سرطان غدد فوق کلیوی

سرطان غدد فوق کلیوی یکی از سرطان های بسیار رایج در بین زنان، مردان و کودکان است. برای فهم بهتر سرطان غدد فوق کلیوی بهتر است ابتدا با غدد فوق کلیوی و نقش آن در بدن آشنا شویم.

 

 غدد فوق کلیوی که نام دیگر آن آدرنال می باشد غددی است که در بالای هر دو کلیه به شکل مثلثی قرار گرفته و دارای مشخصاتی با طول سه اینچ و ارتفاع نیم اینچ می باشد و یکی از اجزاء غدد درون ریز محسوب می شود نقش آن در بدن شامل ترشح هورمون هایی است که در گردش خون حرکت می کنند و موجب تأثیر بر روی اکثر بافت ها و اعضای بدن می شوند.

 

غدد فوق کلیوی از دو قسمت تشکیل شده است که شامل بخش بیرونی و بخش داخلی است که بخش خارجیغدد فوق کلیوی بر روی فشار خون و متابولیسم تأثیر می گذارد و بخش داخلی غدد فوق کلیوی بر روی نحوه ی مقابله ی بدن با استرس تأثیر می گذارد. غدد فوق کلیوی در برابر تومورهای بدخیم و خوش خیم مقاوم نبوده و دچار آسیب می شود.

 

اکثراً تومورهای خوش خیم مانند فئوکروموسیتوم یا آدنوما آسیب کمتری را به غدد فوق کلیوی وارد می کنند. سرطان غدد فوق کلیوی برای تمامی افراد در هر سنی ممکن است اتفاق بیافتد اما بیشتر در زنان و مردان بالای 40 و 50 سال و کودکان زیر 5 سال اتفاق می افتد.

 

علائم سرطان غدد فوق کلیوی

 

غدد فوق کلیوی که اصلی ترین نقش آن ترشح هورمون می باشد در اکثر مبتلایان به سرطان غدد فوق کلیوی مشخص شده است که این ترشح از مقدار معمول خود بیشتر است و علاوه بر آسیب به غدد فوق کلیوی بر روی سایر قسمت های بدن نیز تأثیر منفی می گذارد.

 

از علائم و نشانه های موجود در کودکان که نشان می دهد مبتلا به سرطان غدد فوق کلیوی شده اند می توان به ترشح هورمون های آندروژن اشاره کرد این هورمون ها، هورمون هایی مردانه می باشند که ترشح آن ها در بدن کودک موجب می شود که موهای صورت و بدن کودک خصوصاً در قسمت های زیر بغل و دستگاه جنسی بیش از حد رویش داشته باشد.

 

این هورمون های مردانه در کودکان دختر موجب بزرگ شدن کلیتوریس و در کودکان پسر موجب بزرگتر شدن آلت تناسلی می شود. یکی دیگر از هورمون هایی که با ترشح بیش از اندازه خود موجب بروز سرطان غدد فوق کلیوی می شود هورمون استروژن است که یک هورمون زنانه می باشد. هورمون استروژن در خانم های جوان و آقایان جوان دارای عوارض متفاوتی می باشد از جمله در بانوان موجب بلوغ زودرس، شروع دوره ی قاعدگی، رشد بیشتر سینه ها می شود و در آقایان موجب رشد بیشتر سینه ها می شود.

 

اما یکی از مشکلاتی که سرطان غدد فوق کلیوی را به یکی از سرطان های خطرناک تبدیل کرده تشخیص آن در زنان و مردان بزرگسال است زیرا مردان و زنان بزگسال دوره ی بلوغ را سپری کرده اند و فرم مناسب بدن را از لحاظ سینه و آلت تناسلی به دست آورده اند و مشکل اساسی این است که زنان و مردان بزرگسال مبتلا به سرطان غدد فوق کلیوی هیچ علائم و نشانه ای از خود نشان نمی دهند بنابراین تشخیص سرطان غدد فوق کلیوی در این افراد بسیار مشکل می باشد و تا زمانی که روی اندام های دیگر بدن انتشار نیابند تشخیص داده نمی شوند.

 

اما اگر مردان و زنان بزرگسال مبتلا به سرطان غدد فوق کلیوی به ترشح هورمون های جنس مخالف دچار شوند یعنی زنان بزرگسال دچار ترشح هورمون های مردانه آندروژن شوند و مردان بزرگسال دچار ترشح هورمون های زنانه استروژن شوند در این صورت تشخیص سرطان غدد فوق کلیوی از روی علائم ظاهر شده در مردان و زنان قابل تشخیص می باشد.

 

به این صورت که ترشح هورمون های زنانه در مردان موجب بروز علائمی از قبیل اختلالات نعوظ و نداشتن میل جنسی می شود و در زنان ترشح هورمون های مردانه موجب بروز علائمی از قبیل نامنظم شدن دوره ی پریود، رشد موهای بدن و صورت به صورت پرپشت مانند مردان، کم پشت شدن موهای زائد، کلفت شدن صدا می شود.

