ‌شود.

زمانی که این شرایط اتفاق می افتد، سلول‌ های بدن نمی ‌توانند امور عادی و طبیعی خود را به سرانجام برسانند و ممکن است تعدادشان بسیار زیاد و خارج از کنترل شود. بنابراین خون نمی ‌تواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد و برای ما مشکلاتی را به وجود می آورد. برای مثال نمی‌ تواند با عفونت ها بجنگد یا خون ریزی ناشی از یک زخم را به درستی مهار نماید.

نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که بسیاری از سرطان ها تومورهای جامد را تشکیل به وجود می آورند که توده ای از بافت ها می باشند؛ اما سرطان خون ( مانند لوسمی ها ) تومورهای جامد ایجاد نمی کنند. در کل تومورهای سرطانی بدخیم می باشند. بدخیم بودن بدان معناست که می توانند به بافت های مجاور راه پیدا کنند و آن ها را درگیر نمایند. علاوه بر این، برخی از سلول های سرطانی می توانند از طریق خون یا سیستم لنفاوی به نقاط مختلف بدن رفته و سپس تومورهای جدیدی را به دور از تومور اصلی تشکیل دهند.

سرطان خون، حاد یا مزمن

سرطان‌ های خون ممکن است به لحاظ زمانی دو نوع داشته باشند:

حاد:

در این نوع که گویی بدن مورد حمله ناگهانی قرار گیرد، سرطان خون رشد تندی دارد و سریع گسترش پیدا می کند.

مزمن:

این نوع سرطان خون روند رشدی آهسته ‌ای دارد و به اصطلاح نوع “تنبل” سرطان می باشد  و در بلند‌مدت گسترش پیدا خواهد کرد.

انواع سرطان خون:

سرطان خون به سه دسته کلی تقسیم بندی می شود که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

لوسمی

لازم به ذکر می باشد که لوسمی سرطان بافت خون ‌ساز بدن است. این موضوع بدان معناست که این سرطان مغزاستخوان و دیگر نواحی لنفاوی بدن می باشد. در واقع علت اصلی به وجود آمدن لوسمی هنوز مشخص نیست. پزشکان و محققان به این نتیجه رسیده اند که این بیماری ممکن است از عوامل ژنتیکی و محیطی به وجود بیاید.

نشانه‌های لوسمی

سلول‌های خونی از مغز استخوان نشأت می‌گیرند و در همین ‌جاست که سلول‌های سرطانی لوسمی نیز ایجاد می‌شوند. این سلول‌های سرطانی باعث شکل‌گیری گلبول‌های سفید غیرطبیعی می‌شوند که عمری بیش از حالت عادی دارند. این نوع گلبول‌های سفید غیرطبیعی برخلاف گلبول‌های سالم، توان مبارزه با عفونت‌ها و عوامل‌ بیماری‌زا را ندارند. 

انواع مختلفی سرطان خون وجود دارد. برخی از سرطان‌ها به سرعت رشد می‌کنند (سرطان‌های حاد). در این نوع سرطان‌های خون درست مانند اینکه فرد به آنفولانزا مبتلا شده باشد ناگهان بیمار می‌شود.

اما انواع دیگر سرطان خون نیز وجود دارند که بروز علائم آن ممکن است سال‌ها طول بکشد (مزمن). نخستین علائم این نوع سرطان‌های خون را باید در نتایج غیر معمول آزمایش خون جستجو کرد.

لنفوم

می توان اذعان داشت که لنفوم نوعی سرطان خون به حساب می آید است و همان طور که از نامش پیداست، مربوط به غدد لنفاوی بدن می شود.

در کل سیستم لنفاوی از موارد زیر تشکیل شده است:

• غدد لنفاوی
• طحال
• غده تیموس

در واقع این موارد بخشی از سیستم ایمنی  بدن به حساب می آیند که به مبارزه با بیماری ‌ها و عفونت ها می پردازند و به ما کمک می کنند. از آنجا که فرد در تمام بدن خود بافت لنفاوی دارد، لنفوم می‌ تواند تقریبا از هر جایی شروع شود.

میلوم

سرطان میلوم، سرطانی است که در نوعی گلبول سفید به نام سلول پلاسما ساخته می شود. در واقع سلول ‌های پلاسمای سالم با ساخت آنتی ‌بادی ‌هایی که میکروب ‌ها و ویروس ها تشخیص داده اند، به آن ها حمله کرده و با آن ها مبارزه می کنند. در این بیماری، سلول ‌های سرطانی پلاسما در مغز استخوان تجمع می کنند و سلول‌ های سالم خون را از بین خواهند برد. سلول ‌های سرطانی به جای تولید آنتی ‌بادی ‌های مفید، پروتئین ‌های غیرطبیعی را تولید کرده که می ‌توانند باعث ایجاد عوارض خاصی بشوند.

