سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم نوعی سرطان است که در سلول های دهانه رحم رخ می دهد. دهانه رحم قسمت تحتانی رحم می باشد که در دوران بارداری کودک در آن ناحیه رشد می کند. در بروز این نوع سرطان انواع مختلفی از ویروس های پاپیلومای انسانی معروف به HPV نقش دارند.

سرطان دهانه رحم چیست؟

این ویروس یک ویروس مقاربتی است که طی آمیزش های جنسی منتقل شده و واگیر دارد. نقش اصلی در بروز این نوع از سرطان را این ویروس ایفا می کند. باید تاکید شود که الزاما همه عفونت های ویروس پاپیلومای انسانی به سرطان ختم نمی شود. در بیشتر مواقع زنان نسبت به این عفونت مقاومت می کنند.

زمانی که بدن در مقابل ویروس HPV قرار می گیرد، سیستم ایمنی بدن به طور معمول از آسیب رسانی ویروس به بدن جلوگیری می کند. با این حال در درصد بسیار محدودی از افراد این ویروس برای سال ها زنده مانده و منجر به فرایندهایی می شود که در نهایت برخی سلول های دهانه رحم را سرطانی می کند.

با استفاده از یک سری از راهکار ها و روش ها می توان از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری نمود. برای مثال بررسی ها و آزمایش های سالانه را مرتب انجام دهید و از واکسن ضد ویروس HPV برای پیشگیری و ممانعت از عفونت این ویروس استفاده نمایید. با استفاده از این روش ها می توان ریسک ابتلا را کاهش داد.

چه گروه از افراد ریسک بالاتری برای ابتلا به سرطان دهانه رحم دارند؟

همان طور که پیش از این نیز اشاره شد، این سرطان با عفونت و ابتلا به ویروس پاپیلومای ویروسی یا HPV در ارتباط است و زنانی که به این ویروس مبتلا هستند ریسک ابتلا به سرطان دهانه رحم در آن ها بالا می باشد. اما با این حال همه افراد به سرطان مبتلا نشده و عفونت در آنها سرکوب می شود.

یکی از مواردی که در این زمینه حائز اهمیت می باشد، نوع ویروس است. ویروس HPV انواع مختلفی دارد. هر کدام از این ویروس ها از لحاظ ژنتیکی و عملکرد متفاوت می باشند. از این رو در بررسی وجود این ویروس معمولا نوع آن نیز طبق درخواست پزشک معالج مشخص می شود. برخی از این ها ریسک بالاتری دارند.

علاوه بر این موارد دیگری نیز می توانند تاثیر گذار باشند. برای مثال زنانی که سیگار می کشند  یا تعداد فرزندان زیادی دارند ( بارداری و زایمان زیاد داشته اند )، همچنی برای مدت زمان های طولانی از قرص های ضد بارداری استفاده کرده اند و از همه مهمتر اگر به ویروس HIV نیز مبتلا باشند، این افراد ریسک بالاتری دارند.

سرطان دهانه رحم چه علائمی را به همراه دارد؟

سرطان دهانه رحم ممکن است در ابتدا هیچ علامتی را از خود نشان ندهد. از این رو شاید برای مدتی فرد مبتلا از وجود سرطان خبر نداشته باشد. همچنین ابتلا به ویروس نیز ممکن است در حالت عادی و زمانی که ویروس منجر به بروز عفونت و زخم خاصی نشده است، بدون علائم باشد.

معمولا برای تبدیل سلول های طبیعی دیواره رحم به سلول های سرطانی چندین سال زمان نیاز می باشد. در مراحل پیشرفته تر بیماری، علائم پیشرفته ای نیز ظاهر می شوند که مشاهده هر کدام می تواند دلیلی بر وجود سرطان باشد. این علائم می تواند با درد شدید لگن شروع شود، این درد می تواند بعد از مقاربت نیز به وجود بیاید.

 در مراحل بعدی نیز ممکن است خونریزی های شدید واژن را شاهد باشیم. این خونریزی ها می تواند بعد از مقاربت ایجاد شود یا این که کلا بین دوره های قاعدگی یا حتی بعد از دوران یائسگی رخ دهد. همچنین ممکن است واژن ترشحات چرکی و آبکی و خونی داشته باشد که اغلب اوقات بوی ناخوشایندی را نیز به همراه دارد.

سرطان دهانه رحم چگونه و از کجا آغاز می شود؟

سرطان دهانه رحم از جایی آغاز می شود که در ساختار DNA سلول های طبیعی دهانه رحم تغییراتی از نوع جهش ژنتیکی ایجاد می شود. DNA سلول ها نقش ساختاری را در تعیین عملکرد و فعالیت سلول ها دارد. از این رو جهش در آن ساختار و عملکرد طبیعی سلول ها را تغییر می دهد.