 

یکی دیگر از علائم سرطان غدد فوق کلیوی ترشح هورمون های کورتیزول می باشد. ترشح هورمون های کورتیزول موجب به وجود آمدن حالت سندروم کوشینگ می شود. بسیاری از زنان، مردان و کودکان مبتلا به سرطان غدد فوق کلیوی در صورت داشتن ترشح بالایی از هورمون های کورتیزول تعداد کمی از علائم گفته شده را خواهند داشت.

 

علائم ناشی از ترشح آندروژن در سرطان غدد فوق کلیوی

 

1- عطش فراوان

2- فشار خون بالا

3- گرفتگی عضلات خصوصاً عضلات پا

4- تکرار دفعات زیاد ادرار

5- ضعف کردن

 

علائم ناشی از ترشح هومورن های کورتیزول در سرطان غدد فوق کلیوی

 

1- افسردگی

2- انباشتگی چربی در شانه ها و پشت گردن

3- قاعدگی نامنظم

4- کبود شدن دست و پا

5- بزرگ شدن سینه ها و چاق شدن شکم

6- ضعف در پاها

7- رویش مو در سینه، صورت و پشت خصوصاً در خانم ها

 

 

علائم ناشی از ترشح هومورن های استروژن در سرطان غدد فوق کلیوی

 

1- رشد سینه در مردان

2- ناتوانی میل جنسی و کاهش غریزه ی جنسی خصوصاً در آقایان

3- بلوغ زود رس در خانم ها

4- کلفت شدن صدای بانوان

5- قاعدگی نامنظم

6- رشد پرپشت مو در صورت و بدن

7- جوش های بسیار زیاد خصوصاً در پشت

8- بیشتر شدن توده های عضلانی

 

جمع بندی کلی موارد و علائم ناشی از سرطان غدد فوق کلیوی

 

1- افسردگی

2- فشار خون بالا

3- کبودی برخی از نواحی بدن

4- به هم خوردن نظم پریودی در خانم ها

5- بالا رفتن قند خون و در بعضی مواقع افراد بیمار مبتلا به دیابت می شوند

6- انباشتگی چربی در ناحیه ی پشت و شانه ها

7- ضعف بدن گرفتگی عضلانی خصوصاً در پاها

8- پرپشت شدن موها در قسمت های مختلف بدن از جمله صورت، پاها، پشت، سینه و کمر مخصوصاً در زنان

9- اضافه وزن که بیشتر در نواحی گونه و شکم دیده می شود

10- پوکی استخوان که بیشتر مواقع منجر به شکستگی می شود.

11- داشتن حالت عصبی و اضطراب

12- نداشتن تعادل در پتاسیم و نمک

13- تیره شدن پست مخصوصاً در صورت

 

عوارض بیماری سرطان غدد فوق کلیوی

 

بیماری سرطان غدد فوق کلیوی در اثر دو نوع تومور به وجود می آیند یک تومورهای خوش خیم و دیگری تومورهای بدخیم می باشند. فرق موجود بین تومورهای خوش خیم و بدخیم در این است که تومورهای بدخیم علاوه بر آسیب به غدد فوق کلیوی به اندام های دیگر نیز آسیب می رساند ولی تومورهای خوش خیم به اندام های دیگر بدن نفوذ نمی کنند ولی در عوض موجب ترشح هورمون هایی می شوند که موجب به وجود آمدن برخی از ناراحتی های فیزیکی در بدن می شود که برخی از این ناراحتی های فیزیکی شامل موارد زیر می باشد.

 

سندروم کوشینگ

 

سندروم کوشینگ یکی از بیماری هایی است که در اثر ترشح هورمونی بیش از اندازه کورتیزول به وجود می آید این بیماری یکی از بیماری های تومورهای خوش خیم می باشد و موجب به وجود آمدن عوارض فیزیکی در بدن می شود. سندروم کوشینگ یک بیماری به وجود آمده از غدد فوق کلیوی نیست بلکه بیماری به وجود آمده از غدد هیپوفیز مغز می باشد.

 

این بیماری به وجود آمده از غدد هیپوفیز مغز روی ترشحات هورمونی غدد فوق کلیوی تأثیر گذاشته و موجب ترشح بیش اندازه هورمون کورتیزول می شود. بیش از 85 درصد از بیماری سندروم کوشینگ از اختلالات به وجود آمده در غدد هیپوفیز ناشی می شود. این نوع بیماری اکثراً در زنان و مردان 20 الی 50 ساله رایج است.

 

بیماری کان

 

این بیماری اکثراً در زنان اتفاق می افتد و علت آن ترشح بیش از اندازه ی هورمون های هایپرپلازی در غدد فوق کلیوی می باشد. این بیماری یک تومور خوش خیم است. از جمله عوارض این بیماری می توان به کمبود پتاسیم، ترشح بیش از حد هورمون های آلدوسترون و افزایش دفع سدیم از کلیه ها اشاره کرد.

 

اگر بخواهیم علائم این بیماری را بیان کنیم می توانیم به مواردی از قبیل یبوست، فشار خون بالا، تکرر ادرار، عطش شدید، سردرد، ضعف عضلانی و تغییر یافتن شخصیتی از قبیل کلفت شدن صدای زنان اشاره بکنیم. ولی اکثر موارد ذکر شده در علائم در همه ی افراد دیده نمی شود.