عفونت خون چیست؟

لازم به ذکر است که عفونت خون زمانی هنگامی ایجاد می گردد که باکتری عامل عفونت در یکی از اعضای بدن‌، به جریان خون وارد شود.در واقع زمانی که این باکتری در خون راه پیدا می کند، به آن سپتی سمی اطلاق می شود. با این که اصطلاحات سپتی‌ سمی و سپسیس را معمولا با تعاریف مشابه به ‌کار می‌ برند، اما از لحاظ فنی این دو اصطلاح با یک دیگر تفاوت های خاصی دارند. سپتی ‌سمی به معنای وجود یک نوع باکتری در خون می باشد که می‌تواند منجر به بروز سپسیس ( عفونت خون ) شود.

از جمله نکات بسیار مهمی که باید بدانید، به شرح زیر می باشد:

• سپسیس (Sepsis) حالت شدید عفونت خون در بدن می باشد که اگر با درمان مناسب پاسخ داده نشود، زندگی فرد را دچار اختلال می کند و می تواند منجر به مرگ نیز شود.
• با این ‌حال هر گونه عفونت ناشی از باکتری، قارچ یا ویروس می ‌تواند موجب بروز سپسیس شود و نیازی نیست حتما عامل ایجاد این عفونت ‌ها در جریان خون فرد وجود داشته باشد.

می توان اذعان داشت که عفونت خون (Sepsis)  یا سپسیس یک واکنش شدید و طاقت فرسا به عفونت در هر نقطه از بدن می باشد. در واقع عواملی که باعث عفونت جدی شده اند باعث ترشح موادی در خون می شوند که همین موضوع سبب التهاب گسترده تر در خون می شود. این موضوع می تواند منجر به آسیب رسیدن به اندام، نارسایی عضو و یا حتی مرگ نیز شود.  حقیقت این است که عفونت خون می تواند بدون باکتری یا سایر میکروارگانیسم های قابل تشخیص در خون رخ دهد و زندگی افراد را با خطر مواجه کند. همچنین ، عفونت در هر نقطه از بدن نیز می تواند به خون راه یافته و باعث سپسیس شود.  

در کل عفونت های سنگینی که باعث رسیدن عفونت به خون می شوند در ریه‌، شکم و دستگاه ادراری رخ می دهند. سپسیس اغلب در افرادی اتفاق می افتد که در بیمارستان ها بستری شده ‌اند، به دلیل آن که در این مواقع احتمال بروز عفونت‌ ها بسیار بالاتر از حالت عادی است. همان گونه که اشاره کرده ایم، عفونت خون به معنای ورود باکتری ‌یا قارچ و ویروس به جریان خون خواهد بود که از قبل یک نقطه از بدن را درگیر کرده و از این طریق به جریان خون راه پیدا کرده است.

 برخی از شایع‌ ترین علل عفونت‌های منجر به سپسیس عبارتند از:

• عفونت شکمی؛
• عفونت ناشی از نیش آلوده‌ی حشرات؛
• عفونت‌های ناشی از کاتتر (لوله‌‌ای نازک و منعطف) که برای کارهایی مانند دیالیز و شیمی‌درمانی استفاده می‌شوند؛
• کشیدن دندان یا عفونت دندان؛
• قرار گرفتن زخم ناشی از عمل‌های جراحی در معرض باکتری‌ها یا عوض نکردن به‌موقع بانداژ؛
• قرار گرفتن زخم‌های باز در معرض محیط؛
• عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به دارو؛
• عفونت کلیه یا دستگاه ادراری؛
• سینه‌ پهلو؛
• عفونت‌های پوستی.

چه کسانی در معرض عفونت خون هستند؟

عفونت خون که بر اثر باکتری یا ویروس در بدن ایجاد می شود، می تواند خطر آفرین بوده و جان افراد را تهدید کند، بنابراین باید به موقع درمان شود. نکته قابل توجهی که باید بدانید، این است که برخی از افراد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به عفونت خون می باشند.

این افراد به صورت زیر هستند:

• کسانی که دستگاه یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند. ( افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی مانند افراد مبتلابه ایدز یا سرطان خون )
• کودکان خردسال
• افراد مسن
• افرادی که از مواد مخدر داخل وریدی استفاده می کنند ( مانند هروئین )
• افرادی که بهداشت دندان را رعایت نمی‌ کنند
• افرادی که بهداشت فردی را رعایت نمی کنند.
• افرادی که به ‌تازگی عمل جراحی یا اعمال دندان‌پزشکی انجام داده ‌اند
• کسانی که در محل کارشان در معرض باکتری و ویروس‌های زیادی قرار دارند

آیا عفونت خون همان سرطان خون است؟

حال که درباره عفونت خون و هم چنین سرطان خون اطلاعاتی را کسب کرده ایم، می توانیم به سوال آیا عفونت خون همان سرطان  است یا خیر؛ پاسخ دهیم.