در فرایند سیکل های سلولی در حالت طبیعی، سلول ها با یک سرعت مشخص رشد و تکثیر می کنند و از این رو بازه های زمانی معینی را برای تقسیم و رشد آنها دارند، در نهایت نیز در زمان معینی از بین می روند و می میرند. جهش های ایجاد شده در سلول های طبیعی این روند طبیعی را تغییر می دهند.

سلول های جهش یافته رشد و تکثیر غیر قابل کنترل دارند و نمی میرند. این سلول های غیر طبیعی با رشد بی رویه خود یک توده سلولی یا همان تومور را تشکیل می دهند. در ادامه این سلول های غیر طبیعی و سرطانی می توانند از تومور جدا شده و با حمله به دیگر بافت ها در نقاط دیگر بدن نیز گسترش یابند (متاستاز).

هنوز دلیل اصلی بروز سرطان رحم مشخص نیست. در واقع چه شرایط و دلایلی می توانند باعث بروز این نوع سرطان شوند. اما چیزی که مشخص است تاثیر و نقش ویروس HPV در بروز این بیماری می باشد. البته HPV بسیار شایع است و همیشه باعث سرطان نمی شود.

بنابراین محیط و سبک زندگی نیز می تواند موثر باشد. به صورت کلی به نظر می رسد که HPV که به طور معمول باعث بروز زگیل های پوستی ، زگیل های تناسلی و همچنین دیگر اختلالات غیر طبیعی در پوست می شود، در نهایت باعث بروز تغییراتی در سلول های دهانه رحم شده سپس موجب ابتلا به این سرطان می شود.

تشخیص و بررسی های پزشکی برای تشخیص سرطان چیست؟

مراکز درمانی و متخصص زنان می تواند در زمینه تشخیص و بررسی سرطان دهانه رحم به شما کمک کند. در مراحل ابتدایی متخصص زنان ممکن است معاینات و بررسی های ابتدایی را انجام دهد و با بررسی رکتوم و واژن وجود هر گونه زخم، التهاب و عفونتی را بررسی نماید. در ادامه نیز تست های تکمیلی را برای تشخیص درخواست می کند.

تست های تکمیلی شامل انجام تست پاپ اسمیر می باشد. در این روش متخصص زنان با کمک یک وسیله  استریل و به خصوص از سلول های گردن رحم نمونه برداری کرده و برای بررسی آن را به آزمایشگاه پاتولوژی می فرستد. در این آزمایش وجود سلول های غیر طبیعی بررسی و گزارش می شود.

علاوه بر تست پاپ اسمیر برای بررسی سلول های غیر طبیعی گاهی نیز همراه آن پزشک تست بررسی HPV و نوع دقیق آن را نیز درخواست می کند. در صورت وجود هرگونه نتیجه مشکوک تست های تکمیلی مانند بیوپسی یا آزمایش های دیگر انجام می شود.

در مواردی نیز ممکن است که تست پاپ اسمیر عادی بوده و وجود سلول های غیر طبیعی را نشان ندهد. اما تست HPV مثبت است و بر اساس رتبه بندی، نوع پر ریسک ویروس برای فرد تشخیص داده شود. این موضوع می تواند باعث آگاهی فرد از شرایط خود می شود و می تواند به منظور پیشگیری معاینات منظم را انجام دهد.

آیا سرطان دهانه رحم انواع متفاوتی دارد؟

این نوع از سرطان نیز مانند انواع دیگر انواع مختلفی را شامل می شود. این دسته بندی نیز به نوع سلولی که درگیر است مربوط می شود. بر اساس تشخیص نوع سرطان می توان راهکار و مسیر مناسبی را برای درمان در پیش گرفت. این بیماری انواع مختلفی دارد که در زیر توضیح داده شده اند.

سرطان سلول های فلسی، در این نوع از سرطان سلول های نازک و مسطح ( سلول های سنگفرشی ) که قسمت خارجی دهانه رحم را پوشانده اند درگیر می شوند و سرطان از آنجا آغاز می شود. بیشتر انواع سرطان به این نوع بر می گردد و سلول های سنگفرشی را درگیر می کند.

نوع دوم این سرطان دهانه رحم، آدنو کارسینوما می باشد. در این نوع از سرطان، جهش ها از سلول های غده ای شکلی که به صورت کانال مانند ورودی دهانه رحم را تشکیل داده اند ایجاد می شوند. برخی اوقات هر دو دسته  سلول ها درگیر می شوند. به ندرت سرطان در دیگر سلول های دهانه رحم مشاهده می شود.

مواردی که می توانند زمینه ساز خطر ابتلا به سرطان در افراد باشند.

یکی از مواردی که می تواند یک فرد را برای ابتلا به این نوع از سرطان مستعد تر کند، داشتن شرکای جنسی متعدد می باشد. چرا که افرادی که تعداد شرکای جنسی بالاتری دارند  یا اینکه نزدیکی های کنترل نشده دارند، به میزان بالاتری در معرض ابتلا به ویروس HPV می باشند.

