تشخیص بیماری ام اس با آزمایش خون

بیماری های خود ایمنی از جمله بیماری هایی هستند که عموماً تشخیص آن ها دشوار بوده و معمولاً زمانی تشخیص داده می شوند که بیماری فاز بی علامتی را طی کرده و در مرحله پیشرفته و آسیب به اندام های بدن قرار می گیرد. بیماری ام اس هم یکی از انواع بیماری های خود ایمنی است که باید علاوه بر اقدامات پیشگیری در زمینه ابتلا به ام اس، روش های تشخیصی مناسبی را هم جهت شناسایی به موقع بیماری و پیشگیری از عوارض مخرب و جبران ناپذیر آن به کار گرفت. 

روش های تشخیصی که هم اکنون برای شناسایی بیماری ام اس به طور روتین استفاده می شوند اغلب یا هزینه زیادی برای خانواده ها دارد و یا ممکن است به شکل تهاجمی انجام شوند. به همین دلیل یافتن راه های تشخیصی جدید و ساده ای که بتوان با کمک آن ها در فاصله ای کوتاه و بدون این که بیمار متحمل هزینه های بالا یا ناراحتی ناشی از سایر روش های تشخیصی شود، از جمله مسائل مهمی است که دانشمندان را بر آن داشته است که به دنبال راه های ساده تر و سریع تری برای تشخیص این بیماری باشند. امروزه خیریه های سرطانی به منظور کمک به بیماران سرطانی احداث شده اند.

بیماری ام اس

همانطور که اشاره شد، ام اس یکی از انواع بیماری های خود ایمنی می باشد که در آن، سیستم ایمنی بدن سلول های خودی را بیگانه تلقی کرده و آن ها را مورد حمله قرار می دهد. از قسمت هایی که در بیماری ام اس آسیب دیده و مورد تهاجم سلول های ایمنی خود فرد قرار می گیرند، سیستم عصبی و مغز بیمار می باشد.

سیستم عصبی در انسان ها متشکل از سلول هایی به نام نورون است. این سلول ها وظیفه انتقال و هدایت پیام های عصبی در طول بدن را بر عهده دارند. رشته های عصبی در بدن افراد سالم توسط لایه ای از چربی به نام میلین پوشانده شده است. ا

این غشای میلینی وظیفه حفاظت از سلول های عصبی و هدایت و انتقال هر چه سریع تر پیام های عصبی در سراسر بدن را بر عهده دارد. هنگامی که سلول های ایمنی بدن فرد به این غشاهای میلینی حمله کرده و آن ها را مورد تخریب قرار دهند، فرآیند انتقال و همچنین دریافت پیام های عصبی از محیط اطراف با مشکل رو به رو شده و از سرعت ایجاد و انتقال این پیام ها کاسته خواهد شد.

در چنین شرایطی گفته می شود که فرد به بیماری ام اس مبتلا شده و علائمی که در او ظاهر می شوند از خفیف تا شدید متغیر بوده و شامل اختلال تکلم، نداشتن تعادل، کاهش قدرت تمرکز، سرگیجه، دوبینی، گز گز و بی حس شدن اندام های انتهایی، احساس ناخوشی و مشکلات جنسی می باشد. 

انواع روش های تشخیصی بیماری ام اس

تشخیص بیماری ام اس یک فرآیند پیچیده و چند مرحله ای می باشد. از آن جا که تشخیص ام اس تنها با انجام یک تست تشخیصی ساده مانند اسکن قابل شناسایی و نشان دهنده تأیید ابتلا به بیماری نیست، لذا پزشک می بایست که از روش ها و آزمایشات مختلفی جهت تأیید وجود بیماری ام اس یا یک بیماری دیگر با علائم مشابه استفاده کرده و علت بروز هر یک از علائم در بیمار را به طور دقیق تعیین کند. 

• MRI

در عکس هایی که با تصویر برداری مغناطیسی از بافت های بدن یک بیمار مبتلا به ام اس تهیه شده، تجمع آب در بافت ها را داریم که از نشانه های از بین رفتن میلین ها است. 

