بیوپسی پروستان چیست و به چه منظور انجام می شود؟

مشکلات پروستات در آقایان بنا به دلایل مختلفی اتفاق می افتد و امروزه نیز بسیار بیشتر شده است. رسیدگی به مشکلات پروستات می تواند از ایجاد سرطان جلوگیری به عمل آورد و همان گونه که می دانید سرطان پروستات در بین آقایان بسیار شایع شده است. پزشکان معتقد اند که اگر چکاپ های دوره ای به موقع انجام گیرد می توان از وقوع سرطان به موقع با خبر شد و سریعاً افراد را تحت درمان قرار داده و جان آن ها را نجات داد. در این مقاله سعی می شود که درباره پروستات و مشکلات مربوط به آن و همچنین بیوپسی پروستات اطلاعاتی در اختیار شما قرار داده شود. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، تا انتهای این مطلب با ما باشید.

پروستات چیست ؟

پروستات یا پروفسرته عضوی از دستگاه تناسلی مردانه می باشد و به اندازه و شکل یک گردوی کوچک، در ابتدا مجرای ادراری در لگن خاصره افراد قرار دارد. پروستات غده‌ای است سفت به شکل یک هرم وارونه که قسمتی از آن بافت غددی و قسمتی بافت عضلانی _ همبندی دارد و مجرای ادرار پروستاتی را احاطه می‌ نماید. لازم به ذکر می باشد که غده پروستات در موقع انزال منقبض می ‌گردد و ماده ای شیری رنگ قلیایی به منی اضافه می‌ نماید. حالت ژلاتینی منی به ‌دلیل ماده شیری رنگی می باشد که پروستات آن را به منی اضافه می نماید. لازم به ذکر می باشد که ترشحات پروستات در انسان به‌ طور تقریبی و معمولی حدود ۳۰ درصد حجمی منی را تشکیل می‌دهد.

غده پروستات در سراسر دوران کودکی نسبتاً کوچک باقی می ‌ماند و در سن بلوغ تحت تأثیر هورمون تستوسترون ( هورمون مردانه ) شروع به رشد می‌ کند. این غده در حدود سن ۲۰ سالگی به یک اندازه تقریباً ثابت می‌ رسد و تا سن حدود ۴۰ تا ۵۰ سالگی به همین اندازه ( حدود ۳۰ سی سی ) باقی خواهد ماند. وزن پروستات در فرد بالغ سالم حدود ۲۰–۲۵ گرم و اندازه آن ۴×۲×۳ سانتی‌ متر می باشد.

در کل غده های بدن انسان به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند :

غده های درون ریز
غده های برون ریز

حال لازم به ذکر می باشد که غده پروستات به دلیل این که مواد ترشحی آن از راه مجاری به بیرون از بدن می‌ریزد، جز غدد برون ‌ریز محسوب می گردد. مایع تولید شده به وسیله پروستات به همراه اسپرم در کیسه ‌های منی ذخیره می ‌شود. همان گونه که بیان شد مایع ترشح شده به وسیله پروستات یک سوم مایع منی را تشکیل می ‌دهد. این مایع در آمیزش کار حمل و تغذیه اسپرم را به عهده دارد. حالت قلیایی این مایع سبب می شود که اسپرم را در محیط اسیدی واژن حفاظت نماید. از مواد تشکیل دهنده ترشحات پروستات می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

کلسیم
روی
ویتامین ث ( اسید آسکوربیک )
اسید فسفاتاز
آلبومین
آنتی ‌ژن اختصاصی پروستات ( PSA )

همان گونه که بیان کردیم، غده پروستات یک مایع شیری رنگ به صورت کاملاً رقیق ترشح می‌کند که حالت ژلاتینی مایع منی به آن مرتبط می باشد، این ترشحات شیری رنگ شامل عنصرهای زیر می باشد :

محتوی کلسیم
یون سیترات
یون فسفات
نوعی آنزیم لخته ‌کننده
پروفیبرینولیزین

کپسول غده پروستات در جریان تخلیه منی هم‌ زمان با انقباضات مجرای دفران منقبض می ‌گردد به‌ طوری ‌که مایع شیری و رقیق غده پروستات حجم منی را زیادتر می‌ نماید. ماهیت مختصر قلیایی مایع پروستاتی ممکن است برای بارور سازی موفق تخمک کاملاً مهم باشد، به دلیل آن که مایع مجرای دفران به علت وجود اسید سیتریک و محصولات نهایی متابولیسم اسپرم نسبتاً اسیدی می باشد و در نتیجه به مهار باروری اسپرم کمک می نماید. ترشحات واژن بانوان نیز اسیدی هستند (با PH معادل ۳٫۵ تا ۴٫۰).