علاوه بر تعدد شرکای جنسی عامل دیگری که می تواند احتمال ابتلا به ویروس HPV را افزایش دهد، مقاربت های کنترل نشده در سنین پایین می باشد. همچنین ابتلا به دیگر عفونت های مقاربتی مانند سوزاک، سیفلیس، HIV و عفونت کلامیدیا نیز احتمال ابتلا به ویروس HPV را افزایش می دهد.

سیستم ایمنی ضعیف نیز از جمله مواردی است که می تواند زمینه ساز باشد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، در صورت ابتلا به ویروس HPV، احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان دهانه رحم دارند. مورد دیگر سیگار کشیدن است که مستقیما با سرطان سلول های سنگفرشی رحم ارتباط دارد.

پیشگیری و مراقبت برای جلوگیری از ابتلا به سرطان سلول های گردن رحم

یکی از گزینه های پیشرو برای پیشگیری از ابتلا به سرطان دنبال کردن راهکار هایی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV می باشد. راه های پیشگیری از ابتلا به ویروس علاوه بر رعایت نکات بهداشتی و دقت در روابط جنسی شامل واکسیناسیون نیز می باشد.

شما می توانید در خصوص امکان دریافت واکسن HPV از پزشک خود سوال بپرسید. این که آیا شما گزینه خوبی برای این کار هستید یا خیر و در صورت امکان آن را استفاده کنید. استفاده از واکسن HPV می تواند گزینه مناسبی برای پیشگیری از عفونت های ویروس پاپیلومای ویروسی باشد.

همان طور که پیش از این نیز اشاره شد یکی از بررسی ها برای تشخیص سرطان دهانه رحم، تست پاپ اسمیر و HPV می باشد. افراد می توانند از این روش به عنوان روشی برای پیشگیری نیز استفاده کنند. بهتر است این بررسی ها را به صورت سالانه برای چکاب انجام داد.

خصوصا در مواردی که تست HPV مثبت می شود ولی هنوز نشانه ای از سرطان وجود ندارد، این مورد می تواند به عنوان یک عامل هشدار دهنده و آگاهی دهنده برای افراد محسوب شود که مدام خود را از نظر سرطان بررسی کرده و پیگیری کنند. از جمله این بررسی ها، چکاب رحم برای وجود هر گونه پاپول و زخم می باشد.

درمان برای مبتلایان به سرطان دهانه رحم

همان طور که پیش از این نیز اشاره شد، ارائه درمان مناسب و انتخاب مسیر درمانی برای هر فرد بسته به نوع سرطان دارد که بر اساس نوع سلول درگیر مشخص می شود. درمان می تواند شامل جراحی شود که در این صورت بافت  یا تومور سرطانی برداشته می شود.

در مراحل بعدی درمان سرطان دهانه رحم ، ممکن است به شیمی درمانی نیاز باشد که در آن از ترکیبات شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در برخی موارد نیز پرتو درمانی توسط پزشک معالج درخواست می شود. برخی مواقع نیز این روش ها به صورت ترکیبی و همراه با هم استفاده می شوند.

انتخاب روش درمانی به اندازه تومور بیمار بستگی دارد و این که میزان شیوع سرطان در چه حد است و بیماری در چه مرحله ای قرار دارد. آیا بیماری به دیگر نقاط نیز گسترش یافته است یا خیر؟ نکته دیگر مربوط به امکان بارداری مجدد می باشد. در جراحی ممکن است نیاز به تخلیه کامل رحم باشد. از این رو تقاضای بارداری در نظر گرفته می شود.

در برخی موارد درمان می تواند به مرحله  قبل از ابتلا به سرطان دهانه رحم مربوط شود. آن هم واکسیناسیون علیه ویروس HPV می باشد که قادر به مقابله با همه انواع آن حتی انواعی که در بروز سرطان نقش دارند می باشد.

در بررسی سرطان دهانه رحم و بحث گسترش آن به دیگر بافت های بدن که همان متاستاز می باشد، برخی اندام ها و بافت های دیگر نیز می توانند درگیر شوند. از جمله این بافت ها می توان به ریه ها، کبد، واژن، مثانه و روده اشاره کرد. در طی درمان و مراحل بالاتر بیماری شاید نیاز به بررسی دیگر بافت ها و درمان آن ها نیز باشد.

نکته پایانی درباره سرطان

در پایان شما می توانید برای کمک در هزینه های درمانی بیماران مبتلا به سرطان از انجمن های حمایت از بیماران سرطانی و همچنین خیریه ها با خرید استند تسلیت و تاج گل خیریه سهم بزرگی در کمک به این نوع بیماران داشته باشید.