 

فئوکروموسیتوما

 

این بیماری از غدد فوق کلیوی به وجود می آید و موجب ترشح بیش از اندازه ی هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین می شود. از علائم این بیماری می توان به تپش قلب، سردرد و تعریق مفرط اشاره کرد. از جمله علائمی که در اکثر افراد شایع است می توان به استرس، عصبانیت، احساس خستگی، کاهش وزن، تومورهای خوش خیم، حالت تهوع اشاره کرد.

 

 

راههای تشخیص سرطان غدد فوق کلیوی

 

برای تشخیص بیماری سرطان غدد فوق کلیوی متخصصان روش های زیادی را پیشنهاد داده اند. یکی از رایج ترین روش ها برای تشخیص سرطان غدد فوق کلیوی  استفاده از آزمایشات و روش های دستگاهی می باشد. از جمله آزمایش های مورد بررسی آزمایشات خون و ادرار می باشد که این آزمایش می تواند سطح ترشحات هورمون های مربوط به غدد فوق کلیوی نظیر کورتیزول، آندروژن و استروژن را نشان می دهد.

 

همچنین متخصص می تواند از روش های آزمایشگاهی مانند اسکن های MRI و CT  برای بررسی رشد سرطان غدد فوق کلیوی استفاده کند و تشخیص دهد که آیا سرطان غدد فوق کلیوی اندام های دیگر بدن از جمله کبد، ریه ها و.... را نیز دچار آسیب کرده است یا نه. و همچنین تشخیص اینکه آیا سرطان غدد فوق کلیوی در مراحل ابتدایی است یا نه. متخصصین با بررسی نتایج آزمایشات متوجه می شوند که در صورت مثبت بودن نتایج آزمایشات چه سلول هایی دچار تکثیر بیش از اندازه شده اند.

 

عملیات درمانی انجام شده برای سرطان غدد فوق کلیوی

 

تشخیص صحیح این بیماری سرطان غدد فوق کلیوی در اکثر مواقع کاری بس دشوار است. بعضی مواقع سرطان غدد فوق کلیوی یک بیماری ارثی محسوب می شود. اگر سرطان غدد فوق کلیوی در مراحل ابتدایی تشخیص و درمان شود می تواند مانع از آسیب رساندن به سایر اندام ها شود. روش های مختلفی برای درمان سرطان غدد فوق کلیوی وجود دارد که بهترین گزینه برای درمان مراحل ابتدایی سرطان غدد فوق کلیوی عمل جراحی رادیکال می باشد. عمل جراحی رادیکال جزو روش هایی است که در درمان بلند مدت نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

 

40 درصد از بیماران مبتلا به سرطان غدد فوق کلیوی با استفاده از روش عمل جراحی رادیکال می توانند تا 5 سال زنده بمانند. در استفاده از روش عمل جراحی باید به دو نکته ی اساسی دقت کرد. اولین نکته توجه به این مورد می باشد که عمل جراحی رادیکال تا چه اندازه می تواند تومورها و بافت های موجود در اطراف تومور را جدا کند. و دوم اینکه تشخیص این موضوع که آیا سرطان غدد فوق کلیوی به اندام های دیگر نیز آسیب رسانده یا نه. با رعایت این دو نکته می توان از عمل جراحی رادیکال بهره گرفت.

 

استفاده از شیمی درمانی برای درمان سرطان غدد فوق کلیوی

 

تمامی روش های گفته شده برای درمان سرطان غدد فوق کلیویروش هایی هستند که بیماری را تا حدی متوقف می کنند ولی به طور قطع آن را درمان نمی کنند. در روش پرتو درمانی به هیچ عنوان اندازه ی تومورها از اندازه ی اصلی خود کمتر نمی شود ولی علائم بیماری کمتر می شود. روش پرتو درمانی موجب از بین رفتن سرطان غدد فوق کلیوی به مدت 10 ماه می شود.

 

از روش پرتو درمانی زمانی استفاده می شود که تحت بررسی اشعه ی ایکس هورمون متاستاز دیده شود و یا بقایای سرطان غدد فوق کلیه موجب به وجود آمدن هورمونی شود. از جمله عوارض استفاده از این روش می توان به عوارض گوارشی و عصبی اشاره کرد که موجب شده است این روش به مدت طولانی مورد استفاده قرار نگیرد. یکی از دلایلی که باعث می شود تومورهای غدد فوق کلیوی قابل برداشتن نباشد ویژگی تهاجمی این تومورها می باشد.

 

مراحل درمان سرطان غدد فوق کلیوی

 

مراحل درمان سرطان غدد فوق کلیوی در سه مرحله انجام می گیرد که شامل مراحل زیر است.

1- استفاده از روش عمل جراحی

2- حذف کامل گروه های لنفاوی و تومور به وسیله جراحی

3- در صورت آسیب رساندن تومور به اندام های دیگر باید از روش پرتو درمانی استفاده کرد.