تا زمانی که PH مایعات اطراف تا حدود ۶ الی ۶٫۵ بالا نرود، اسپرم به اندازه مطلوب تحرک نمی ‌یابد. در نتیجه احتمال آن است که مایع مختصر قلیایی پروستاتی طی انزال به خنثی سازی اسیدیته این مایعات دیگر کمک نماید و بدین ترتیب تحرک و باروری اسپرم را افزایش دهد.پروستات جدا از نقشی که در تولید مثل دارد، در ادرار مردان هم نقش مهمی ایفا می نماید. پروستات مجرای پیشاب راه را در فاصله مثانه تا آلت تناسلی در بر گرفته ‌است. منقبض شدن عضلات پروستات باعث آهسته شدن جریان ادرار می‌ گردد.

بیماری های پروستات :

باید بیان شود که سه نوع بیماری وجود دارد که غده پروستات را درگیر می نماید. دو نوع آن ‌ها خوش ‌خیم می باشد و غالباً زندگی فرد را به مخاطره نمی ‌اندازند و یک نوع آن بدخیم است. در هر صورت بیماری ‌های پروستات ممکن است با یک دیگر اشتباه شوند، چون بسیاری از نشانه ‌های آن‌ ها مانند هم می باشد. زمانی که به بیماری های خاص پروستات دچار شدید، باید تحت نظر پزشک معتمد قرار بگیرید تا دوره درمان شما کامل گردد.

این سه بیماری پروستات شامل موارد زیر می باشد :

پروستاتیت یا همان التهاب پروستات که بیشتر به وسیله یک عفونت میکروبی ایجاد می‌ گردد.
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) یا بزرگی خوش‌خیم پروستات که بزرگی غیرسرطانی غده پروستات و یکی از شایع ترین اشکال بیماری پروستات است که تقریباً در نیمی از مردان بالای پنجاه سال دیده می‌ شود.
سرطان پروستات که یک بیماری بالقوه شدید است، به دلیل آن که بدخیم می ‌باشد.

نشانه‌ های بیماری پروستات چیست؟

بیماری پروستات معمولاً با نشانه هایی ظاهر می شود و می توان اذعان داشت که نشانه ‌های انسدادی معمولاً زودتر خودشان را نشان می‌ دهند و این نشانه ها به صورت زیر می باشند :

تکرر ادرار
احتباس ادرار
کاهش قطر و فشار جریان ادرار
قطره قطره شدن انتهای ادرار

در واقع این نشانه ها و علائمی که در بالا ذکر شد، ناشی از تورم پروستات‌ می باشند. در معاینه بالینی تورم پروستات با TR قابل بررسی می باشد. سونوگرافی به شناسایی بیماری کمک بسیاری می ‌کند. همچنین استرس و اضطراب ممتد می ‌تواند بر روی دستگاه تناسلی ( پروستات ) تأثیر بگذارد و باعث بروز بیماری ‌های رافع شود (بیماری‌های رافع بیماری‌هایی هستند که بعد از ترک یک عادت خود به خود رفع می‌شود)، نمونه‌هایی از این بیماری‌ها که منشأ آن استرس و اضطراب و ناراحتی ممتد است شامل موارد زیر می باشد :

بی ‌حسی به ارتباط جنسی اختلال در نعوظ
بی ‌حسی در ناحیه آلت و دستگاه تناسلی اختلال نا متناوب

بیوپسی چیست؟

بیوپسی نمونه ای از بافت می باشد که به منظور بررسی دقیق تر قسمت هایی از بدن، از ناحیه های مربوطه گرفته می شود. هنگامی که آزمایش اولیه نشان می دهد منطقه ای از بافت در بدن طبیعی نیست، پزشک باید بیوپسی را توصیه نماید. پزشکان ممکن است ناحیه ای از بافت غیرطبیعی را ضایعه، تومور یا توده بنامند. این مواردی که ذکر شد، کلمات عمومی هستند که برای تأکید بر ناشناخته بودن بافت استفاده می شوند. ناحیه مشکوک ممکن است در طی معاینه بدنی یا در داخل آزمایش تصویربرداری مشاهده شود. لازم به ذکر می باشد که بیوپسی پروستات جهت نمونه برداری از این ناحیه به منظور بررسی های میکروسکوپی انجام می گیرد.