• مایع مغزی نخاعی

در افراد مبتلا به ام اس، تعداد گلبول های سفید موجود در مایع مغزی نخاعی چندین برابر بیشتر از افراد عادی می باشد. 

• آزمایش پتانسیل برانگیخته

در این روش با ایجاد تحریکات محیطی، پاسخ الکتریکی مغز به این تحریکات را می سنجند. 

تشخیص ام اس به وسیله آزمایش خون

یکی دیگر از آزمایشاتی که برای رد یا تأیید ابتلا به ام اس مورد استفاده قرار می گیرد، تشخیص افتراقی به کمک آزمایشات خونی می باشد. در این روش با بررسی علل علائم ایجاد شده در بیمار، سایر احتمالات به وجود آورنده این علائم را کنار زده و به تشخیص قطعی بیماری ام اس می رسند.

این آزمایش به این دلیل انجام می شود که ممکن است بیماری های دیگری در فرد وجود داشته باشند که علائم مشابه ام اس را در او ایجاد کنند اما خود بیمار از وجود آن ها اطلاعی نداشته باشد. به این ترتیب می توان بیماری ام اس را از سایر بیماری ها و مشکلات احتمالی باز شناخت.

 یکی از بیماری هایی که می تواند علائم مشابه ام اس را در بیمار بروز داده و پزشک را به وجود ام اس مشکوک کند، بیماری لایم می باشد. علائم این بیماری شامل تب و لرز، خستگی، تهوع و استفراغ، درد عضلانی، سردرد و درد مفاصل متعدد می باشد که به دلیل شباهت آن ها با علائم ام اس، ممکن است به جای هم تشخیص داده شوند. 

شناسایی بیومارکرها یا نشانگرهای زیستی خون در تشخیص ام اس

این بیومارکرها را هم در ادرار و هم در خون می توان یافت که می توانند اطلاعاتی درباره احتمال بروز یا تداوم بیماری در فرد را مشخص کنند. یکی از این فاکتورهای زیستی که در خون محیطی افراد یافت می شود، زنجیره های نوروفیلامنت خون می باشد.

این بیومارکرها می توانند به ما در تشخیص بیماری ام اس حاد یا RRMS کمک کنند. در این حالت، بیمار دوره های عود و سپس تخفیف علائم بیماری را تجربه می کند که این دوره ها به طور متوالی تکرار می شوند و ممکن است حتی به طور کاملاً ناگهانی به مغز و نخاع فرد هجوم برده و سلول های عصبی این نواحی را از کار بیندازند. 

با توجه به نتایج آزمایشات حاصل در بیماران مبتلا به ام اس، مشخص شد که سطح نوروفیلامنت های موجود در جریان خون این افراد از سایر افراد عادی و سالم بالاتر است. از این رو، این فاکتور می تواند به عنوان تشخیص سریع و ساده ای برای شناسایی بیماری ام اس به کار رود.

لازم به ذکر است که اگر بخواهیم به تشخیص قطعی بیماری ام اس برسیم، آزمایش خون به تنهایی نمی تواند نتیجه قطعی و قابل اعتمادی به ما ارائه دهد، بلکه باید آزمایشات دیگر هم در کنار آن انجام گیرند تا با بررسی نتایج حاصل از آزمایشات به یک تشخیص قطعی دست پیدا کنیم. 

عامل دیگری هم در خون افراد مبتلا به ام اس یافت می شود که از دقت و قطعیت بیشتری برای تأیید ابتلا به بیماری برخوردار است. نام این فاکتور، میکرو RNS می باشد که علاوه بر تشخیص زودهنگام ام اس، می تواند تعدادی از بیماری ها را هم در کمترین زمان شناسایی کند. این بیومارکرهای قابل سنجش در خون، از دقت بالایی برخودار بوده و بیماری را سریعاً و بدون معطلی و همچنین با مجموع هزینه های بسیار کمتری از سایر روش های تشخیصی برای بیمار مشخص می سازند.