لازم به ذکر می باشد که عفونت خون با سرطان خون تفاوت های بسیاری دارد. در واقع منشا این دو بیماری با یک دیگر تفاوت دارد. سرطان بر اساس تقسیم سلولی به وجود می آید. ممکن است گمان کنید که عفونت خون همان سرطان خون می باشد اما لازم به ذکر است که سرطان خون از مغز و استخوان شروع شده و باعث افزایش گلبول های سفید غیر طبیعی در بدن می شود.

عفونت خون نیز بر اساس ورود باکتری و ویروس یا عفونت به خون، ایجاد می شود بنابراین با سرطان خون تفاوت دارد. اما افرادی که به بیماری سرطان خون مبتلا هستند، به دلیل آن که دچار نقص سیستم ایمنی می شوند، می توانند یک کاندید برای رخ دادن عفونت در خون بشوند.  

علائم عفونت خون و سرطان خون:

می توان اشاره داشت که عفونت خون و هم چنین سرطان خون دارای علائمی می باشند که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

علائم عفونت خون:

• لرز
• تب شدید یا متوسط
• ضعف
• تنفس سریع
• افزایش سرعت ضربان قلب یا تپش قلب
• رنگ ‌پریدگی مخصوصا در صورت
• عدم تولید یا تولید اندک ادرار
• شوک ( افت فشار خون )
• از کار افتادگی یا نارسایی اندام‌ ها

علائم سرطان خون:

• ضعف، بی حالی و خستگی مزمن
• کاهش وزن شدید
• تب بالا که بیشتر از یک هفته یا ده روز طول بکشد
• تورم و خونریزی لثه ها
• خونریزی بینی
• کبودی های مکرر و ناگهانی
• خواب آلودگی همیشگی
• تنگی نفس در اثر فعالیت های بدنی
• لخته و منعقد نشدن خون در اثر به وجود آمدن زخم
• وجود خون در ادرار
• گرفتگی در قسمت سر و جمجمه
• عفونت های مکرر
• دردهای استخوان و مفاصل
• حالت تهوع  

عوامل خطر عمومی سرطان خون

جنسیت: مردان بیش از زنان به سرطان خون مبتلا می شوند.

سن: خطر سرطان خون با افزایش سن افزایش می یابد. میانگین سن بیمار مبتلا به لوسمی میلوئید حاد (AML)، لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) یا لوسمی میلوئیدی مزمن (CML)، سن 65 سال و بالاتر است. با این حال، بیشتر موارد لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)  در افراد زیر 20 سال رخ می دهد. میانگین سن یک بیمار ALL در هنگام تشخیص، 15 سال است.

اختلالات خونی: برخی از اختلالات خونی، از جمله اختلالات مزمن میلوپرولیفراتیو مانند پلی سیتمی ورا، میلوفیبروز ایدیوپاتیک و ترومبوسیتوپنی ضروری، احتمال ابتلا به AML را افزایش می دهد.

سابقه خانوادگی: بیشتر لوسمی ها هیچ پیوند خانوادگی ندارند. با این حال، اگر شما از بستگان درجه یک بیمار مبتلا به CLL هستید یا اگر دوقلوی یکسانی دارید که مبتلا به AML یا ALL هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری باشید.

سندرم های مادرزادی: به نظر می رسد برخی سندرم های مادرزادی شامل سندرم داون، کم خونی فانکونی، سندرم بلوم، آتاکسی-تلانژکتازی و سندرم بلکفان-دیاموند خطر بروز AML را افزایش می دهند.

تشخیص عفونت خون چگونه است؟

لازم به ذکر است که تشخیص عفونت خون توسط پزشک انجام می شود و شما نمی توانید خودتان این موضوع را تشخیص دهید. در واقع تشخیص عفونت خون توسط خود فرد کار بسیار سخت و دشواری می باشد، به دلیل آن که ممکن است علائم این بیماری با علائم بسیاری از بیماری های دیگر یکسان باشد.