در این روش سوزن باریکی از راه اورترا و از فضای بین آنوس و اسکروتوم وارد مقعد می شود (بیوپسی ترانس رکتال). این نوع بیوپسی شایع ترین روش به کار رفته است. نمونه های بافتی حاصله در این روش از نظر سلول های سرطانی بررسی می شود.بیوپسی پروستات زمانی انجام می شود که پزشک نمونه های کوچکى از بافت پروستات را از جهت سرطان آزمایش و بررسی می کند. برای انجام بیوپسی پروستات در ابتدا باید پزشک معالج غربالگری را انجام دهد و این غربالگری شامل دو آزمایش بسیار مهم می باشد :

آزمایش خون
معاینه توشه رکتوم

پس از آن که غربالگری انجام شد، اگر نتیجه غربالگری نشان دهد که ممکن است سرطان پروستات داشته باشید، پزشک بیوپسی را درخواست خواهد داد. سرطان پروستات یکی از شایع ترین سرطان ها در میان مردان می باشد. در سال جاری تخمین زده شده است که در ۱۶۰،۰۰۰ نفر تشخیص داده می شود و حدود ۲۷۰۰۰ نفر از آن خواهند مرد. با این حال، برای اکثر مردان، اغلب باعث مشکلی نمی شود و به راحتی درمان می شود. بیوپسی می تواند بخش مهمی از تشخیص و درمان سرطان پروستات باشد.

انجام بیوپسی پروستات چگونه می باشد ؟

هنگامی که پزشک تصمیم به انجام بیوپسی یا نمونه برداری از پروستات را می گیرد، برای بیمار خود شرح می دهد که این بیوپسی، فرآیندی ساده و ۱۰ دقیقه ای می باشد. پزشک سوزنی را از طریق دیواره مقعد به پروستات وارد کرده و سلول هایی از آن را برای آزمایش خارج می نماید. پزشکان معمولاً نمونه های زیادی از بخش های مختلف پروستات خارج می کنند تا بتواند بر روی سلول های آن بررسی های لازم را انجام دهند. تصور چنین فرآیندی می تواند سبب ایجاد اضطراب و استرس در مردان شده و همچنین دردناک به نظر برسد. اما بیوپسی پروستات معمولاً سبب ناراحتی خفیفی می شود.

احتمال دارد مقداری خون در ادرار فرد پدیدار شده و از مقعد او خونریزی خفیفی صورت گیرد. همچنین، ممکن است در منی فرد نیز خون دیده شود. این حالت ممکن است تا چند هفته طول بکشد. نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود تا در زیر میکروسکوپ به آن نگاه شود. دریافت نتیجه آزمایشگاه در حدود ۳ روز طول می کشد. اما تمامی این موارد که ذکر شد بعد از چند روز یا حتی چند ساعت از بین خواهد رفت، بنابراین اگر پزشک شما توصیه کرده است که آزمایش بیوپسی پروستات را انجام دهید، بدون هیچ استرس و اضطرابی به توصیه ایشان گوش فرا دهید.

در صورتی که سرطان وجود داشته باشد، به فرد چیزی به نام نمره گلیسون داده می شود. هر چه این نمره بالا تر باشد، احتمال رشد و انتشار سریع آن در بدن افراد بیشتر می باشد. از آنجایی که بیوپسی ها می توانند نواحی سرطانی را جا انداخته باشند، گاهی اوقات برای کسب اطمینان، انجام مجدد آزمایش درخواست می شود.

چرا نمونه برداری انجام می گیرد ؟

در حالی که آزمایشات تصویر برداری مانند اشعه ایکس برای تشخیص توده ها یا نواحی غیر طبیعی مفید هستند ، اما به تنهایی نمی توانند سلول های سرطانی را از سلول های غیر سرطانی متمایز کنند و آن ها را تشخیص دهند. در بیشتر موارد سرطان، تنها روش تشخیص قطعی انجام بیوپسی جهت جمع آوری سلول ها جهت بررسی دقیق تر می باشد.

بنابراین انجام بیوپسی یکی از راه های بسیار مهم برای تشخیصی سرطان در منطقه مورد نظر می باشد.همچنین لازم به ذکر می باشد که بیوپسی می تواند به شناسایی بسیاری از شرایط دیگر کمک نماید. هر زمان سوال مهم پزشکی وجود داشته باشد، بیوپسی ممکن است به شما کمک کند تا پاسخ مورد نظر را پیدا کنید. در اینجا فقط چند نمونه ذکر شده است که می تواند مفید واقع شود :

با انجام ماموگرافی توده یا غده ای نشان داده می شود که نشان دهنده احتمال سرطان پستان می باشد.
خال روی پوست اخیراً تغییر شکل داده و احتمال بروز ملانوما امکان پذیر است.
فردی که به هپاتیت مزمن مبتلا است و مهم است که بدانید سیروز وجود دارد یا خیر.

در برخی موارد، ممکن است نمونه برداری از بافتی که ظاهر طبیعی دارد انجام شود. این می تواند به بررسی شیوع سرطان یا رد پیوند اندامی کمک بسیاری کند. در بیشتر موارد، برای تشخیص مشکل یا کمک به تعیین بهترین گزینه درمانی، نمونه برداری صورت می گیرد.

گزینه های درمان بیوپسی پروستات چه می باشد ؟

اگر شما و پزشک تان تصمیم گرفتید که برای جلوگیری از پیشرفت بیماری به درمان نیاز می باشد، عمل جراحی برای برداشتن پروستات و بافت اطراف آن معمولاً اگر سرطان گسترش نیافته باشد، انجام می گیرد. البته روش های دیگری نیز برای درمان وجود دارد که در زیر به سایر گزینه های درمان اشاره می کنیم :

رادیوتراپی
کرایوتراپی ( با استفاده از دمای بسیار سرد برای فریز کردن سلول های سرطانی )
هورمون درمانی
شیمی درمانی

بعضی از مردان مبتلا به بیماری سرطان پروستات ممکن است نیاز به نظارت فعال داشته باشند. که به معنی انجام آزمایشات منظم خون، معاینه رکتال و احتمالاً بیوپسی برای مراقبت است. اگر سرطان بدتر شود، با پزشک درباره گزینه های دیگر درمان صحبت کنید.

دلایل نمونه برداری از پروستات چه می باشد ؟

نمونه برداری از پروستات دلایل مختلفی دارد که در زیر به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می کنیم :

اگر نتایج حاصل از آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA ) بالاتر از حد طبیعی باشد، آن گاه نمونه برداری باید انجام شود.
پزشک شما توده یا دیگر موارد غیرعادی را در طول معاینه دیجیتال مقعد پیدا کند، آن گاه تصمیم به نمونه برداری از پروستات را خواهد گرفت
شما قبلاً نمونه برداری داشته اید و نتایج آن طبیعی بوده است اما هنوز سطح PSA بالایی دارید.
نتایج حاصل از نمونه برداری قبلی، بافت های غیرعادی را گزارش کرده است که سرطانی نیستند.

علائم وجود ناهنجاری غده پروستات چیست ؟

علائمی وجود دارد که نشان می دهد پروستات دچار ایراد شده است و باید به پزشک مراجعه شود، از علائمی که نشان دهنده وجود بیماری در پروستات می باشد می توان به موارد زیر اشاره داشت :

ادرار کردن پی در پی یا حتی سختی در دفع ادرار
جاری شدن ضعیف ادرار
عدم توانایی در دفع ادرار
بی‌ اختیاری ادراری
جریان منقطع و ضعیف ادرار
وجود خون در ادرار
خروج منی همراه با درد و ناراحتی و همچنین سوزش
درد مداوم قسمت پائین کمر
سوزش در ناحیه تناسلی
ایجاد ناتوانی جنسی

مراقبت های بعد از انجام بیوپسی پروستات چه می باشد ؟

حتماً پس از انجام بیوپسی پروستات، یک روز در خانه استراحت مطلق داشته باشید. تا اگر ناراحتی یا ضعف بدنی داشتید بر طرف شود.
در صورت مشاهده خون در هنگام ادرار یا مدفوع، نوشیدنی و آب زیاد مصرف کنید تا لخته خون در بدن شما نماند.
از خوردن نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید
ممانعتی در گرفتن دوش وجود ندارد. اگر احتیاج به استحمام داشتید می توانید آن را انجام دهید.
یک روز بعد از انجام بیوپسی پروستات می توانید به فعالیت های روزمره خود رسیدگی نمایید.

نتایج بیوپسی پروستات :

زمانی که بیوپسی پروستات انجام می شود، دو نوع نتیجه از آزمایش مورد نظر حاصل می گردد که به صورت زیر می باشد :

اگر بیوپسی پروستات طبیعی باشد :

نمونه های بافتی پروستات در زیر میکروسکوپ به نظر طبیعی است، هیچ نشانه ای از عفونت یا سرطان وجود ندارد، بنابراین جای نگرانی نیست اما پزشک مورد نظر ممکن است بعد از مدتی به شما توصیه کند که دوباره چکاپ های لازم را انجام دهید.