بهترین روش برای تشخیص سپتی ‌سمی یا عفونت خون مراجعه به پزشک می باشد. پزشک قبل از هر چیز شما را معاینه می‌ کند. این معاینه شامل اندازه‌گیری دمای بدن و فشار خون می باشد. اگر پزشک‌ پس از انجام معاینات خاص، به وجود عفونت در خون مشکوک باشد، آنگاه آزمایشات دقیق‌تری برای پیدا کردن علائم عفونت ‌های باکتریایی را انجام خواهد داد. در کل عفونت در خون با انجام آزمایش های زیر قابل تشخیص و پیش بینی می باشد:

در کل عفونت در خون با انجام آزمایش های زیر قابل تشخیص و پیش بینی می باشد:

• آزمایش کشت خون
• آزمایش سطح اکسیژن خون
• آزمایش شمارش سلول ‌های خون
• آزمایش انعقاد خون
• آزمایش ادرار از جمله آزمایش کشت ادرار
• پرتو ایکس از قفسه سینه
• آزمایش عملکرد کلیه و الکترولیت ‌ها.

علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، ممکن است پزشک‌ معالجتان عملکرد کلیه، کبد و تعادل الکترولیت ‌ها را نیز بررسی نماید. هم چنین اگر بر روی پوست ‌تان زخمی وجود داشته باشد، ممکن است پزشک از ترشحات آن نمونه ‌برداری کند تا نوع باکتری ‌های موجود را شناسایی کرده و در درمان بتواند داروهای موثری را تجویز کند.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هر کدام از علائم سپسیس را احساس و مشاهده نمودید و یا اگر در هر کدام از وضعیت های زیر بودید به پزشک مراجعه نمایید.

در حال شیمی درمانی و یا درمان با اشعه می باشید.

پیوند عضو شده اید.

ایدز داشتید.

کودک زیر دو ماه که تب، بی حالی، کاهش اشتها، تغییر در رفتار طبیعی، راش غیر معمول دارد.

 روش‌های درمان عفونت خون

درمان سریع عفونت خون مهم می باشد، چرا که عفونت‌ می ‌تواند سریعا به بافت‌ ها و دریچه‌ های قلب گسترش پیدا کند. در صورت بروز عفونت خون احتمالا نیاز است بیمار در بیمارستان بستری گردد. چنانچه که علائمی مانند شوک در فرد ایجاد شود، باید او را به بخش مراقبت‌ های ویژه منتقل نمود. علائم شوک عبارتند از:

• رنگ‌پریدگی؛
• ضربان تند ولی ضعیف؛
• تنفس تند ولی کم‌عمق؛
• سرگیجه و عدم هوشیاری؛
• فشار خون پایین.

ممکن است برای ثبات فشار خون و کمک به رهایی از شر عفونت‌ها اکسیژن و مایعات به شکل  وریدی به شما تزریق گردد. لخته شدن خون نگرانی دیگری است که در بیماران بی‌تحرک اتفاق می افتد.

سپسیس معمولا با مصرف زیاد مایعات، تزریق داخل ‌وریدی و آنتی‌بیوتیک‌هایی که باکتری‌های عامل عفونت را هدف قرار می ‌دهند، درمان می گردد. گاها برای کمک به تعادل فشار خون، مصرف موقت برخی داروها لازم می باشد. این داروها وازوپرسور نامگذاری شده اند .

 آزمایش‌های مربوط به سرطان خون

تعدادی آزمایش وجود دارد که می‌ توان از آن‌ها برای تشخیص سرطان خون بهره بردای نمود. شمارش کامل خون تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را در خون  تعیین می نماید. نگاه کردن به خون در زیر میکروسکوپ نیز تعیین کننده آن است  که آیا سلول ‌ها از ظاهر طبیعی برخوردار هستند  یا خیر.

نمونه برداری از بافت مغز استخوان یا غدد لنفاوی صورت می گیرد تا به دنبال شواهدی از سرطان خون بگردند. این نمونه های کوچک می ‌توانند نوع سرطان خون و میزان رشد آن را معین کنند. بیوپسی ارگان‌ های دیگر مانند کبد و طحال برای آگاهی از گسترش سرطان قابل استفاده می باشد.

خرید استند تسلیت از خیریه:

خیریه های بسیاری برای کمک به بیماران سرطانی وجود دارد که یکی از آن ها خیریه محمد حسین رضوی است. شما عزیزان با تهیه تاج گل و استند تسلیت می توانید در درمان بیماری های خاص مانند سرطان نقش داشته و در این امر خیر سهیم باشید.

سخن پایانی

 بهترین راه برای پیشگیری از عفونت خون، درمان و پیشگیری از بروز عفونت‌هاست. باید از زخم‌ها با تمیز نگه‌داشتن و تعویض به‌موقع بانداژ مراقبت کرد تا دچار عفونت نشوند. اگر عمل جراحی داشته‌اید، شاید پزشک‌تان برای مقابله با عفونت‌ها برای‌تان آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

بهتر است زمانی که به عفونت مشکوک هستید، فورا به پزشک مراجعه کنید. چنانچه مستعد بروز عفونت هستید، از قرار گرفتن در جاهایی که احتمال مواجهه با باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها زیاد است خودداری کنید.