اگر بیوپسی پروستات غیر طبیعی باشد :

در نتیجه این بیوپسی سلول های سرطانی یا نشانه های عفونت یافت می شود. نشانه های وجود افزایش سایز غیر عادی پروستات به صورت غیر سرطانی ( بزرگ شدن خوش خیم پروستات BPH)، سل، لنفوم، و یا سرطان مثانه وجود دارد. اگر سرطان وجود دارد، برای پیش بینی پیشرفت سلول های سرطانی، معیار گلیسون استفاده می شود.

کسانی که نباید بیوپسی پروستات را انجام دهند :

انجام بیوپسی پروستات برای برخی از افراد منع شده است که به صورت زیر می باشد :

افرادی که نقص انعقادی دارند
افرادی که دچار بیماری مقعدی دردناک می باشند
افراد دچار نقص ایمنی شدید
عفونت حاد پروستات

بعد از انجام بیوپسی پروستات چه اتفاقی می افتد؟

لازم به ذکر می باشد که پس از جمع آوری و حفظ بافت، آن را به یک آسیب شناس تحویل می دهند تا آن ها بر روی سلول های جمع آوری شده بررسی های لازم را انجام دهند. آسیب شناسان پزشکانی هستند که در تشخیص شرایط مبتنی بر نمونه های بافتی و آزمایش های دیگر تخصص های لازم را دارند. ( در برخی موارد، پزشک با جمع آوری نمونه می تواند شرایط خاص را تشخیص دهد.)

ممکن است برای شما این سوال به وجود بیاید که آسیب شناسان چگونه سلول ها را بررسی می نمایند؟

برای پاسخ به این سوال باید بیان شود که یک آسیب شناس بافت بیوپسی را زیر میکروسکوپ بررسی می کند. با توجه به نوع ، شکل و فعالیت داخلی سلولهای بافتی، در بیشتر موارد یک آسیب شناس می تواند مشکل را تشخیص دهد. مدت زمانی که برای گرفتن نتیجه از نمونه برداری لازم است ممکن است متفاوت باشد. در طی یک جراحی، یک آسیب شناس ممکن است بیوپسی را بخواند و ظرف چند دقیقه گزارش خود را به جراح اعلام کند. نتیجه گیری نهایی و بسیار دقیق در مورد نمونه برداری اغلب یک هفته یا بیشتر طول می کشد.

جراحی پروستات چه موقع انجام می شود ؟

در بیمارانی که علیرغم درمان دارویی هیچ بهبودی حاصل نمی ‌شود و علائم پروستات برای بیمار بسیار آزاردهنده است باید برای جراحی بیمار اقدام کرد، اما پزشک معالج در ابتدا درمان های دارویی را شروع می کند و اگر بهبود شرایط حاصل نشد، به سراغ جراحی می رود. البته انتخاب جراحی بسته به پیشرفت بیماری دارد و این موضوع را پزشک معالج تشخیص می دهد.

از مواردی که به جراحی پروستات می انجامد می توان به صورت زیر اشاره داشت :

مواردی که بیمار دچار احتباس ادراری ناشی از بزرگی پروستات شده ‌است و نیازمند سوند دائمی برای تخلیه ادرار است باید برای جراحی به اورولوژیست مراجعه کند.
داشتن سنگ مثانه نشانه ای از بزرگی بیش از حد پروستات و عمل جراحی آن است.
ورم کلیه ‌ها و خونریزی ادراری و عفونت مکرر ادراری هم از موارد نیازمند جراحی پروستات محسوب می‌ شوند.

البته مواردی که در بالا ذکر شد، همیشه موارد نیازمند جراحی نمی باشند و ممکن است موارد تخصصی دیگری نیز وجود داشته باشد که پزشکان درباره آن ها تصمیم می گیرند. خیریه های سرطانی امروزه به منظور کمک به بیماران سرطانی بنا شده اند.

سخن آخر :

یکی از بیماری های مربوط به آقایان، بیماری های پروستات می باشد که معمولاً در سنین بالا رخ می دهد و نیازمند درمان است. شما باید چکاپ های مربوط به این بیماری را به صورت کاملاً منظم انجام دهید تا اگر به بیماری پروستات دچار شدید، به موفع تحت درمان پزشک قرار بگیرید. یکی از راه های تشخیصی سرطان پروستات، انجام بیوپسی یا نمونه برداری از بافت پروستات می باشد که اگر پزشک معالج با توده یا مورد مشکوکی مواجه شد، درمان را شروع خواهد کرد. لازم به ذکر می باشد که تمامی بیماری های مربوط به پروستات سرطانی نیستند و بسیاری از آن ها نیز خوش خیم می باشد.